Afgelopen weekend was Tim Lang, de bekende Britse duurzaamheidsdenker, in Amsterdam. Hij sprak tijdens het FoodFilmFestival en deed een opmerkelijke uitspraak: menselijk welbevinden mag niet ondergeschikt worden gemaakt aan duurzaamheid.
Met zijn zachte stem en nadrukkelijke verteltrant gaf Lang zijn visie op een duurzaam voedselsysteem. Hij maakte duidelijk dat duurzaamheid niet om technische Life Cycle Analyses gaat, maar om wat wij mensen rechtvaardig vinden.
De lezing van Lang duurt drie kwartier en is de moeite van het beluisteren waard. Hij schetste een 'voedselsysteem' dat hij 'a mess' noemt en waarin de grootste bedrijven meer doen aan duurzaamheid dan regeringen. Niettemin is het zinloze duurzaamheid, want een bedrijf als PepsiCo zou er het best aan doen, zegt Lang, om zichzelf op te heffen.
Op Foodlog is duurzaamheid al vaker beschreven als een verdelingsvraagstuk binnen wat mensen willen. Lang blijkt het er roerend mee eens en maakt een eind aan de technische benadering van duurzaamheid. Zo stelt hij ronduit dat maatregelen tegen klimaatverandering nooit ondergeschikt mogen worden gemaakt aan een rechtvaardige mensengemeenschap en wat die wil. Hij windt zich op over mensen die de stijgende vleesconsumptie in de BRIC-landen, Brazilie, Rusland, India en China met hun razend snel groeiende economieën, het liefst zouden willen beteugelen zonder over hun eigen consumptie na te denken. Iedereen heeft recht op zijn deel van de beschikbare welvaart al gaat die ten koste van technische concepten van duurzaamheid. En tegelijk moet die beschikbare welvaart zo gemaakt zijn dat hij voldoet aan ons gevoel voor rechtvaardigheid. Daarom kiest Lang tegen intensief gehouden dieren en dus minder beschikbaarheid.
Duurzaamheid blijkt voor Lang gelijk aan democratie. De macht is handen gekomen van slechts een paar bedrijven die in hun eigenbelang handelen, maar niet in dat van mensen en hun wil. Dat is wat Lang betreft het probleem van duurzaamheid: geef mensen weer directe invloed op het aanbod zelf. 'Power has left the people', zegt hij en hij lijkt te bedoelen dat daarmee ook het gezond verstand is verdwenen.
Om het heel anders te zeggen: de grote bedrijven die zelfs door groene politici worden geprezen - omdat ze nu duurzame in plaats van onduurzame Cola, chips en wasverzachter in India verkopen - verduurzamen onduurzaamheid.
Fotocredits: Daria Mnych
Dit artikel afdrukken
De lezing van Lang duurt drie kwartier en is de moeite van het beluisteren waard. Hij schetste een 'voedselsysteem' dat hij 'a mess' noemt en waarin de grootste bedrijven meer doen aan duurzaamheid dan regeringen. Niettemin is het zinloze duurzaamheid, want een bedrijf als PepsiCo zou er het best aan doen, zegt Lang, om zichzelf op te heffen.
Op Foodlog is duurzaamheid al vaker beschreven als een verdelingsvraagstuk binnen wat mensen willen. Lang blijkt het er roerend mee eens en maakt een eind aan de technische benadering van duurzaamheid. Zo stelt hij ronduit dat maatregelen tegen klimaatverandering nooit ondergeschikt mogen worden gemaakt aan een rechtvaardige mensengemeenschap en wat die wil. Hij windt zich op over mensen die de stijgende vleesconsumptie in de BRIC-landen, Brazilie, Rusland, India en China met hun razend snel groeiende economieën, het liefst zouden willen beteugelen zonder over hun eigen consumptie na te denken. Iedereen heeft recht op zijn deel van de beschikbare welvaart al gaat die ten koste van technische concepten van duurzaamheid. En tegelijk moet die beschikbare welvaart zo gemaakt zijn dat hij voldoet aan ons gevoel voor rechtvaardigheid. Daarom kiest Lang tegen intensief gehouden dieren en dus minder beschikbaarheid.
Duurzaamheid blijkt voor Lang gelijk aan democratie. De macht is handen gekomen van slechts een paar bedrijven die in hun eigenbelang handelen, maar niet in dat van mensen en hun wil. Dat is wat Lang betreft het probleem van duurzaamheid: geef mensen weer directe invloed op het aanbod zelf. 'Power has left the people', zegt hij en hij lijkt te bedoelen dat daarmee ook het gezond verstand is verdwenen.
Om het heel anders te zeggen: de grote bedrijven die zelfs door groene politici worden geprezen - omdat ze nu duurzame in plaats van onduurzame Cola, chips en wasverzachter in India verkopen - verduurzamen onduurzaamheid.
Keynote Tim Lang (Food Film Festival 2012) from Gerbrand Oudenaarden on Vimeo.
Fotocredits: Daria Mnych
Nog 3
Je hebt 0 van de 3 kado-artikelen gelezen.
Op 5 april krijg je nieuwe kado-artikelen.
Op 5 april krijg je nieuwe kado-artikelen.
Als betalend lid lees je zoveel artikelen als je wilt, én je steunt Foodlog
Lees ook
Misschien ben ik het domme 'enfant terrible' temindden van een vergadering van geleerden, maar mijn -ik geef het toe- ongeduldige vraag is: "Wanneer kan ik nu eindelijk eens naar de supermarkt (of weke redelijk dichtbijzijnde verkoopplek dan ook) om er naar hartelust gezond voedsel kopen? Dat is een situate die trouwens niet alleen voorbehouden moet zijn aan ons in ons rijke westen, maar het is een situatie die overal op de wereld zou moeten bestaan.
Echter realiseert u zich goed: de verkrijgbaarheid van onderhand uitsluitend ongezond voedsel is in 'ons' westen ontstaan en heeft zich uitgebreid over zo goed als de hele wereld; de berichten over een nog 'wild' volk dat ook al weer op ons westerse voedsel is overgegaan, en daardoor dus nu ook massaal ziekelijk dik is geworden, zijn onderhand uitgestorven; dat gewoon doordat er geen zulke nog niet verwesterse 'wilden' meer zijn. Ook in onderontwikkelde gebieden heerst de obesitas.
Het lijkt erop dat je nog het beste kunt wonen in Japan, in het 'verre oosten' dus. Dit 'verre oosten' is niet bepaald onderontwikkeld, maar centraal gelegen in het westen ook niet. Het is niet ondanks dat laatste dat daar het voedsel gezonder is dan in ons westen. Nog wel. Zo komt prostaatkanker er vele malen minder voor dan bij 'ons', om maar een van de vele significante voorbeelden te noemen. Tien keer namelijk, als dit getal inmiddels niet achterhaald is.
Het Japanse eiland Okinawa was tot voor kort het schoolvoorbeeld van wat mogelijk is als je je niet ziekelijk dik eet, maar in plaats daarvan levenslang -een langer leven lang- er een gezond dieet op na houdt. Tot voor kort. Inmiddels is ook daar de verwestering (of noem het de veramerikanisering) in opmars.
Hoe het zo ver is gekomen is dat de wereldvoedselindustrie de hele wereldbevolking (met 'ons' daarbij in de voorste linie) aan het vermoorden is (of noem het verdoezelend wat anders) is heel 'salonfahig' opgemerkt een 'interessante' vraag.
Na aldus aan deze discussie bedragen te hebben, zou ik tevreden over die bijdrage weer achterover kunnen leunen in mijn comfortabele, op mijn gewicht en maat berekende feautuil. Des te meer als ik mijn zegje heb kunnen doen met behulp van het gebruik van woorden die een zekere gestudeerdheid (en zoals dat hoort ook een zekere afstandelijkheid) verraden. Een gestudeerde wordt verondersteld op een beschaafdere manier om hulp te roepen als hij in een brandend huis met de dood voor ogen om hulp roept dan een maar gewoon iemand. En hij wordt ook dan verondersteld niet -zoals alleen maar een enfent terrible dat wel doet- voor zijn beurt te spreken.
Waar wordt gemoord (of noem het 'uit hoofde van winstbejag over lijken wordt gegaan') zijn er daders, of noem het 'verantwoordelijken'. Natuurlijk, zo vinden de bazen van de supermarktketens, zijn zij dat niet; het is immers de veranwoordelijkheid van de consument zelf wat hij uit het voorhanden assortiment kiest (waaruit inmiddels geen gezonde -en tevens gevarieerde- keuze meer mogelijk is).
Zo vinden ook de bazen van de voedselindustie niet dat zij de verantwoordelijken zijn, de reclamejongens ook niet, al zijn hun oneliners nog zo misleidend, en -die jongens zijn niet onnozel- ook zo misleidend bedoeld.
Gewoon de consument zelf zal zijn huis in brand gestoken hebben, ja toch?
@Steven: Ik keek nog even naar het linkje (dank je) dat je gaf over Polman. Toch mooi dat hij zijn bestaansrecht in food bewijst aan de hand van de ijsdivisie. Ik zou er als CEO vrij nerveus van worden als het voortbestaan van je bedrijf is gebaseerd op een zoet en vet product.
@Hendrik J.: Bedankt voor de Ted Trainer link hieronder. Meer dan interessante lectuur mbt "The radical implications of a zero growth economy".
Steven e.a. abonneer je dan ook even terloops op http://www.paecon.net/ en lees dan even Ted Trainer. Issue 57. En ook zijn site bezoeken natuurlijk.
JP, Bakan's boek is een absolute must. Hoop echt dat diegenen die zich met het toekomstige EU vennootschapsrecht gaan bemoeien dat boek op hun nachtkastje leggen.