"Terwijl de natuurkundige wetten van Newton duidelijk maken dat minder eten en meer bewegen ontegenzeggelijk de oplossing voor obesitas zijn, blijkt de sociale, psychologische en biologische context een veel hardere realiteit te vormen. Afvallen door meer bewegen en minder eten is het doel, niet het middel. De Newtonianen van de voedingsleer die denken dat minder calorieën eten en er meer verbranden het middel zijn, moeten nog leren begrijpen dat ze het doel zijn dat vanzelf resulteert uit de juiste keuze van middelen."

Afvallen onder leiding van een voetbalcoach
Die woorden schreef Frank van Berkum in de jongste kwartaalklassieker op Foodlog.
Ze blijken de essentie van zijn nieuwe Het Hongerige brein, een boek waarin hij voor een breed publiek probeert uit te leggen dat het moet leren spelen tegen de FC Obesitas. Dat is een verraderlijk sterke ploeg, waar je natuurlijk alleen van kunt winnen door een doelpunt te scoren. Zo simpel is de spelregel immers.

Toch is er geen voetbalcoach te vinden die zijn team vertelt dat ze moeten scoren. Zo is het ook met de opdracht 'u moet afvallen'. En zelfs met de opdracht 'u moet zich aan dieet zus-en-zo houden'. Het gaat erom hoe je dat realiseert. De voedingswetenschap verliest zich volgens Frank te vaak in de focus op het doel, terwijl het moet gaan om het organiseren van de middelen.

Een voetbalcoach vertelt zijn team niet dat het een bal in het doel moet schoppen. Dat is nogal wiedes. Louis van Gaal organiseert zijn mannen en leert hen welke tactieken dat doel helpen realiseren terwijl onderweg het veelkoppige team van FC Obesitas, bovendien aangevoerd door louter topspelers, dat probeert te verijdelen.

In zijn boek stelt Frank alle spelers aan de lezer voor. Tevens laat hij zien hoe het veel zwakkere lekenteam dat te dik is geworden, letterlijk lijdt.

hb


In Wageningen zal hij laten zien welke schrijnende gevallen hij in zijn spreekkamer ziet. Hoe obesitas echte levens en carrières verwoest en dat het dáárom van belang is dat voedingswetenschappers zich realiseren dat ze vooral ook een praktische taak hebben: mensen helpen in plaats van zich te verliezen in discussies over de werking van dat ene vetzuur, terwijl duidelijk is dat de grootste winst bij de bestrijding van obesitas ligt op het veel te weinig ontgonnen terrein van de sociale wetenschappen. Dat wil niet zeggen dat zulk onderzoek gestaakt kan worden, maar wel dat het voor de praktijk minder relevant is dan de wetenschappelijke agenda en besteding van budgetten doen vermoeden.

Uitnodiging aan zijn 'slijpsteen'
Bestuursvoorzitter Louise Fresco van de WUR geeft Frank de ruimte dat geluid in Wageningen, de bakermat van de Nederlandse voedingsleer, te laten horen en zal het eerste exemplaar van zijn boek in ontvangst nemen.

Frank nodigt Foodloglezers uit om bij zijn openbare lezing voor de Wageningse wetenschap aanwezig te zijn. 'Foodlog is mijn slijpsteen', zegt hij. 'Veel van de kerngedachten waarop het boek is gebaseerd heb ik getest op en kunnen ontwikkelen dankzij Foodlog."

Wie komt kan rekenen op een persoonlijke opdracht in zijn exemplaar van Het hongerige brein, beloofde Frank me. Hier kun je je inschrijven voor het openbare college op 17 november om 17.30h in het Oriongebouw van de Wageningen UR. Aanmelden is vereist.

Fotocredits: Frank van Berkum
Dit artikel afdrukken