China’s tikkende tijdsbom - dementie

De cijfers zijn aan het licht gekomen door een eerste volledige analyse van Chinese epidemiologische research, uitgevoerd door een internationale groep van onderzoekers en gepubliceerd in The Lancet. De onderzoekers hadden drie doelen voor ogen: tot betere schattingen komen van de ziektelast van dementie, de ontwikkeling ervan in de tijd analyseren en onderbouwing leveren voor gezondheidsbeleid voor de snel verouderende Chinese bevolking. Dat laatste is van belang omdat China zijn jonge bevolkingsaanwas door de 1 kind politiek sterk heeft teruggebracht.

De onderzoekers namen meer dan 12.000 studies onder de loep, waaruit er uiteindelijk 89 werden geselecteerd op basis van representativiteit. De analyse daarvan levert op dat er in China in 2010 9,2 miljoen dementerende en demente bejaarden te zijn, tegen 3,7 miljoen in 1990, meldt NewScientist. Dat zijn er tweemaal zoveel als tot nu toe werd aangenomen.

De Chinese bevolkingsopbouw
In de 'normale' leeftijdsopbouw van zich ontwikkelende landen is altijd een 'bult' zichtbaar. Vanaf het moment dat een land zich economisch ontwikkelt stijgt de levensverwachting en daalt het geboortecijfer. Daartussenin zit dan een aantal decennia met een bult aan geboortes - diezelfde bult ligt aan de oorsprong van de huidige bevolkingsgroei van de wereldbevolking. Uiteindelijk zullen geboorte en sterfte elkaar ongeveer in evenwicht gaan houden, zoals Westerse landen laten zien.

In China is de 'bult' extremer dan in andere landen. In de jaren '50 en '60 werden er heel veel kinderen geboren. In de jaren '70 daalde het geboortecijfer drastisch door het de één-kindpolitiek. Dat maakt China een veel sneller verouderend land dan bijvoorbeeld India of de andere zogenaamde 'middle-income' landen (MIC). De vele Chinezen uit de bult-jaren hebben in grote mate bijgedragen aan de supersnelle economische ontwikkeling van China. In 2033 zullen er echter meer bejaarde dan actieve Chinezen zijn. In een bejaarde bevolking is meer zorg nodig. In China is die zorg vooral aan de familie gekoppeld. Chinese familieverbanden hebben echter zeer te lijden gehad onder de trek naar de steden in het land. Veel ouderen blijven zonder directe hulp op het platteland achter. Daardoor staat het land voor een sociaal vraagstuk.

Dementie
Volgens het onderzoek leed in 1990 1,8 procent van de Chinezen tussen de 65 en 69 jaar en 42,1 procent van die van 95 tot 99 jaar aan dementie. In 2010 waren die cijfers opgelopen naar 2,6 en 60,5 procent respectievelijk. In absolute aantallen waren er in 2010 9,2 miljoen dementerenden. Dat is ongeveer tweemaal zoveel als de World Health Organization inschatte op basis van eerdere onderzoeken. Ook gaat de ontwikkeling sneller dan in Europa. Als deze twee trends ook voor andere MIC's opgaan, zijn er wereldwijd 20 procent meer gevallen van dementie dan nu wordt aangekomen. Het zou natuurlijk zo kunnen zijn dat de geconstateerde toename in China verklaard kan worden door een betere diagnostisering. Het kan ook dat de trek naar de steden een rol speelt: bij een stads leven hoort een andere leefstijl die obesitas, diabetes en een suboptimale gezondheid met zich meebrengt. Ook dementie zou in dat rijtje passen.

Economisch belangen en zorgbehoeften
In zich ontwikkelende landen als China, India, Brazilië en Zuid-Afrika neemt de levensverwachting de komende jaren nog toe. Dat betekent dat de ziektelast van chronische ziekten ook stijgt. Dementie zal naar verwachting de grootste economische en sociale impact hebben. In China is nu vastgesteld dat er meer dementie voorkomt dan gedacht. Vooral vrouwen blijken getroffen: zij leven langer dan mannen (vrouwen maken meer dan 75 procent uit van de Chinezen ouder dan 85 jaar). Met de migratie van jonge Chinezen naar de steden dreigen op het platteland steeds meer oudere vrouwen geïsoleerd achter te blijven. Het Chinese zorgstelsel is daar op dit moment helemaal niet op ingesteld. Ouderenzorg is een taak voor de familie. Maar als die familie inmiddels naar de stad is getrokken, werkt dat niet meer. De behoefte aan zorgprogramma's stijgt dus snel. Daarmee is een schone taak weggelegd voor de lokale en landelijke gezondheidsautoriteiten. Met dit rapport kan het dominantste land van de 21e eeuw aan de slag. Uiteindelijk draait alles om gezondheid, aantallen mensen, voedings- en leefpatronen.

Fotocredits: 'The Girls', uitsnede, Henrik Berger Jørgensen