3 min
Het RIVM stelde vast dat er al zo vroeg als 2030 een tekort aan water om schoon drinkwater van te maken kan zijn. Dat ook nog eens in de meeste delen van het land. De voornaamste redenen zijn een toenemende vraag, de groei van de economie en klimaatverandering. Bovendien is er op de korte termijn weinig ruimte om de productie uit te breiden. Volgens Mathijs Ambaum, onderzoeker op het gebied van waterbeheer op de afdeling Duurzaamheid, Drinkwater en Bodem van het RIVM zijn harde keuzes nodig.
Bij duurzaam drinkwatergebruik is de drinkwatervoorziening in balans met de drinkwatervraag. Onbalans is niet alleen toekomst, ook nu al zijn er onvoldoende drinkwaterreserves ten tijde van droogte in sommige provincies zoals Gelderland en Overijssel. Het is daarom noodzakelijk om duurzamer met drinkwater om te gaan zodat we zowel nu als in de toekomst voldoende drinkwater tot onze beschikking hebben.
Drinkwatervoorziening
Een duurzame drinkwatervoorziening vraagt om een verandering in zowel het aanbod als in de drinkwatervraag. Het uitbreiden van het aanbod van drinkwater uit grondwater is vaak lastig en langslepend vanwege onderzoeken en procedures; hierbij moet ook rekening worden gehouden met andere watergebruikers, zoals de landbouw en de natuur. Bovendien vereist de Kaderrichtlijn Water dat de onttrekking en aanvulling van grondwater in evenwicht is om ecosystemen te beschermen.
Drinkwaterbedrijven doen daarom ook onderzoek naar hoe zij alternatieve bronnen kunnen benutten om drinkwater van te produceren, zoals brak grondwater en zeewater. Naast de verkenning van en onderzoeken naar potentiële bronnen vraagt dat ook om te investeren in steeds meer geavanceerdere zuiveringstechnieken. Deze processen vragen tijd, terwijl de problematiek urgent is.
De snelste route naar een duurzame drinkwatervoorziening is om de vraag te verminderen. In Nederland wordt twee-derde van het beschikbare drinkwater geconsumeerd door huishoudens. Zij kunnen een grote bijdrage leveren bij het verminderen van de totale drinkwatervraag. In 2020 consumeerden huishoudens gemiddeld 133 liter per persoon per dag. Daarvan wordt ongeveer 80% gebruikt om te douchen, het toilet door te spoelen of kleding te wassen. In het Nationaal Plan van Aanpak Drinkwaterbesparing is het doel gesteld om in 2035 nog maar 100 L drinkwater per persoon per dag te gebruiken. Dat is haalbaar, maar we moeten wel aan de slag.
Drinkwaterbesparing door huishoudens
Huishoudens kunnen op twee manieren drinkwater besparen. Ten eerste door te investeren in waterzuinige apparatuur. Dit kan door bijvoorbeeld een waterzuinige douchekop aan te schaffen of om een regenton te monteren. Met het opgevangen regenwater kunnen bijvoorbeeld de ramen worden gewassen en de planten besproeid ten tijde van droogte. Het voordeel van deze manier is dat het een eenmalige actie vereist en dat daarna de techniek de besparing voor je doet. Het nadeel is dat er wel een prijskaartje aan deze investeringen zit.
De tweede manier is door het gewoontegedrag aan te passen. Bijvoorbeeld door niet iedere dag of korter te douchen, of de kleine spoelknop te gebruiken bij het toilet voor kleine boodschappen. Bijvoorbeeld, een gemiddelde douchebeurt gebruikt 7.8 liter water per minuut. Door 2 minuten korter te douchen, bespaar je al tussen de 10 en 16 liter water. Dat is per douchebeurt. Het voordeel van een dergelijke gedragsaanpassing is dat het niets kost. Het is wel belangrijk dat we gedragsveranderingen bestendigen. Dat vereist een verandering van gewoontes en normen.
Maatregelen vanuit de overheid
Overheden kunnen bovengenoemde investeringen en gedragsaanpassingen stimuleren met economische en gedragsmaatregelen. In het verduurzamen van de drinkwatervraag kunnen we echter niet altijd vertrouwen op vrijwillige gedragsverandering. Daarom moeten ook juridische maatregelen worden overwogen. Om bij langdurige droogte een crisissituatie te voorkomen is het van belang dat de drinkwaterconsumptie snel wordt teruggedrongen. Denk hierbij aan een verbod op het besproeien van tuinen, het wassen van auto’s of het vullen van privézwembaden. Een maximumverbruik per persoon is niet ondenkbaar, maar zou enkel in extreme situaties moeten worden toegepast. Met de huidige Drinkwaterwet is het nog niet mogelijk om huishouden te dwingen om minder drinkwater te gebruiken. Hier is een wetswijziging voor nodig. Ook wordt er gekeken naar een verandering van het Bouwbesluit zodat bij nieuwbouw er verplicht regenwater wordt opgevangen voor de buitenkraan en toiletspoeling. In Vlaanderen is dit al realiteit en als gevolg van deze maatregel gebruiken Vlamingen dagelijks gemiddeld 12 liter regenwater per persoon waar anders drinkwater zou moeten worden gebruikt.
Hoe verder?
Voor een duurzame drinkwatervoorziening moet de vraag in balans zijn met het aanbod. De drinkwaterbedrijven staan voor grote uitdagingen om hun productie uit te kunnen breiden om te kunnen voldoen aan de drinkwatervraag van een groeiende populatie. Het is daarom belangrijk dat huishoudens nu hun vraag verminderen zodat zij de drinkwaterbedrijven de tijd geven om te innoveren. Zeker omdat de problematiek nu ook al speelt tijdens de droge zomers. Door te investeren in waterzuinige technologie en onze drinkwatergewoontes aan te passen kunnen we ons drinkwatergebruik aanzienlijk verminderen. Alleen door gezamenlijk en tijdig in te grijpen, kunnen we een toekomst creëren waarin voldoende, schoon drinkwater voor iedereen toegankelijk blijft. De verantwoordelijkheid ligt niet alleen bij de drinkwaterbedrijven, maar bij ons allemaal.
Dit artikel afdrukken
Drinkwatervoorziening
Een duurzame drinkwatervoorziening vraagt om een verandering in zowel het aanbod als in de drinkwatervraag. Het uitbreiden van het aanbod van drinkwater uit grondwater is vaak lastig en langslepend vanwege onderzoeken en procedures; hierbij moet ook rekening worden gehouden met andere watergebruikers, zoals de landbouw en de natuur. Bovendien vereist de Kaderrichtlijn Water dat de onttrekking en aanvulling van grondwater in evenwicht is om ecosystemen te beschermen.
Drinkwaterbedrijven doen daarom ook onderzoek naar hoe zij alternatieve bronnen kunnen benutten om drinkwater van te produceren, zoals brak grondwater en zeewater. Naast de verkenning van en onderzoeken naar potentiële bronnen vraagt dat ook om te investeren in steeds meer geavanceerdere zuiveringstechnieken. Deze processen vragen tijd, terwijl de problematiek urgent is.
In het Nationaal Plan van Aanpak Drinkwaterbesparing is het doel gesteld om in 2035 nog maar 100 L drinkwater per persoon per dag te gebruiken
De snelste route naar een duurzame drinkwatervoorziening is om de vraag te verminderen. In Nederland wordt twee-derde van het beschikbare drinkwater geconsumeerd door huishoudens. Zij kunnen een grote bijdrage leveren bij het verminderen van de totale drinkwatervraag. In 2020 consumeerden huishoudens gemiddeld 133 liter per persoon per dag. Daarvan wordt ongeveer 80% gebruikt om te douchen, het toilet door te spoelen of kleding te wassen. In het Nationaal Plan van Aanpak Drinkwaterbesparing is het doel gesteld om in 2035 nog maar 100 L drinkwater per persoon per dag te gebruiken. Dat is haalbaar, maar we moeten wel aan de slag.
Drinkwaterbesparing door huishoudens
Huishoudens kunnen op twee manieren drinkwater besparen. Ten eerste door te investeren in waterzuinige apparatuur. Dit kan door bijvoorbeeld een waterzuinige douchekop aan te schaffen of om een regenton te monteren. Met het opgevangen regenwater kunnen bijvoorbeeld de ramen worden gewassen en de planten besproeid ten tijde van droogte. Het voordeel van deze manier is dat het een eenmalige actie vereist en dat daarna de techniek de besparing voor je doet. Het nadeel is dat er wel een prijskaartje aan deze investeringen zit.
De tweede manier is door het gewoontegedrag aan te passen. Bijvoorbeeld door niet iedere dag of korter te douchen, of de kleine spoelknop te gebruiken bij het toilet voor kleine boodschappen. Bijvoorbeeld, een gemiddelde douchebeurt gebruikt 7.8 liter water per minuut. Door 2 minuten korter te douchen, bespaar je al tussen de 10 en 16 liter water. Dat is per douchebeurt. Het voordeel van een dergelijke gedragsaanpassing is dat het niets kost. Het is wel belangrijk dat we gedragsveranderingen bestendigen. Dat vereist een verandering van gewoontes en normen.
Maatregelen vanuit de overheid
Overheden kunnen bovengenoemde investeringen en gedragsaanpassingen stimuleren met economische en gedragsmaatregelen. In het verduurzamen van de drinkwatervraag kunnen we echter niet altijd vertrouwen op vrijwillige gedragsverandering. Daarom moeten ook juridische maatregelen worden overwogen. Om bij langdurige droogte een crisissituatie te voorkomen is het van belang dat de drinkwaterconsumptie snel wordt teruggedrongen. Denk hierbij aan een verbod op het besproeien van tuinen, het wassen van auto’s of het vullen van privézwembaden. Een maximumverbruik per persoon is niet ondenkbaar, maar zou enkel in extreme situaties moeten worden toegepast. Met de huidige Drinkwaterwet is het nog niet mogelijk om huishouden te dwingen om minder drinkwater te gebruiken. Hier is een wetswijziging voor nodig. Ook wordt er gekeken naar een verandering van het Bouwbesluit zodat bij nieuwbouw er verplicht regenwater wordt opgevangen voor de buitenkraan en toiletspoeling. In Vlaanderen is dit al realiteit en als gevolg van deze maatregel gebruiken Vlamingen dagelijks gemiddeld 12 liter regenwater per persoon waar anders drinkwater zou moeten worden gebruikt.
Alleen door gezamenlijk en tijdig in te grijpen, kunnen we een toekomst creëren waarin voldoende, schoon drinkwater voor iedereen toegankelijk blijft
Hoe verder?
Voor een duurzame drinkwatervoorziening moet de vraag in balans zijn met het aanbod. De drinkwaterbedrijven staan voor grote uitdagingen om hun productie uit te kunnen breiden om te kunnen voldoen aan de drinkwatervraag van een groeiende populatie. Het is daarom belangrijk dat huishoudens nu hun vraag verminderen zodat zij de drinkwaterbedrijven de tijd geven om te innoveren. Zeker omdat de problematiek nu ook al speelt tijdens de droge zomers. Door te investeren in waterzuinige technologie en onze drinkwatergewoontes aan te passen kunnen we ons drinkwatergebruik aanzienlijk verminderen. Alleen door gezamenlijk en tijdig in te grijpen, kunnen we een toekomst creëren waarin voldoende, schoon drinkwater voor iedereen toegankelijk blijft. De verantwoordelijkheid ligt niet alleen bij de drinkwaterbedrijven, maar bij ons allemaal.
In Wat is ...? gaan we met bekende en minder bekende mensen op zoek naar wat hen motiveert om te ontdekken of we elkaar van daaruit weer kunnen vinden. Waarom we dit doen lees je in De ontdekking van de ander. Bekijk ook de introductie tot de duurzaam watergebruik reeks of het overzicht van de serie Wat is duurzaam watergebruik?
Nog 3
Je hebt 0 van de 3 kado-artikelen gelezen.
Op 30 december krijg je nieuwe kado-artikelen.
Op 30 december krijg je nieuwe kado-artikelen.
Als betalend lid lees je zoveel artikelen als je wilt, én je steunt Foodlog
Lees ook
vervuiling-schaarste-klimaatverandering-hoelang-kunnen-waterbedrijven-schoon-drinkwater-garanderen : "Drossaert klinkt alarmistisch, maar benadrukt dat het, alles bij elkaar, uiteindelijk een oplosbaar probleem is. „Politici hebben alleen zoveel uitdagingen. Terwijl: we moeten nu wat gaan doen. En dan is het ook niet in één keer verholpen allemaal.” Hij zucht. „Een echte, toekomstbestendige oplossing gaat sowieso jaren duren.”
Drossaert is directeur van Dunea, dat water levert in Zuid Holland.
#8 Frank: er is inderdaad een dubbel systeem nodig. Dat hoorde ik ook al in mijn vorige baan. Is dat zo onoverkomelijk? Op zijn minst kan nieuwbouw worden uitgerust met een dubbel systeem. Bouwkundigen en architecten zijn vaardig genoeg om goede oplossingen te bedenken.
Inmiddels zijn er 20 jaren verstreken, zo’n 1,5 miljoen woningen bijgebouwd die nu jaarlijks gezamenlijk zo’n 50 miljoen kuub drinkwater door de wc wegspoelen.
Sorry Jordi, niet weg met ons, maar weg met die anderen.
Henric van der Krogt #2
Volgens het CBS worden er sinds 2022 minder mensen geboren dan er dood gaan, maar toch blijft de bevolking jaarlijks flink groeien door migratie.
Het migratiesaldo van 137.366 mensen is vergelijkbaar met de hoeveelheid mensen die in de gemeente Zwolle wonen.
Ook al lukt het per persoon flink water te besparen ben na een paar decenia weer terug bij af, als de bevolking blijft groeien.
Ellen-Maureen, een bekend verhaal. Allemaal in de teil op zaterdag. De jongere zusjes eerst want die waren het minst vuil, was de opvatting. De vuile jongens daarna.
Het water (topkwaliteit van onder de Utrechtse Heuvelrug) was gratis, op het vastrecht na. Toen kwamen watermeters en schrokken de minder rijke mensen, omdat ze per liter, nou ja, kuub moesten gaan betalen. Toen al deden mensen bakstenen in de stortbak om met minder water de wc door te spoelen.
Als de liters na de eerste gratis kubieke meters duurder worden neemt de vindingrijkheid toe en solderen handigers een leiding van de dakgoot naar het toilet. En nog slimmer, de nog slimmeren. Alleen sommige rijken zal het aan hun reet roesten.