"Laten we nou eens een beetje nationalistisch zijn, ten bate van de Tsjechische landbouw en ons land," zei de Tsjechische minister van landbouw Miroslav Toman bij het indienen van het wetsvoorstel.

Voedselnationalisme
Maar dat 'beetje nationalisme' is een heikel onderwerp binnen de Europese Unie. Het is strijdig met de regels van de interne markt. Andere Oost-Europese landen, Bulgarije, Roemenië en Slowakije, gingen Tsjechië al voor. In het geval van Bulgarije leidde dat tot een 'inbreukprocedure', Slowakije kwam er met een waarschuwing van af. Waarom is dit soort wetgeving controversieel? Omdat het een verkapte manier lijkt om buitenlandse concerns de voet dwars te zetten.

Onder aanvoering van Duitsland en Nederland kaartten 8 lidstaten de kwestie dan ook aan bij de voorzitter van de Tsjechische landbouwcommissie, met als argument dat de regeling in strijd is met de Europese interne markt. Maar met het oog op de verkiezingen van dit najaar in Tsjechië, komt een beetje 'voedselnationalisme' de politici niet slecht uit. Met name extreem links én extreem rechts steunen het voorstel, aldus het FD.

Volgens Tomás Prouza, directeur van de Tsjechische retailorganisatie SOCR, raakt de regeling niet alleen buitenlandse supermarktketens als Lidl, Kaufland, Ahold, Tesco, Billa, Penny en Globus, die zo'n 70% van de Tsjechische markt in handen hebben, maar ook de Tsjechen zelf. "De regeling zal leiden tot aanzienlijk hogere prijzen van Tsjechische voedingsmiddelen."

'Zelfvoorzienend in melk, bier en rundvlees'
Prouza voorziet een praktische complicatie: "Tsjechië is alleen zelfvoorzienend als het gaat om melk, bier en rundvlees." De bloemkoolproductie van het land kan de vraag maar 4,8 maanden van het jaar dekken, de koolproductie maar 2,8 maanden. Hij denkt dat de belangen die premier Andrej Babis en minister van landbouw Toman hebben - beiden zijn grote voedingsmiddelenproducenten - wel eens in het spel kunnen zijn. De grote Tsjechische producenten leggen de regeling geen strobreed in de weg: "Ze zijn van de buitenlandse concurrentie af. En deze regeling biedt ook een mooi excuus om extra steun aan de grote agro-industriële bedrijven te geven. De wet vergt immers meer voedselproductie."

In een reactie zegt Wouter Kolk, ceo Ahold Delhaize, dat al bijna 30 jaar actief is in Tsjechië, "duizenden lokale toeleveranciers in het land te hebben." Hij voorziet dat de wetgeving de voordelen waar Tsjechische bedrijven én consumenten nu van profiteren, "kan beïnvloeden." Dat is een eufemisme voor 'de boodschappen kunnen flink duurder worden'. Nu profiteren de Tsjechen nog van de vrije markt "door het aanbod en de breedte van het assortiment in de winkels en de concurrerende prijzen."
Dit artikel afdrukken