Lees ook
Onderzoek naar de effecten van voeding op gezondheid is moeilijk en duur. Er zijn ziekenhuizen nodig, bloed, laboratoria en witte jassen. Tot nu toe dan. In de toekomst zul je als proefpersoon gewoon je leven kunnen leiden en aan onderzoek meedoen vanuit huis of onderweg. Met het verschijnen van selftracking devices, apparaatjes waarmee we aspecten van onze gezondheid zelf kunnen meten, gaat de toekomst van voedingsonderzoek er heel anders uitzien.

De TNO koffiestudie
Van koffie is bekend dat de cafeïne die erin zit effect heeft op het geheugen en reactiesnelheid. Dit is al vaak in gecontroleerd onderzoek (dus in een lab) aangetoond. Als je die effecten ook kunt aantonen als mensen zelf thuis de studie uitvoeren, dan weet je dat die labs voor minder onderzoeken nodig hebt, en misschien zelfs wel nauwelijks meer.

Via onder andere Foodlog.nl werden in korte tijd 70 geschikte proefpersonen gevonden om daar achter te komen.

Per post ontvingen deze mensen vier identieke zakjes met oploskoffie en instructies. Twee zakjes met oploskoffie bevatten cafeïne en twee niet. Deelnemers werd gevraagd in de ochtend nuchter te blijven en de eerste testjes te doen op de computer. Vervolgens werd de koffie gedronken en een uur gewacht. Na dat uur werden de computertestjes opnieuw gedaan om zo het effect van de koffie (met of zonder cafeïne) te onderzoeken.

Resultaten
De resultaten van ons onderzoek tonen overtuigend aan dat de reactietijd van de proefpersonen na koffie consumptie met cafeïne beter zijn dan zonder cafeïne. Thuis werden dezelfde resultaten gevonden als in het laboratorium dus. Ondanks de grotere variatie bij de proefpersonen thuis worden toch dezelfde effecten gevonden als in strikter gecontroleerd laboratorium onderzoek. Dat bevestigt dat de doe-het-zelf manier van onderzoek doen een goed alternatief kan zijn.

Koffiestudie deel 2
Naast de nu gevolgde methode, waarin TNO nog flinke controle uitoefent op het experiment, kan er in de toekomst ook op nog ‘lossere’ wijze geëxperimenteerd worden. Denk bijvoorbeeld aan quantified-mind.com. Op zo'n site kan iedereen zelf soortgelijke tests uitvoeren. Het zou interessant zijn om te kijken of ook daar de effecten van cafeïne wetenschappelijk verantwoord en statistisch significant kunnen worden gevonden.

De toekomst is dichtbij
In de toekomst kunnen geïnteresseerden de effecten van voedingsproducten onderzoeken door grote groepen consumenten te vragen naar het gebruik ervan en het gezondheidseffect. Gezondheidsmetingen zullen in hoog tempo veel meer kunnen laten zien dan nu. Dat zal al helemaal gebeuren als verschillende parallelle metingen gecombineerd worden tot één maat van ‘gezondheid’. Dat kan grote consequenties hebben voor de wereld van het voedingsonderzoek én de communicatie daarover. Denk daarbij ook aan de huidige moeilijke situatie voor wat betreft de gezondheidsclaims van voeding:

1. In de toekomst kunnen mensen gemakkelijk veel data verzamelen over hun gezondheid. Deze data blijven van henzelf, maar ze kunnen die (geanonimiseerd) delen en ter beschikking stellen van derden; mogelijker voor een tegenprestatie

2. De data zijn te combineren met data over wat men eet, zodat er een verband tussen voeding en gezondheid kan worden aangetoond

3: Punt 1 en 2 samen genomen: interventieonderzoek kan er dan uit bestaan één willekeurige geselecteerde groep te vragen iets anders te eten dan een andere groep en te kijken naar de verschillen in zelf gemeten ‘gezondheid’

4. Publicatie én communicatie van onderzoek is vervolgens niets anders dan het gelijktijdig openbaar maken van ieders zelf gemeten data

De peer reviewed tijdschriften en de autoriteit van grote hoogleraren krijgt opeens een bypass op basis van een overweldigende hoeveelheid data die direct naar de gebruikersmarkt gaat. En waar blijven de EFSA, de NVWA en het Voedingscentrum voor wat betreft de controle die zij op voedings- en gezondheidsclaims uitoefenen?

Bovenstaande mogelijkheden kunnen leiden tot een vergaande democratisering van voedingsonderzoek. De voorwaarde is natuurlijk wel absolute transparantie. Dat is meteen een prachtige kans om het veel besproken wantrouwen in de voedingswarenmakers en -verkopers tegen te gaan.

Fotocredits: espresso op Sicilië, Marco Derksen
Dit artikel afdrukken