Onderzoekers van de University of Pittsburgh wilden meer weten over het genoom van de bewoners van Samoa. Ruim 80% van de Samoanen heeft overgewicht of is obees. Zou de verklaring wellicht genetisch kunnen zijn? Vanuit die hypothese onderzochten ze het genoom van 5.000 Samoanen.

CREBRF-gen
De onderzoekers ontdekten dat 1 gen, het CREBRF-gen, het risico op obesitas bij de dragers ervan met 40% verhoogt. Ze stelden verder vast dat het gen bij een kwart van alle Samoanen voorkomt. CREBRF zorgt er voor dat vet efficiënter opgeslagen wordt en moeizamer wordt afgegeven en heeft "een veel groter effect dan elke andere bekende gewone BMI-risicofactor", aldus de onderzoekers. Het gen komt in Europese en Afrikaanse bevolkingen nauwelijks voor en is ook zeldzaam in Oost-Aziaten.

Succesvolle kolonisatoren
De Amerikaanse wetenschappers denken dat het het gen onder Samoanen breed verspreid is door de bijzondere geschiedenis van de Samoanen. Zo'n 3.500 jaar geleden begonnen hun voorvaderen de 24 grootste eilanden van Polynesië te koloniseren. Dat eiste een hoge tol; "ze moesten lange reizen tussen de eilanden verduren en vervolgens op die eilanden overleven", legt onderzoeker Ryan Minster uit. Daarbij kan het gen een voordeel hebben opgeleverd. Dikke zeelui hadden meer reserves en hielden het langer vol. Het veel voorkomen van het CREBRF-gen zou dan ook het gevolg kunnen zijn van een evolutiefenomeen dat 'punctuated equilibrium' genoemd wordt: uitzonderlijke omstandigheden leiden dan tot versnelde selectieprocessen.

Voedingsomgeving
Toch is het niet de enige verklaring. "Hoewel we een genetische variant met een redelijk biologisch mechanisme hebben gevonden, is deze genetische variant maar een van de vele redenen voor de hoge BMI en obesitas bij Samoanen", zegt onderzoeksleider Stephen McGarvey. Andere factoren zijn volgens de onderzoekers voedings- en beweegpatronen. "200 jaar geleden waren de Samoanen niet obees", besluit McGarvey. "Zo snel is het gen niet veranderd - het is de 'voedingsomgeving' die zo snel veranderde en voor de Samoanen met hun genetische afwijking een extra belasting vormt."
Dit artikel afdrukken