Volgens het RIVM is de waterkwaliteit de afgelopen decennia gestaag verbeterd, vooral doordat boeren minder en zorgvuldiger mest zijn gaan gebruiken. Stikstof en fosfaat zitten onder meer in mest en komen in eerste instantie in de bodem en van daaruit in het grondwater terecht. Maar de verbetering stagneert: sinds 2015 nemen de concentraties stikstof en fosfor zelfs weer toe. "Dit is vanaf 2018 versterkt door de droge zomers. Bij droogte groeien planten minder goed, waardoor ze minder stikstof en fosfor uit de bodem opnemen. Ook wordt er minder nitraat in de bodem afgebroken en spoelt er meer weg naar het grond- en oppervlaktewater. Zo verdubbelde de nitraatconcentratie in het slootwater op landbouwbedrijven in de periode 2016 tot en met 2019," schrijft het RIVM.

Hoewel de nitraatconcentratie in het grond- en oppervlaktewater in deze periode gemiddeld genomen lager was dan in de vier jaar ervoor, blijkt bij meer dan de helft van de landbouwbedrijven in de Zand- en Lössregio de nitraatconcentratie in de bovenste meter van het grondwater te hoog. Datzelfde geldt voor ruim 30 van de 200 grondwaterbeschermingsgebieden.

Nederland is - net als de andere Europese landen - verplicht iedere 4 jaar een verslag in te dienen bij de Europese Commissie over de voortgang van de Europese Nitraatrichtlijn. Die richtlijn heeft als doel de waterverontreiniging door nutriënten uit de landbouw te verminderen en verdere verontreiniging te voorkomen. En hoewel het CBS deze zomer kon melden dat de uitscheiding van fosfaat en stikstof op boerenbedrijven in 2019 met respectievelijk 4% en 2,8% is gedaald - dankzij de reductie van de veestapel - moet het RIVM concluderen dat "het onzeker is of het huidige beleid toereikend is om de doelstellingen te halen”, schrijft De Telegraaf. Dat ligt niet aan de boeren maar aan de droogte. Ecologen en hydrologen noemen die droogte "een politieke keuze": jaarlijks valt in Nederland zo'n 20% meer neerslag dan in 1950. Afwatering is het voornaamste probleem en het gevolg van de beslissing om water zo snel mogelijk af te voeren. Het is aan de overheid om dat besluit weer terug te draaien.

Dit artikel afdrukken