3 min
Begin 2015 verbood de Autoriteit Consument & Markt de Kip en het Varken van Morgen die door de samenwerkende supermarkten waren bedacht om de plofkip uit hun winkels te verjagen. Het mocht niet van de mededingingsautoriteit omdat het de keuzevrijheid van consumenten zou beperken. De overheid is nu aan zet, schreef Geert Laughs van Compassion in World Farming destijds. Die heeft inmiddels de bakens verzet. Nu kan ook de Autoriteit van mening veranderen.
Boeren, de voedselverwerkende industrie en de detailhandel moeten juist meer onderlinge prijsafspraken maken als die in het algemeen belang zijn en boeren in staat stellen meer te verdienen om meer voor milieu, mens en dier te kunnen doen.
Dat zei bestuursvoorzitter Martijn Snoep van de Autoriteit Consument & Markt woensdag jongstleden in Den Haag tijdens een door Natuurmonumenten, de Vogelbescherming en de Dierenbescherming georganiseerd symposium.
Boeren mogen nu nog geen prijzen afspreken waaronder ze niet verkopen. Met een ecologisch of ethisch doel mag dat wel en moeten ze dat ook vooral doen. De kartelautoriteit moedigt hen aan om te doen wat ze nog niet zo lang geleden zou hebben verboden.
Dat lijkt een mooie en eenvoudige ommezwaai. De vraag is echter waar die ethiek en ecologie kunnen worden onderscheiden van eigenbelang om de prijzen iets hoger te houden en welke ingewikkelde juridisch discussies daar weer uit zullen volgen. Het verbod op de Kip en het Varkens van morgen uit 2015 door de ACM heeft boeren, bedrijven en milieugroepen sceptisch gemaakt over de ruimte voor brede ketenafspraken. "We hebben daarvan geleerd", zegt Snoep in het FD.
Toch blijft de onzekerheid.
Ketenaanpak
In Nieuwe Oogst bepleitte directeur Constantijn Ninck Blok van Albert Heijn de ketenaanpak. Daarin hoeven boeren geen blok te vormen tegenover hun afnemers, maar werken ze met hen samen om een onderscheidend eindproduct te maken waarvoor ze extra beloond worden. AH-boeren tonen zich daar al jaren dik tevreden over.
Omdat boer, verwerker en detaillist van elkaar afhankelijk zijn om hun gezamenlijke product overeind te houden, zullen ze elkaar in evenwicht hun deel van de marge gunnen. Die wederzijdse afhankelijkheid kan zich uitstrekken tot de toeleveranciers van de boer. Zij leveren zaad, gewasbescherming, voer en meststoffen. Gezamenlijk kunnen ze extra waarde en efficiencies realiseren die ze binnen de keten naar rato van hun inspanningen en mate van afhankelijkheid transparant kunnen herverdelen. Dergelijke verhoudingen vermijden het juridische grijze gebied waar de EC en de ACM nu ruimte voor geven. Ze beteugelen het risico van over de rug van consumenten verdiende luie marges zonder ethische of ecologische meerwaarde en nieuwe ontwikkelingen. En ze motiveren de partners om steeds nieuwe stappen te zetten en verder te komen op het pad van verduurzaming.
De ketenaanpak lijkt nog een blinde vlek voor de autoriteit. Met name in Frankrijk heeft die aanpak niettemin tot spectaculaire resultaten geleid: Lidl betaalt boeren bijvoorbeeld maar liefst 25% meer voor melk dan hun coöperatie. Onderwijl wil de Franse overheid de wet Egalim maatregelen doordrukken die de boer betere prijzen moeten opleveren zonder hem te motiveren tot extra stappen en de doorontwikkeling daarvan. Ketenverhoudingen gericht op doorontwikkeling van duurzaamheid worden er juist door stilgezet.
Ster-kip versus ECC
De ironie wil dat de gehele supermarktbranche in Nederland inmiddels heeft aangekondigd minimaal 1-ster kip te gaan voeren. Toen dat gebeurde, aarzelden de kippenboeren omdat ze liever voor de lagere standaard van het European Chicken Commitment gaan; boerenstandsorganisaties adviseerden hun leden zachtjes niet voor ster-kip te gaan, maar uit te kijken naar de ECC.
Met het nieuwe onderscheid tussen terechte en onterechte kartels zal de ACM moeten leren beoordelen of bijvoorbeeld zo'n ECC groen en diervriendelijk genoeg is om een kartel te mogen vormen. Om de twijfels aan de eenduidigheid waarmee de autoriteit dat kan niet omfloerst te formuleren: zoals de ster-kip laat zien, zou de kip er met een ECC-kartel bekaaid afkomen. De boer komt vermoedelijk stukken beter weg. Het was echter de bedoeling om beiden er beter van af te laten komen én de consument waar voor haar geld te geven. Consumeren moet immers duurzaam investeren worden en niet ergens onderaan de ladder van een-beetje-beter-doen blijven hangen wegens gebrek aan motivatie om het steeds opnieuw veel beter te doen.
Dit artikel afdrukken
Dat zei bestuursvoorzitter Martijn Snoep van de Autoriteit Consument & Markt woensdag jongstleden in Den Haag tijdens een door Natuurmonumenten, de Vogelbescherming en de Dierenbescherming georganiseerd symposium.
Hoe onderscheid je goede ethische en ecologische motieven van eigenbelang om de prijzen iets hoger te houden?Hoewel Snoep moet toezien op het tegengaan van kartelvorming, zei hij dat voor prijsverhogende afspraken van ketenpartijen met een goed doel "heel veel mogelijk" is en dat er "onvoldoende" gebruik van wordt gemaakt. Hij verwees naar de Europese Commissie die sinds kort milieuvriendelijke uitzonderingen op het kartelverbod mogelijk maakt. Dat schrijft het Financieele Dagblad.
Boeren mogen nu nog geen prijzen afspreken waaronder ze niet verkopen. Met een ecologisch of ethisch doel mag dat wel en moeten ze dat ook vooral doen. De kartelautoriteit moedigt hen aan om te doen wat ze nog niet zo lang geleden zou hebben verboden.
Dat lijkt een mooie en eenvoudige ommezwaai. De vraag is echter waar die ethiek en ecologie kunnen worden onderscheiden van eigenbelang om de prijzen iets hoger te houden en welke ingewikkelde juridisch discussies daar weer uit zullen volgen. Het verbod op de Kip en het Varkens van morgen uit 2015 door de ACM heeft boeren, bedrijven en milieugroepen sceptisch gemaakt over de ruimte voor brede ketenafspraken. "We hebben daarvan geleerd", zegt Snoep in het FD.
Toch blijft de onzekerheid.
Ketenaanpak
In Nieuwe Oogst bepleitte directeur Constantijn Ninck Blok van Albert Heijn de ketenaanpak. Daarin hoeven boeren geen blok te vormen tegenover hun afnemers, maar werken ze met hen samen om een onderscheidend eindproduct te maken waarvoor ze extra beloond worden. AH-boeren tonen zich daar al jaren dik tevreden over.
Omdat boer, verwerker en detaillist van elkaar afhankelijk zijn om hun gezamenlijke product overeind te houden, zullen ze elkaar in evenwicht hun deel van de marge gunnen. Die wederzijdse afhankelijkheid kan zich uitstrekken tot de toeleveranciers van de boer. Zij leveren zaad, gewasbescherming, voer en meststoffen. Gezamenlijk kunnen ze extra waarde en efficiencies realiseren die ze binnen de keten naar rato van hun inspanningen en mate van afhankelijkheid transparant kunnen herverdelen. Dergelijke verhoudingen vermijden het juridische grijze gebied waar de EC en de ACM nu ruimte voor geven. Ze beteugelen het risico van over de rug van consumenten verdiende luie marges zonder ethische of ecologische meerwaarde en nieuwe ontwikkelingen. En ze motiveren de partners om steeds nieuwe stappen te zetten en verder te komen op het pad van verduurzaming.
Om het niet omfloerst te zeggen: de ster-kip laat zien dat de kip er met een ECC-kartel bekaaid zou afkomen. De boer komt vermoedelijk stukken beter weg. Het was echter de bedoeling om beiden er beter van af te laten komen én de consument waar voor haar geld te gevenFrankrijk: Lidl versus Egalim
De ketenaanpak lijkt nog een blinde vlek voor de autoriteit. Met name in Frankrijk heeft die aanpak niettemin tot spectaculaire resultaten geleid: Lidl betaalt boeren bijvoorbeeld maar liefst 25% meer voor melk dan hun coöperatie. Onderwijl wil de Franse overheid de wet Egalim maatregelen doordrukken die de boer betere prijzen moeten opleveren zonder hem te motiveren tot extra stappen en de doorontwikkeling daarvan. Ketenverhoudingen gericht op doorontwikkeling van duurzaamheid worden er juist door stilgezet.
Ster-kip versus ECC
De ironie wil dat de gehele supermarktbranche in Nederland inmiddels heeft aangekondigd minimaal 1-ster kip te gaan voeren. Toen dat gebeurde, aarzelden de kippenboeren omdat ze liever voor de lagere standaard van het European Chicken Commitment gaan; boerenstandsorganisaties adviseerden hun leden zachtjes niet voor ster-kip te gaan, maar uit te kijken naar de ECC.
Met het nieuwe onderscheid tussen terechte en onterechte kartels zal de ACM moeten leren beoordelen of bijvoorbeeld zo'n ECC groen en diervriendelijk genoeg is om een kartel te mogen vormen. Om de twijfels aan de eenduidigheid waarmee de autoriteit dat kan niet omfloerst te formuleren: zoals de ster-kip laat zien, zou de kip er met een ECC-kartel bekaaid afkomen. De boer komt vermoedelijk stukken beter weg. Het was echter de bedoeling om beiden er beter van af te laten komen én de consument waar voor haar geld te geven. Consumeren moet immers duurzaam investeren worden en niet ergens onderaan de ladder van een-beetje-beter-doen blijven hangen wegens gebrek aan motivatie om het steeds opnieuw veel beter te doen.
Nog 5
Je hebt 0 van de 5 kado-artikelen gelezen.
Op 11 april krijg je nieuwe kado-artikelen.
Op 11 april krijg je nieuwe kado-artikelen.
Als betalend lid lees je zoveel artikelen als je wilt, én je steunt Foodlog
Lees ook
Willem, dat is een heel duidelijke vorm van identiteitsmarketing. Ik verwacht dat die in de toekomst belangrijker zal worden.
Je kunt natuurlijk van alles organiseren. Heel veel moeite doen om extra inspanningen van de boer voor milieu en welzijn uit te laten betalen.
Ik ken een boer met slachtkuikens, plofkippen zogezegd, die ze laat slachten en direct aan de consument verkoopt. "De consument heeft geen toegang meer tot ons prijstechnisch en gezondheidstechnisch beste product, daarom deze actie".
Een nieuwe niche!
#8, Krijn, wat mij betreft pak je daar precies op waar het om begint te draaien:
- bedrijven laten het neoliberale en transactionele 'greed is good' (voor zover dat ooit echt de algemene basale modus was) achter zich omdat ze zich realiseren dat ze een ecosysteem zijn waar het gaat om leven en laten leven en het samen beter doen (een en ander als mensen: een diersoort die zijn toekomst kan designen en dat ook zal moeten gegeven de invloed die hij al heeft gehad op zijn leefomgeving);
- overheid is bezig een grof idee over machtsverhoudingen uit het verleden aan te pakken (en dwingt hen daarmee in een oud spel dat niet werkt);
- wie zich realiseert hoe snel scope 1, 2 en 3 impacts als informatiestroom direct naar de consument gaan (dat gebeurt binnen enkele jaren), realiseert zich ook dat bedrijven op iets anders dan 'eerlijke betaling' moeten worden geprikkeld: 'wat is je performance?' en dwingen die transparant maken. Het gaat om performance in de relatie over bedrijfsgrenzen en die van je toeleveranciers van je toeleveranciers heen.
Dat is meteen ook een antwoord op de opmerking van Piet in #9 en Wouter in #7. Bedrijven in hun eigen ecosysteem zullen in hun keten die klap gezamenlijk opvangen (= antwoord op Piet) en de machtigsten (de A-merken, zowel in de vorm van verwerkers als verkopers) zullen daar om het hardst aan meewerken (vooral de verkopers, want die hebben de laagste marges bij de grootste volumes en daarom de belangrijkste regierol, zoals Biero's Lidl in Frankrijk en AH in Nederland al laten zien).
Dit zijn een paar simpele zinnen en vermoedelijk niet makkelijk te begrijpen voor iedereen. Ik denk wel dat de ze de kern raken van wat er wringt in de relatie tussen business en government.
Het gaat ook om de prijs van het veevoer voor de kip. Wanneer de prijs van het veevoer voor de kip gaat stijgen (stijging van de graanprijs), hoe moet het dan met de prijs van de kip zelf.? De retail zal een prijsstijging van het veevoer wel moeten gaan volgen, anders gaat de kippenboer met verlies draaien.
Dick (net als Ellen-Maureen): zeer dank. Ik had dit blijkbaar een beetje gemist. Inderdaad redelijk dom om als beleid uit te blijven gaan van die transactionele relatie alsof het veilingen zijn, terwijl de werkelijkheid intussen relationeel is. Las net in de European Review een mooi paper over de handel in Noorse bevroren kabeljauw waar je via de veiling en directe sales kunt handelen. De veiling geeft een wat hogere prijs maar kopers en verkopers gaan toch over op direct sales omdat de informatie-voordelen daaraan (zoals productieplanning) voor beide partijen aantrekkelijker zijn.
Voedselsysteembeleid houdt m.i. dus wel in dat je de grote partijen prikkels geeft tot meer duurzaam handelen (boeren en consumenten gaan systeem niet veranderen) maar niet dat je de markt uitschakelt en initiatieven voor duurzaamheid in die keten afbreekt.
Overigens betekent Egalim dus dat Frankrijk een aantrekkelijke exportmarkt wordt als Franse foodprocessors zo worden geprikkeld om zich uit de markt te prijzen.