Voedsel houdt de politiek en media bezig omdat het bijna de helft van het landgebruik vergt en daarom de meest destructieve activiteit is voor de natuur. De Europese Commissie wilde verplicht 25% van het Europese landbouwareaal biologisch laten worden. Dat zou de biodiversiteit, het aspect van de natuur dat we zo belangrijk vinden, vooruit helpen. Volgens de Belgische ecoloog en landbouwkundige Olivier Honnay (KU Leuven) is dat een onzalig idee. Hij rekende voor dat meer biologisch ten koste gaat van heel veel plaats waar de natuur haar gang kan gaan.

Biodiversiteit
Hoewel Honnay's cijfers over extra landgebruik en dus minder natuur boekdelen spreken, willen velen hem niet geloven. Dat hoeft ook niet, want biologische landbouw is prima als we met veel minder mensen zouden zijn. En misschien is minder natuur ook wel niet zo'n ramp als we maar natuurinclusief gaan tuinieren tussen het verbouwen van onze veldbonen, sla, erwtjes, uien en boerenkool door - en zelfs ons wonen en recreëren kan daarmee verweven worden. Dan voldoe je ook aan het doel om biodiversiteit te respecteren. Die gedachte valt zelfs te horen in donkergroene kringen.

Vegan en voedselverspilling
Volgens weer anderen is vegan eten de oplossing. Toch willen de FAO en Nederlandse onderzoekers daar niet aan omdat dieren restverwerkers zijn, uitgerekend zelfs van dat wolkje havermelk in je hippe latte die in de binnenstad inmiddels standaard is. Vooral de gewassen die ons vullen - granen en peulen - laten veel biomassa over die we aan dieren voeren om er geconcentreerde mest van te maken. Zo gaat er niets van verloren, maar het past natuurlijk niet bij de gedachte dat een duurzame wereld vegan is of juist met kunstmest moet worden gevoed.

Een aantal jaren geleden zei de Wageningse onderzoeker Guido Camps dat duurzaam eten opleggen politiek aanmerkelijk complexer zal blijken dan het realiseren van een klimaatakkoord
'No shit' of teren op oude rijkdom en stikstofneerslag?
Biologisch kan niet vegan gaan, omdat het kunstmest afwijst. Geen nood, zegt een no shit teler als Joost van Strien, want wie plantenresten composteert, heeft helemaal geen dierlijke of kunstmest nodig. Of dat waar is, is nog maar de vraag omdat in Nederland telen zonder (kunst)mest misschien wel werkt dankzij de rijkelijke bemesting uit het verleden als gevolg van onze uitzonderlijk grote dierstapel en de neerslag van industrieel uit de lucht. Beide bronnen willen we stringent inperken.

Grote en piepkleine beestjes, maar de energie dan?
Zijn dieren de beste verwerkers van de plantenresten - denk aan de resten van graan en biobrandstofgewassen die minister Rob Jetten nu extra in de diesel wil bijmengen - zoals voorstanders van dierhouderij zeggen? Insecten en bacteriën kunnen varkens en kippen inmiddels prima vervangen, al helemaal als je ze genetisch een beetje tweaked. Wie daar tegen is, zit vast aan varkens en kippen. Maar ook wie zich realiseert dat de fabrieken die eiwitten produceren de nodige RVS-materialen, fabriekshallen en dus kwalijke uitstoot, transport en energiegebruik vergen, krabt zich achter de oren. Hebben we de energie wel om kunstmatig dierlijk eiwit te produceren? (zie de tweets hieronder van bodemexpert Ruud Hendriks en energielector Martien Visser)

Duurzaam eten is vermoedelijk een verhitte discussie over verborgen, maar uiteenlopende idealen en het maken van keuzen binnen de harde fysieke mogelijkheden die tussen droom en daad staan. Een aantal jaren geleden zei de Wageningse onderzoeker Guido Camps dat duurzaam eten opleggen politiek aanmerkelijk complexer zal blijken dan het realiseren van een klimaatakkoord.

Komende week trappen twee landbouwbankiers het gesprek af over wat duurzaam voedsel volgens hen is. We brengen de serie wekelijks afwisselend met de reeds lopende vraag Wat is dierenwelzijn?

In Wat is ...? gaan we met bekende en minder bekende mensen op zoek naar wat hen motiveert om te ontdekken of we elkaar van daaruit weer kunnen vinden. Waarom we die zoektocht ondernemen, lees je in De ontdekking van de ander.
Dit artikel afdrukken