3 min
In Ede is vandaag een feestje gaande rond Wereldvoedseldag. Die dag is ooit ontstaan om de honger de wereld uit te helpen. Boeren moesten eten genoeg maken. Maar vandaag is niet genoeg, maar beter eten de uitdaging. Niet hoeveel van het land komt, maar wat en hoe mensen het in de stad krijgen aangeboden, daar draait het om in 2017.
Gisteren introduceerden de Nederlandse boeren van Boer Bewust de eerste American style Thank a Famer Day in ons land. Ook werd alweer een nieuwe lijst geïntroduceerd met mensen die iets aan ons 'voedselsysteem' moeten veranderen. Verder protesteerde in de loop van de week heel kritisch Nederland tegen het besluit van Rutte III om de BTW op alle voedsel te verhogen. Alleen Rosanne Hertzberger liet, met een beroep op het tegengaan van voedselverspilling, een ander geluid horen.
Dat gebeurde allemaal in de aanloop naar 16 oktober, maandag aanstaande. Op die datum herinnert de FAO al decennia aan de honger die de wereld uitgeholpen moet worden. In Nederland hebben we geen honger, maar eten we teveel. Wat moeten we dus met Wereldvoedseldag?
In Den Bosch werd gisteren een ‘lijst der lijsten’ van 100 mensen onthuld die iets aan het voedselsysteem moeten veranderen. Op de foto's zag ik vele oude bekenden uit het systeem dat ook de video van Boer Bewust heeft voortgebracht en jonge mensen die allemaal een nieuw bedrijfje willen starten. Innovatie heet dat. Wat het verandert aan het dominante systeem blijft voor mij onduidelijk, al zal het vast wel voor nieuwe omzetten zorgen.
Onbetaalbare zorg
Onder de indruk was ik deze week van een presentatie van kinderarts Koen Joosten die zowel onderzoeker als behandelend arts is aan de Rotterdamse Erasmus Universiteit en in het daarmee verbonden Sophia Kinderziekenhuis. Hij maakte duidelijk dat ouders hun kind zelfs al voor de conceptie opzadelen met welvaartsziekten die het gevolg zijn van hun voeding. Teveel, te eenzijdig en eten dat vermoedelijk te gebrekkig aan micronutriënten is, zorgt voor nieuwe uitdagingen.
Joosten denkt dat ons moderne voedingspatroon de samenleving met een groot aantal zorg behoevende mensen opzadelt. Zoveel dat de zorg volstrekt onbetaalbaar wordt; de omzetten in de zorg worden flink hoger dan onze voedselbestedingen. Die trend is overal ter wereld gaande. Dat liet Foodlog al eens zien in het artikel bij dit filmpje:
Alleen de allerarmste landen ter wereld worden gespaard. Hoe hard het ook klinkt, daar blijven mensen 'gezond' omdat ze net in leven blijven. Het gaat inmiddels om aanzienlijk minder dan een miljard mensen. Die andere ruim 6 miljard zijn op weg naar lang ziek zijn voor ze eindelijk doodgaan; volgens Joosten is een groeiend aantal op weg naar een hulpbehoevend bestaan vanaf hun geboorte. Hun gezamenlijke kenmerk? Ze wonen in steden en leiden daar een rijk, minder rijk of arm leven. Ruim tachtig procent van hen loopt gevaar.
Niet hoe geef je de wereld voldoende, maar hoe geef je de stad niet-ziekmakend te eten is de vraag voor een moderne FAO. Er moet iets fatsoenlijks in en er moet iets onfatsoenlijks niet meer in. Wie het zo zegt, maakt de eigentijdse uitdaging weer concreet. We lullen teveel over 'voedselsystemen' en te weinig over het concrete doel.
Dit artikel afdrukken
Dat gebeurde allemaal in de aanloop naar 16 oktober, maandag aanstaande. Op die datum herinnert de FAO al decennia aan de honger die de wereld uitgeholpen moet worden. In Nederland hebben we geen honger, maar eten we teveel. Wat moeten we dus met Wereldvoedseldag?
Niet hoe geef je de wereld voldoende, maar hoe geef je de stad niet-ziekmakend te eten is de vraag voor een moderne FAO. Er moet iets fatsoenlijks in en er moet iets onfatsoenlijks niet meer inDe wereld voeden, zeggen onze boeren die als enige ter wereld twee derde exporteren van alles wat ze in hun eigen land maken. Toch leveren ze met hun indrukwekkende productie per hectare maar 0,24% van de wereldproductie van eigen bodem. Niettemin brachten ze, aan de vooravond van Wereldvoedseldag, onderstaande video in omloop om duidelijk te maken dat ze niet alleen Nederland maar de hele wereld van 'gezond, lekker en ook nog eens duurzaam' eten voorzien met een betaalbaar product. Dat is niet waar, want minder productie zou voor minder milieudruk zorgen in ons toch al overbelaste land dat al dat eten niet nodig heeft. Al dat eten kan namelijk ook elders geproduceerd worden omdat het voor een belangrijk deel afhankelijk is van voedingsstoffen voor plant en dier die van elders aangesleept worden. Het is ook niet waar omdat we een nogal duur productieland zijn. Productie elders is veel goedkoper. Onze boeren maken zulke video's om te legitimeren dat ze hun bedrijven opschalen om hun kosten per eenheid product te verlagen en dus om te kunnen concurreren met boeren die een betaalbaarder product maken. Begrijpelijk, want ze willen hun bedrijf voortzetten. Maar daar gaat Wereldvoedseldag niet over.
In Den Bosch werd gisteren een ‘lijst der lijsten’ van 100 mensen onthuld die iets aan het voedselsysteem moeten veranderen. Op de foto's zag ik vele oude bekenden uit het systeem dat ook de video van Boer Bewust heeft voortgebracht en jonge mensen die allemaal een nieuw bedrijfje willen starten. Innovatie heet dat. Wat het verandert aan het dominante systeem blijft voor mij onduidelijk, al zal het vast wel voor nieuwe omzetten zorgen.
Onbetaalbare zorg
Onder de indruk was ik deze week van een presentatie van kinderarts Koen Joosten die zowel onderzoeker als behandelend arts is aan de Rotterdamse Erasmus Universiteit en in het daarmee verbonden Sophia Kinderziekenhuis. Hij maakte duidelijk dat ouders hun kind zelfs al voor de conceptie opzadelen met welvaartsziekten die het gevolg zijn van hun voeding. Teveel, te eenzijdig en eten dat vermoedelijk te gebrekkig aan micronutriënten is, zorgt voor nieuwe uitdagingen.
Joosten denkt dat ons moderne voedingspatroon de samenleving met een groot aantal zorg behoevende mensen opzadelt. Zoveel dat de zorg volstrekt onbetaalbaar wordt; de omzetten in de zorg worden flink hoger dan onze voedselbestedingen. Die trend is overal ter wereld gaande. Dat liet Foodlog al eens zien in het artikel bij dit filmpje:
Alleen de allerarmste landen ter wereld worden gespaard. Hoe hard het ook klinkt, daar blijven mensen 'gezond' omdat ze net in leven blijven. Het gaat inmiddels om aanzienlijk minder dan een miljard mensen. Die andere ruim 6 miljard zijn op weg naar lang ziek zijn voor ze eindelijk doodgaan; volgens Joosten is een groeiend aantal op weg naar een hulpbehoevend bestaan vanaf hun geboorte. Hun gezamenlijke kenmerk? Ze wonen in steden en leiden daar een rijk, minder rijk of arm leven. Ruim tachtig procent van hen loopt gevaar.
Niet hoe geef je de wereld voldoende, maar hoe geef je de stad niet-ziekmakend te eten is de vraag voor een moderne FAO. Er moet iets fatsoenlijks in en er moet iets onfatsoenlijks niet meer in. Wie het zo zegt, maakt de eigentijdse uitdaging weer concreet. We lullen teveel over 'voedselsystemen' en te weinig over het concrete doel.
Nog 3
Je hebt 0 van de 3 kado-artikelen gelezen.
Op 5 mei krijg je nieuwe kado-artikelen.
Op 5 mei krijg je nieuwe kado-artikelen.
Als betalend lid lees je zoveel artikelen als je wilt, én je steunt Foodlog
Lees ook
Dat is mooi huiswerk voor iedereen Jan-Peter, helemaal mee eens.
Voor wat betreft de voedselvoorziening in steden: dat is en blijft lastig ben ik bang. Een groot deel van de wereldbevolking woont inmiddels in steden, vaak in slums. In Latijns Amerika, Azië en Afrika is een meerderheid van de stadbewoners, oplopend tot ca 80% niet zeker van elke dag voedsel. Armoede, werkloosheid. Het voedselsysteem voor deze mensen gaat via informele markten en straatverkoop - of zoeken naar restjes - een kwetsbaar systeem. De kwaliteit van het voedsel komt niet in de buurt van de schijf-van-5 zullen we maar zeggen, laat staan in de richting van wat Jan-Peter adviseert. Met alle gevolgen van dien voor de gezondheid.
Ik zie dat niet zo makkelijk veranderen, je kunt als overheid wat faciliteren hier en daar. Boeren stappen zelf wel over naar gewassen en/of groenten waar vraag naar is. De koopkracht is bij heel veel mensen heel erg laag. Landgrabbing is aan de orde van de dag overal in de wereld, dat is een extra bedreiging voor het informele voedselsysteem dat een groot deel van veel wereldsteden bedient. "Urban farming" is leuk, maar zet dat echt zoden aan de dijk? In de oorlog had je in Angelsaksische landen de "Victory Gardens", collectieve volkstuinen in parken e.d..
In rijke gebieden zoals ook bij ons, zie je (ook) een extreme afhankelijkheid van energie: zowel in de productie als de logistiek. Als de (goedkope) energie problematisch wordt - prijs en/of productie - dan wordt het hier ook moeilijk houdbaar? Wij zijn ook kwetsbaar?
En dan hebben we het helemaal nog niet over het optimaliseren van de voedselproductie in de richting van minder roofbouw.
Ik prijs me gelukkig met een flink stuk grond waarop ik in geval van nood zelf voedsel en brandstof kan produceren.
Arnold, ik gun je je stokpaardje, maar gun mij dan de mijne. Zo oneens zijn we het ook weer niet.
Met deze zin uit #3 kan ik het hartstochtelijk eens zijn: "Heel veel van wat ons overkomt is voedsel gerelateerd en heeft tot gevolg dat ons maagdarm systeem niet in orde is".
Daar wordt steeds meer over bekend inderdaad. Een theorie (Perlmutter, Ede) stelt dat het zich allemaal in de darmen afspeelt (de tweede hersenen). Bij bijna alle moderne welvaartszieken is er sprake van insulineresistentie (enigszins afhankelijk van je genen en familiehistorie). Deze brengt de hormoonhuishouding uit balans, waardoor het zaakje in de soep loopt.
Een belangrijke oorzaak is voeding: te veel suiker en geraffineerde koolhydraten. En alcohol natuurlijk. Maar ook andere leefstijl-ingredienten doen goede zaken: roken, te weinig bewegen, te weinig slapen, teveel stress. Die brengen ons automatisch zenuwstelsel in de war en brengen teveel, over te lange tijd, adrenalie en cortisol in het systeem, waardoor ademhaling, hartslag, bloeddruk, energieproductie, spijsvertering en stofwisseling uit de pas gaan lopen.
Mijn stokpaardje is het laaghangende fruit:
1. Ga van de bank af. Als je dat niet doorbreekt wordt het steeds erger. Alleen als je op de bank bent aangeland wordt het steeds moeilijker er af te komen. Daar moeten mensen mee worden geholpen.
2. Suiker en geraffineerde koolhydraten (ook kunstmatige zoetstoffen) er uit heeft effect. Bij iedereen, maar vooral bij obese en diabetes type2 mensen.
3. Balans in je insuline betekent gewoon ‘real & right food’ eten. Daarbij hoef te geen nutriënten professor te zijn om je lichaam te managen. Dus: goede proteinen (zitten in rood vlees, maar het kan ook zonder), ijzer, zink, omega 3 (of beter, minder omega 6) vitamine B, vezels. Een beetje HVLM (high veg, low meat)
4. Zo gifloos en chemieloos.
Voedsel moet belangrijker worden. Niet omdat het alle problemen gaat oplossen, maar wel omdat misschien niet de makkelijkste, maar wel de snelst werkende, goedkoopste interventie is. Vergeleken met twee andere interventies: medicijnen, therapieën.
Laat staan als we kijken naar de kwaliteit van lucht of bodem of werk. Voordat we daar uit zijn…
#1, Sytske Barkhuis, ik blijk in het goede gezelschap van Carla Dik-Faber die ook denkt dat het vandaag al Wereldvoedseldag is. Ik zag ook al een artikel dat morgen op FL verschijnt. Ook dat denkt dat het vandaag al Wereldvoedeldag was.
Nederland heeft de klok 2 dagen vooruit gezet, lijkt het wel. Gelukkig heb jij zich nog wel op een rij.
Arnold, leg het toch maar eens uit. Een bekend wijsgeer zei het vorige eeuw zo: wat niet uit te leggen valt, is geloof, over de rest kun je het gewoon hebben.
Dick Ik had een discussie met Jan Peter die wel aansloot bij dit onderwerp over de kwaliteit van ons voedsel. In het draadje "Wetenschappers op zoek naar data voor reputatie te redden".
Dick een gezonde bodem is een voorwaarde voor gezond voedsel. Als ik dat moet uitleggen haken veel mensen af door de lengte van het stuk. Dat is namelijk een complex systeem waarin heel veel maatregelen integraal genomen moeten worden.
"We zijn te veel gevangen geraakt door het aanbod waar we niet geschikt voor zijn".
De spijker op zijn kop maar wat is Joosten gouw tevreden.
Als hij niet wakker ligt van hetgeen waar wij mee bezig zijn, weer een medici die de problemen bekijkt vanuit zijn scoop, of maak jij dat ervan?
Niet hoe geef je de wereld voldoende, maar hoe geef je de stad niet-ziekmakend te eten is de vraag voor een moderne FAO.
Hier de kernvraag die beantwoord hoort te worden!