Microplastics zijn overal, van de diepste diepzee tot in de ongerepte sneeuw van de Noordpool. Of en welke gezondheidsrisico's ze met zich meebrengen, is nog altijd onbekend. De Wereldgezondheidsorganisatie probeerde wat meer helderheid te scheppen. De microplastics in drinkwater zijn ongevaarlijk, zegt de WHO. Reden: waterzuiveringsinstallaties doen hun werk goed. Toch is de organisatie niet gerust op de risico's van plastic deeltjes voor de volksgezondheid.
"We moeten dringend meer weten over de gevolgen van microplastics voor de gezondheid, omdat ze overal aanwezig zijn - ook in ons drinkwater", zegt dr. Maria Neira, directeur Public Health, Environment and Social Determinants of Health bij de Wereldgezondheidsorganisatie (WHO). "Op basis van de beperkte informatie die we hebben, lijken microplastics in drinkwater bij de huidige niveaus geen gezondheidsrisico te vormen. Maar we moeten meer te weten komen. We moeten ook de wereldwijde toename van plasticvervuiling een halt toeroepen".
Het is de allereerste keer dat onderzocht is wat de gevolgen voor de gezondheid zijn van de alomtegenwoordige microplastics. Dat zijn stukjes plastic van minder dan 5 millimeter groot, die ontstaan als plastic uit elkaar valt in kleinere deeltjes. Ze komen overal in het milieu voor. In de lucht, het water - ook flessenwater -, levensmiddelen als bier en honing en ook in levende organismen zoals mosselen.
Maar zijn ze nou gevaarlijk of niet? Dat wilde de WHO eindelijk eens vaststellen.
De conclusie ten aanzien van drinkwater is uiteindelijk even simpel als logisch: waterzuiveringsinstallaties verwijderen tot wel 90% van deeltjes microplastics uit het water. Daar is zelfs geen extra maatregel voor nodig. Daarom zitten in drinkwater maar weinig microplastics en is zulk water geen gevaar voor de volksgezondheid. Zorg daarom voor goede afvalwaterzuivering, pleit de WHO, en je slaat twee vliegen in één klap: waar de ziekmakers uit het rioolwater zijn gehaald, zitten er ook geen microplastics meer in. En natuurlijk, zegt de organisatie, voorkom plasticvervuiling; dat werkt minstens zo goed.
De Nederlandse hoogleraar waterkwaliteit Hans Koelmans, die aan het onderzoek meewerkte, relativeert in de NRC de risico's van microplasticdeeltjes. Plastic is grotendeels 'inert' (het interacteert niet met het menselijk lichaam), dus we poepen en plassen het gewoon weer uit. Zelfs de oplosmiddelen en chemische stoffen die uit het plastic kunnen vrijkomen, iets waar velen zich zorgen over maken, lijken niet echt gevaarlijk. Zelfs bij de grootste stukjes met de meeste stoffen blijft de concentratie tientallen malen lager dan het niveau waarop je effect kunt verwachten, zegt Koelmans.
Wel onderstreept ook hij het belang van nog meer onderzoek. "In drinkwater kun je microplastics makkelijk meten, het is water of plastic. Maar als het gaat om microplastic in bijvoorbeeld vlees of groente, wordt het veel lastiger om te meten. Voor ieder soort voedsel zal een nieuwe meetmethode moeten worden ontwikkeld en het duurt wel even voordat daaruit een betrouwbare meetmethode ontstaat. Het is net als de eerste pannenkoek die je bakt: de eerste mislukt altijd.” Ook wijst hij er op dat nog helemaal niet bekend is wat er gebeurt als het microplastic afbreekt tot nog kleinere stukjes, nanodeeltjes. Die kunnen misschien wel onze cellen binnendringen, met vooralsnog onbekende effecten.
Dit artikel afdrukken
Het is de allereerste keer dat onderzocht is wat de gevolgen voor de gezondheid zijn van de alomtegenwoordige microplastics. Dat zijn stukjes plastic van minder dan 5 millimeter groot, die ontstaan als plastic uit elkaar valt in kleinere deeltjes. Ze komen overal in het milieu voor. In de lucht, het water - ook flessenwater -, levensmiddelen als bier en honing en ook in levende organismen zoals mosselen.
Maar zijn ze nou gevaarlijk of niet? Dat wilde de WHO eindelijk eens vaststellen.
De conclusie ten aanzien van drinkwater is uiteindelijk even simpel als logisch: waterzuiveringsinstallaties verwijderen tot wel 90% van deeltjes microplastics uit het water. Daar is zelfs geen extra maatregel voor nodig. Daarom zitten in drinkwater maar weinig microplastics en is zulk water geen gevaar voor de volksgezondheid. Zorg daarom voor goede afvalwaterzuivering, pleit de WHO, en je slaat twee vliegen in één klap: waar de ziekmakers uit het rioolwater zijn gehaald, zitten er ook geen microplastics meer in. En natuurlijk, zegt de organisatie, voorkom plasticvervuiling; dat werkt minstens zo goed.
De Nederlandse hoogleraar waterkwaliteit Hans Koelmans, die aan het onderzoek meewerkte, relativeert in de NRC de risico's van microplasticdeeltjes. Plastic is grotendeels 'inert' (het interacteert niet met het menselijk lichaam), dus we poepen en plassen het gewoon weer uit. Zelfs de oplosmiddelen en chemische stoffen die uit het plastic kunnen vrijkomen, iets waar velen zich zorgen over maken, lijken niet echt gevaarlijk. Zelfs bij de grootste stukjes met de meeste stoffen blijft de concentratie tientallen malen lager dan het niveau waarop je effect kunt verwachten, zegt Koelmans.
Wel onderstreept ook hij het belang van nog meer onderzoek. "In drinkwater kun je microplastics makkelijk meten, het is water of plastic. Maar als het gaat om microplastic in bijvoorbeeld vlees of groente, wordt het veel lastiger om te meten. Voor ieder soort voedsel zal een nieuwe meetmethode moeten worden ontwikkeld en het duurt wel even voordat daaruit een betrouwbare meetmethode ontstaat. Het is net als de eerste pannenkoek die je bakt: de eerste mislukt altijd.” Ook wijst hij er op dat nog helemaal niet bekend is wat er gebeurt als het microplastic afbreekt tot nog kleinere stukjes, nanodeeltjes. Die kunnen misschien wel onze cellen binnendringen, met vooralsnog onbekende effecten.
Nog 3
Je hebt 0 van de 3 kado-artikelen gelezen.
Op 5 april krijg je nieuwe kado-artikelen.
Op 5 april krijg je nieuwe kado-artikelen.
Als betalend lid lees je zoveel artikelen als je wilt, én je steunt Foodlog
Lees ook
En hoe zit het met microdeeltjes die loskomen uit plastic verpakkingen van drinken en voedsel (verzorgingsproducten e.a.) tijdens het bewaren (of heet bereiden)? Onder de 'schadelijkheidsnorm'? Afgezien ervan dat dit toch effecten geeft: die normen die voor al die deeltjes e.a. apart opgesteld worden, zonder te kijken naar de totaalbelasting met alle fijnstof en andere rotzooi?
Klopt Theo Jonkhart . Een ernstig kennistekort bij Koelmans (en dat voor een professional, terwijl iedere 'leek' die onderzoeken kan lezen). Het gaat zelfs nog iets verder: nanodeeltjes kunnen via de neus in de zenuwbanen - daar al aantastingen veroorzakend - terecht komen en dan rechtstreeks naar de hersenen getransporteerd worden.... (gemeten bij verkeersfijnstof uit dieselparticles)… hoe het zit met die fijnstof die we op/bij de stranden inademen (het bestaan waarnaar ook al onderzoek over is)? Daar moeten we niet al te optimistisch/ lichtvaardig over denken... (al zal dat waarschijnlijk (nog) minder erg zijn dan vlak langs de A2 wonen....of onder Schiphol....)
Zeer opmerkelijk dat Koelmans meent dat het ‘niet bekend is’ wat er gebeurt als microplastic afbreekt tot nanodeeltjes die ‘misschien’ wel onze cellen kunnen binnendringen.
Zomaar een willekeurige en zeer alarmerende greep:
2015
‘We found severe effects on feeding and shoaling behavior as well as metabolism of the fish; hence, we conclude that polystyrene nanoparticles have severe effects on both behavior and metabolism in fish and that commonly used nanosized particles may have considerable effects on natural systems and ecosystem services derived from them.’
2018
‘Nanoplastic movement provides insight into the movement and potential effects of non-degradable particles in the human body. The potential health risks of micro- and nanoplastics could be evaluated similar to those of engineered nanoparticles.
Following oral exposure, nanoplastics are transported by M cells, specialized epithelial cells of the mucosa, from the gut into the blood where they are carried through the lymphatic system and into the liver and gall bladder. Their size and hydrophobicity enable their passage through the placenta and BLOOD BRAIN BARRIER and into the gastrointestinal tract and lungs, potential sites for harm to occur.
Their large surface area to volume ratio makes them potentially very chemically reactive, more so than some microplastics. Research studies have demonstrated toxicity in vitro to lung cells, liver, and brain cells.
The systemic distribution from oral exposure to nanoparticles has been shown to have numerous effects: cardiopulmonary responses, alterations of endogenous metabolites, genotoxicity, inflammatory responses, oxidative stress, effects on nutrient absorption, gut microflora, and reproduction. Parallel research into nanoparticle movement and toxicity provides insight into threats posed by microplastics and nanoplastics.’
Lijkt me wel voldoende rook.
Microplastics gaat over minder dan 5 mm deeltjes. Maar ook die 'microplastics' vervallen verder tot nanodeeltjes… (soms al meteen, zoals bij autobandenfijnstof met hun C6 en andere content) en dat is een ander verhaal... nanodeeltjes penetreren overal in (ook zijn er grote verschillen tussen 'plastics' en hun inhoudsstoffen). Al die plastic soep vervalt uiteindelijk tot nanodeeltjes. Die zich mengen in het zeemilieu... met zand op de stranden.... in betonmengsels die ook uiteindelijk ook weer vervallen.... samen met het 'vastgelegde' vliegas uit kolencentrales.
"Het is net als de eerste pannenkoek die je bakt: de eerste mislukt altijd."
Ongeduldige amateur, eerst wachten tot de pan goed warm is!
Maarre, t zou fijn zijn als ze er vlot achterkomen of het schadelijk is. Meer en meer kleding wordt synthetisch en men vermoed dat er per 100.000 mensen 1kg aan microplastics wordt verloren, veelal door het wassen. Dat is 170kg per dag voor Nederland, 60.000kg jaar op jaar het milieu in*. En het zal me niet verbazen als de hoeveelheid niet-afbreekbare microplastic exponentieel stijgt.
Mogelijke oplossingen: microplasticfilters in wasmachines, zodat het t riool niet in komt. Of stoppen met synthetische kleding verkopen, waarschijnlijk de grootste klapper.
* alhoewel 'tot 90%' er uit wordt gefilterd door de waterzuivering, alsnog 6.000kg per jaar voor ons kleine kikkerlandje.