Lees ook
"De uitstoot van broeikasgassen in Nederland daalt en deze trend zet zich in de toekomst voort. De Nederlandse energievoorziening gaat de komende jaren veranderen door een sterke afname van energie uit fossiele bronnen zoals kolen en gas, en een sterke toename van hernieuwbare energie. De totale elektriciteitsproductie bestaat bijvoorbeeld in 2030 naar verwachting voor tweederde uit hernieuwbaar opgewekte elektriciteit.

Het stellen van ambitieuze doelen geeft de energietransitie elan, maar de uitvoering van gemaakte afspraken blijkt weerbarstig. Meerdere doelen voor 2020 worden naar verwachting niet gehaald, zoals het Urgenda-doel (25 procent minder uitstoot van broeikasgassen) en twee doelen van het Energieakkoord: het aandeel hernieuwbare energie en 100 petajoule energiebesparing."

We weten dat doelen meestal niet gehaald worden door de overheid, dus voor de zekerheid zou de overheid beter een iets groter pakket met extra maatregelen kunnen nemen
Kans nihil
Met die rustige woorden leidt het Planbureau voor de Leefomgeving (PBL) de Klimaat- en energieverkenning 2019 (KEV) in. De boodschap is er niet minder hard om: het kabinet haalt de klimaatdoelen niet. De CO2-reductie blijft in 2030 steken op 43% tot 48% en haalt de beoogde 49% niet.
Voorts is de kans nihil dat het kabinet het door de rechter in het Urgenda-vonnis opgelegde CO2-reductiedoel kan naleven. Dat heeft onder meer te maken met de extra groei van de economie en het wegverkeer. Het brengt het kabinet in een lastig parket. Van de rechter moet de Nederlandse Staat uiterlijk eind volgend jaar de CO2-uitstoot met 25% hebben teruggebracht ten opzichte van 1990. Het PBL acht niet meer dan 23% haalbaar. Voorts acht het Planbureau het waarschijnlijk dat Nederland in 2020 ook de doelen voor het besparen van energie en het opwekken van duurzame energie niet zal halen.

Urgenda laat weten dat de rechter minimaal 25% reductie eist in 2020. Marjan Minnesma, directeur van Urgenda, zegt: "We weten dat doelen meestal niet gehaald worden door de overheid, dus voor de zekerheid zou de overheid beter een iets groter pakket met extra maatregelen kunnen nemen, want 25% is echt de ondergrens."

40-puntenplan + nog eens 10
Het Kabinet nam in juni extra maatregelen. Daarmee zou Nederland tussen eind 2018 en eind 2020 23 Mton minder moeten gaan uitstoten. Minnesma zegt daarover: "Daar deden we in het verleden meer dan 21 jaar over. Als we in twee jaar 23 Mton kunnen besparen, dan halen we in dat tempo 49% reductie al ruim voor 2025. De doelen kunnen dus omhoog! Maar helaas blijkt dat niet uit het PBL-rapport." Vooralsnog wordt de 49% in 2030 niet gehaald.

Minnesma is niet te beroerd om de helpende hand te bieden en heeft afgelopen juni in samenwerking met ruim 700 andere organisaties een 40-puntenplan aan het kabinet voorgesteld. Daarmee kan volgens Minnesma 10 tot 15 Mton broeikasgassen bespaard worden. Minnesma: "We werken nu aan nog tien extra maatregelen, om te zorgen dat 25% reductie ten opzichte van 1990 nog steeds gehaald kan worden, ook als aan het einde van het jaar blijkt dat de ramingen van het PBL wat optimistisch waren. De samenleving biedt aan te helpen. En deel van die maatregelen leidt ook tot minder stikstof uitstoot. Dus twee vliegen in 1 klap!”

Met die laatste zin verbindt Minnesma de diepe stikstofcrisis waarin Nederland sinds het voorjaar is gedompeld met de CO2-reductie-opgave waar het land vandaag weer aan herinnerd wordt.

Vrijwel de gehele vergunningenverlening op het gebied van energie, mobiliteit, agrarische en bouwactiviteiten is geblokkeerd door het ontbreken van gedragen politieke kaders. Uitermate pikant is het feit dat zo'n 60% (volgens RVO uit 'reststromen'; in werkelijkheid komt de 'reductie' uit gerichte boomkap) van de duurzame energie die Nederland realiseert afkomstig is uit de verbranding van biomassa, een energiebron die onder de huidige opzet als stikstofvervuiling moet worden gezien. Daar komt nog eens bij dat het stoken van biomassa leidt tot kaalslag en extra klimaatproblemen.
We betreuren het als er meer biomassa gestookt zou gaan worden vanwege het vonnis in de Klimaatzaak
Enorme ecologische opgave
Het stikstofdossier zet de door het PBL gesignaleerde CO2- reducties de facto dan ook nog eens voor 60% op achterstand ten opzichte van de magere realisaties. Over biomassa zegt Minnesma: "Urgenda ziet biomassa-bijstook in kolencentrales en warmtenetten niet als een duurzame optie. We betreuren het als er meer biomassa gestookt zou gaan worden vanwege het vonnis in de Klimaatzaak. Maar we zien ook dat door toenemende kennis en onrust de eerste biomassaplannen al de ijskast in gaan, dus laten we hopen op meer bezinning en meer energie uit zon, wind en aardwarmte, naast aanmerkelijke besparing."
Het 'groenste kabinet ooit' staat voor een enorme ecologische opgave waar het nog altijd geen oplossingen voor heeft. Urgenda beweert dat een radicale tand erbij de gestelde doelen nog steeds haalbaar maakt. Of dat ook gaat zonder biomassa is een volgende vraag. Directeur Johan Vollenbroek van MOB, die een bekende Nederlander werd door de processen van zijn organisatie tegen stikstofvervuiling, is vast van plan de stook van biomassa in Nederland te voorkomen met handhavingsverzoeken en processen (zie onder meer dit beroepsschrift tegen de biomassacentrale van Vattenfall in Diemen).

UPDATE 22:15 uur: het kabinet stelde vanmiddag €500 miljoen beschikbaar om op korte termijn stikstofemissies te kunnen reduceren met technische oplossingen. Een plan voor de langere termijn en de inbreuk die de biomassacentrales kunnen hebben op de beschikbare stikstofruimte, valt uit de Kamerbrief van minister Schouten niet op te maken. Het kabinet lijkt zich vooral te focussen op lapmiddelen.
Dit artikel afdrukken