4 min
Voorspellingen laten een enorme toename van het aantal diabetespatiënten zien in Aziatische landen, waar witte rijst dagelijkse voeding is. Het verband tussen een rijker wordend, verwesterd voedingspatroon, met de snelle koolhydraten van de witte rijst, wordt niet betwijfeld. Het houdt de FAO al lange tijd bezig. Met de nieuwe categorie van pre-diabetische patiënten neemt de zorg, maar ook de lucratieve markt voor diabetesmedicijnen toe. Of is er sprake van ‘overdiagnose’?
Enkele klassieke vragen duiken geregeld op in het voedingskundige debat. Waar halen Eskimo’s hun vitamine C vandaan? Uit bessen en dierenvlees. Waarom worden Franse vrouwen niet dik, met al die croissants, foie gras en wijn? Kleine porties, beschaafd dineren, en ze worden wel dik. Waarom leidt de eenzijdige witte rijst in Azië niet tot metabole problemen, zoals diabetes type 2? Door een karig dieet en hard werken.
Dat laatste verandert rap. De toename van diabetes type 2 is zorgelijk aan het worden onder bevolkingsgroepen die nergens last van hadden met hun traditionele dieet met witte rijst, maar nu met een rijkere, verwesterde voeding problemen krijgen met de glucosehuishouding.
Een gezond, slank en actief iemand kan prima volstaan met een dagelijkse portie witte rijst, groente en een beetje dierlijke eiwitten en vetten. De glucose die (snel) beschikbaar komt wordt meteen verbrand in de actieve spieren. Hier duikt het clichébeeld van de kleine, ijverige Aziaat op.
Clichébeelden van bevolkingsgroepen zijn niet alleen discriminerende labels, ze kloppen ook niet. De miljardenbevolking in Azië is uiteraard zeer divers en wordt alsmaar diverser door de toenemende welvaart en de bijbehorende groeiende ongelijkheid. Maar allen voelen toch de vloek van de witte rijst zo langzamerhand.
De industriële veredeling, teelt en bewerking van rijst heeft weliswaar een paar heel productieve soorten opgeleverd, dat ging helaas wel ten koste van het gehalte aan nutriënten. Witte rijst is vanwege de houdbaarheid ontdaan van de endosperm en het kaf. Maar daarin zitten essentiële stoffen als vitamine A en B1 en voedingsvezels. De zorg om het tekort aan voedingswaarde van witte, geraffineerde rijst is al meer dan een eeuw oud.
In 2000 werd met de uitvinding van de golden rice – een ‘uitvinding’, want genetisch gemodificeerd in het lab – een stap gezet naar de nutritionele verbetering van rijst. De bedoeling van de FAO was dat de nieuwe variant op grote schaal verbouwd zou worden en een belangrijk middel zou worden in de strijd tegen blindheid door vitamine A-gebrek bij kinderen.
Maar de belofte van dit superfood werd niet ingelost. Golden rice wordt amper verbouwd. Van de mondiale rijstproductie vindt negentig procent in de Aziatische landen plaats en dat levert enorme hoeveelheden zetmeelrijke, goedkope maar onvolwaardige voeding voor honderden miljoenen op.
Insuline
Witte rijst is hoog glycemisch, wat betekent dat de zetmeelinhoud snel in het lichaam wordt afgebroken tot glucose, hetgeen de afgifte van insuline in pieken omhoog jaagt. Dat kan op den duur tot de ontwikkeling van diabetes type 2 leiden, vooral als het gepaard gaat met een zittend, weinig actief bestaan en zwaarlijvigheid.
Dat zorgelijke verschijnsel inspireert de zoektocht naar nieuwe, voedzamere rijstsoorten. En naar mogelijkheden om de rijstteelt te verbeteren. Het onderwerp houdt de FAO flink bezig. De eenvoudigste oplossing is uiteraard om de rijst niet meer te slijpen. Bruine of zilvervliesrijst bevat nog alle nutriënten. Slechte houdbaarheid is geen argument meer, er zijn prima moderne verpakkingsmethodes die bederf voorkomen. Maar die zijn duurder en vergen een hele cultuuromslag in de rijstteelt.
Dik Wee
De Sri Lankaanse onderzoeker Sirimal Premakumara ging niet op zoek naar nieuwe, verbeterde rassen, maar bracht de afgelopen tien jaar in kaart welke oude rassen de potentie hebben om de rijstteelt gezonder te maken. The Guardian deed verslag van zijn noeste arbeid. Hij verzamelde driehonderd variëteiten die voorheen of nog altijd op kleine schaal op Sri Lanka verbouwd werden en worden. Enkele daarvan (de variëteiten Dik Wee, Sudu Heeneti en Masuran) werden beduidend minder ‘snel’ omgezet in glucose, en hebben dus een lagere glycemische index.
The Guardian schrijft dat volgens de International Diabetes Foundation tegen 2045 ongeveer 152 miljoen mensen in Zuidoost-Azië, waaronder India, Bangladesh en Sri Lanka, aan diabetes zullen lijden, tegenover 35 miljoen in 2000, en 260 miljoen mensen in China, Japan en Thailand, tegenover 44 miljoen twintig jaar geleden. Er moet serieus werk gemaakt worden van de kwaliteit van de rijst.
Het is niet alleen de kwaliteit van de dagelijkse kom rijst die de diabetesepidemie aanjaagt. De opkomst van de middenklasse in Aziatische landen gaat gepaard met een verwesterlijking van de voeding. Die is rijker aan calorieën, vet en suiker. Diabetes gaat altijd gelijk op met obesitas in populaties. Waar preventie niets uithaalt, zijn altijd nog medicijnen. Maar de druk op de vaak toch al niet optimale gezondheidszorg is groot.
De zorg voor diabetespatiënten hangt zwaar op het gebruik van een aantal succesvolle medicamenten, waaronder insuline en metformine. De farmaceutische industrie zit niet stil en ontwikkelde nieuwe diabetesmedicijnen, waarvan de patenten nog niet verlopen zijn en die dus voor de fabrikant lucratief zijn. Met het vooruitzicht dat er veel diabetespatiënten bij zullen komen ontstaat een nieuwe doelgroep van patiënten, de pre-diabeten.
In een uitzending van Zembla uit 2015 zegt de Britse diabetoloog John Yudkin dat volgens de standaard van de American Diabetes Association 490 miljoen Chinezen prediabetisch zijn. Dat betekent dat meer dan de helft van de bevolking gevaar loopt diabeet te worden. Maar, zegt Yudkin in een artikel in BMJ, hier is sprake van ‘overdiagnose’. Bovendien zal niet iedere prediabeet diabeet worden, er zijn verschillen in de ontwikkeling van diabetes.
Miljarden
Yudkin doet zijn uitspraak in de context van de (zeer aanbevolen) Zembla-uitzending, die ging over de marketing van nieuwe diabetesmedicijnen. Waarom nieuwe medicijnen introduceren als de oude prima en zonder al te ernstige bijwerkingen werken? Om geld te verdienen, dat laat zich raden.
De farmaceutisch industrie pompt miljarden in het aanboren van de markt van prediabetici. Door de verlaging van de drempel in de definitie van de Amerikaanse diabetesvereniging, die openlijk door Big Pharma gesponsord wordt, is het aantal Amerikaanse prediabeten met een factor drie gegroeid. Alleen rekenkundig dus, van 12% van de bevolking naar 37%. Een nieuwe miljardenmarkt, want een (pre)diabeet moet elke dag van zijn leven pillen slikken, niet af en toe een pil of een kort kuurtje.
Helemaal niet nodig, die nieuwe categorie van prediabeten. Yudkin concludeert: “De preventie van diabetes vereist veranderingen in de samenleving en dus een gezamenlijke mondiale aanpak van de volksgezondheid. Diagnoses en drempels voor klinische toepassing kunnen samenlevingen onrealistisch belasten in ruil voor een geringe verbetering.”
Dit artikel afdrukken
Dat laatste verandert rap. De toename van diabetes type 2 is zorgelijk aan het worden onder bevolkingsgroepen die nergens last van hadden met hun traditionele dieet met witte rijst, maar nu met een rijkere, verwesterde voeding problemen krijgen met de glucosehuishouding.
Een gezond, slank en actief iemand kan prima volstaan met een dagelijkse portie witte rijst, groente en een beetje dierlijke eiwitten en vetten. De glucose die (snel) beschikbaar komt wordt meteen verbrand in de actieve spieren. Hier duikt het clichébeeld van de kleine, ijverige Aziaat op.
Clichébeelden van bevolkingsgroepen zijn niet alleen discriminerende labels, ze kloppen ook niet. De miljardenbevolking in Azië is uiteraard zeer divers en wordt alsmaar diverser door de toenemende welvaart en de bijbehorende groeiende ongelijkheid. Maar allen voelen toch de vloek van de witte rijst zo langzamerhand.
De miljardenbevolking in Azië is uiteraard zeer divers en wordt alsmaar diverser door de toenemende welvaart en de bijbehorende groeiende ongelijkheid. Maar allen voelen toch de vloek van de witte rijst zo langzamerhandGolden rice
De industriële veredeling, teelt en bewerking van rijst heeft weliswaar een paar heel productieve soorten opgeleverd, dat ging helaas wel ten koste van het gehalte aan nutriënten. Witte rijst is vanwege de houdbaarheid ontdaan van de endosperm en het kaf. Maar daarin zitten essentiële stoffen als vitamine A en B1 en voedingsvezels. De zorg om het tekort aan voedingswaarde van witte, geraffineerde rijst is al meer dan een eeuw oud.
In 2000 werd met de uitvinding van de golden rice – een ‘uitvinding’, want genetisch gemodificeerd in het lab – een stap gezet naar de nutritionele verbetering van rijst. De bedoeling van de FAO was dat de nieuwe variant op grote schaal verbouwd zou worden en een belangrijk middel zou worden in de strijd tegen blindheid door vitamine A-gebrek bij kinderen.
Maar de belofte van dit superfood werd niet ingelost. Golden rice wordt amper verbouwd. Van de mondiale rijstproductie vindt negentig procent in de Aziatische landen plaats en dat levert enorme hoeveelheden zetmeelrijke, goedkope maar onvolwaardige voeding voor honderden miljoenen op.
Insuline
Witte rijst is hoog glycemisch, wat betekent dat de zetmeelinhoud snel in het lichaam wordt afgebroken tot glucose, hetgeen de afgifte van insuline in pieken omhoog jaagt. Dat kan op den duur tot de ontwikkeling van diabetes type 2 leiden, vooral als het gepaard gaat met een zittend, weinig actief bestaan en zwaarlijvigheid.
Dat zorgelijke verschijnsel inspireert de zoektocht naar nieuwe, voedzamere rijstsoorten. En naar mogelijkheden om de rijstteelt te verbeteren. Het onderwerp houdt de FAO flink bezig. De eenvoudigste oplossing is uiteraard om de rijst niet meer te slijpen. Bruine of zilvervliesrijst bevat nog alle nutriënten. Slechte houdbaarheid is geen argument meer, er zijn prima moderne verpakkingsmethodes die bederf voorkomen. Maar die zijn duurder en vergen een hele cultuuromslag in de rijstteelt.
Dik Wee
De Sri Lankaanse onderzoeker Sirimal Premakumara ging niet op zoek naar nieuwe, verbeterde rassen, maar bracht de afgelopen tien jaar in kaart welke oude rassen de potentie hebben om de rijstteelt gezonder te maken. The Guardian deed verslag van zijn noeste arbeid. Hij verzamelde driehonderd variëteiten die voorheen of nog altijd op kleine schaal op Sri Lanka verbouwd werden en worden. Enkele daarvan (de variëteiten Dik Wee, Sudu Heeneti en Masuran) werden beduidend minder ‘snel’ omgezet in glucose, en hebben dus een lagere glycemische index.
The Guardian schrijft dat volgens de International Diabetes Foundation tegen 2045 ongeveer 152 miljoen mensen in Zuidoost-Azië, waaronder India, Bangladesh en Sri Lanka, aan diabetes zullen lijden, tegenover 35 miljoen in 2000, en 260 miljoen mensen in China, Japan en Thailand, tegenover 44 miljoen twintig jaar geleden. Er moet serieus werk gemaakt worden van de kwaliteit van de rijst.
De opkomst van de middenklasse in Aziatische landen gaat gepaard met een verwesterlijking van de voeding. Die is rijker aan calorieën, vet en suiker. Diabetes gaat altijd gelijk op met obesitas in populaties. Waar preventie niets uithaalt, zijn altijd nog medicijnenPrediabeet
Het is niet alleen de kwaliteit van de dagelijkse kom rijst die de diabetesepidemie aanjaagt. De opkomst van de middenklasse in Aziatische landen gaat gepaard met een verwesterlijking van de voeding. Die is rijker aan calorieën, vet en suiker. Diabetes gaat altijd gelijk op met obesitas in populaties. Waar preventie niets uithaalt, zijn altijd nog medicijnen. Maar de druk op de vaak toch al niet optimale gezondheidszorg is groot.
De zorg voor diabetespatiënten hangt zwaar op het gebruik van een aantal succesvolle medicamenten, waaronder insuline en metformine. De farmaceutische industrie zit niet stil en ontwikkelde nieuwe diabetesmedicijnen, waarvan de patenten nog niet verlopen zijn en die dus voor de fabrikant lucratief zijn. Met het vooruitzicht dat er veel diabetespatiënten bij zullen komen ontstaat een nieuwe doelgroep van patiënten, de pre-diabeten.
In een uitzending van Zembla uit 2015 zegt de Britse diabetoloog John Yudkin dat volgens de standaard van de American Diabetes Association 490 miljoen Chinezen prediabetisch zijn. Dat betekent dat meer dan de helft van de bevolking gevaar loopt diabeet te worden. Maar, zegt Yudkin in een artikel in BMJ, hier is sprake van ‘overdiagnose’. Bovendien zal niet iedere prediabeet diabeet worden, er zijn verschillen in de ontwikkeling van diabetes.
Miljarden
Yudkin doet zijn uitspraak in de context van de (zeer aanbevolen) Zembla-uitzending, die ging over de marketing van nieuwe diabetesmedicijnen. Waarom nieuwe medicijnen introduceren als de oude prima en zonder al te ernstige bijwerkingen werken? Om geld te verdienen, dat laat zich raden.
De farmaceutisch industrie pompt miljarden in het aanboren van de markt van prediabetici. Door de verlaging van de drempel in de definitie van de Amerikaanse diabetesvereniging, die openlijk door Big Pharma gesponsord wordt, is het aantal Amerikaanse prediabeten met een factor drie gegroeid. Alleen rekenkundig dus, van 12% van de bevolking naar 37%. Een nieuwe miljardenmarkt, want een (pre)diabeet moet elke dag van zijn leven pillen slikken, niet af en toe een pil of een kort kuurtje.
Helemaal niet nodig, die nieuwe categorie van prediabeten. Yudkin concludeert: “De preventie van diabetes vereist veranderingen in de samenleving en dus een gezamenlijke mondiale aanpak van de volksgezondheid. Diagnoses en drempels voor klinische toepassing kunnen samenlevingen onrealistisch belasten in ruil voor een geringe verbetering.”
Nog 5
Je hebt 0 van de 5 kado-artikelen gelezen.
Op 11 april krijg je nieuwe kado-artikelen.
Op 11 april krijg je nieuwe kado-artikelen.
Als betalend lid lees je zoveel artikelen als je wilt, én je steunt Foodlog
Lees ook
_480_289_84_s_c1.JPEG)
Odin is niet de Hoge Raad, ze verkoopt dezelfde kletskoek. Wat er de afgelopen 10 jaar is gebeurd weet ik niet, maar het lijkt er op dat wij hier alleen nog maar sjoemelrijst te eten krijgen. Gezien de bespottelijke prijzen zal dat ook wel.
Voorgekookte Zilvervliesrijst is gaar in 8-10 minuten. Onbehandelde duurt 25 minuten. Volle- of volkoren-, of bruine rijst neemt 45-50 minuten tot wel 1 uur. Altijd al zo geweest. Had het geraadpleegde ‘rijstkenners’ front ook even gevraagd hoe dit komt als het toch allemaal van hetzelfde laken een pak is Huib.
In de VS, Canada, Brazilië en nog 33 andere landen wordt er zoals ooit hier nog steeds onderscheid gemaakt tussen Zilvervliesrijst en Volkoren-, bruine-, volle rijst. Zilvervlies rijst heet dan ook half brown rice. Het krijgt daarom niet het 100% goedkeuringszegel van het Whole Grains Council maar het 50% zegel.
Brown rice is unpolished rice, milled to remove the hull from the kernel but retain the rice bran layer and the germ, which give it a nutty flavor and chewy texture. It also has a lower glycemic index and is more nutritious because the bran contains most of the vitamins, minerals and fiber rich in minerals and vitamins, especially the B-complex vitamin group. (In contrast, white rice is milled to remove the bran layer for a milder taste and texture, and brown and white rices have similar calories, carbohydrates, fat and protein).
In LIGHT BROWN RICE, almost 50% of the bran is REMOVED, whereas with BROWN RICE, the bran layers are left INTACT. Brown rice is a whole grain, light brown rice is not, even though it is sometimes erroneously referred to as such.
However, you will not find the Whole Grain Council’s whole grain stamp on any light brown rice product. Light brown rice was created to provide a faster cooking time — 20 minutes instead of the 45 minutes for regular brown rice — by polishing off the bran layers, the rice cooks more quickly.
Also, some people don’t like the nutty flavor of brown rice but want an alternative to white rice. Light brown rice also has more fiber than white rice, although less than regular brown rice.
Nagekomen bericht van Odin, de coöperatie die al 40 jaar verantwoorde rijst en andere biologische voedingsmiddelen verkoopt: "Zilvervliesrijst wordt ook wel bruine rijst genoemd vanwege het vliesje. Alleen het kaf wordt gescheiden en verder wordt de rijst niet geslepen. Anders zou het vliesje eraf gaan en zou het witte rijst worden."
Handelaren zijn handelaren, geen rijstmolenaars. Warenkennis is op vele terreinen afgenomen tot helemaal weg. Vraag maar eens iets in de bouwmarkt en ze staan met de mond vol tanden. Gelukkig is er nog een instantie in Wageningen die niet zomaar wat uitkraamt. Opsturen naar al die handelaren.
Met dit als PS.
Ik heb even rondgebeld langs rijstgroothandels en natuurwinkels. Er zijn allicht vele verschillende soorten rijst, uit vele landen. Maar daar hebben we het niet over. Het gaat om de bewerking door malen, slijpen, polijsten. Geen van de geraadpleegde handelaren kent het verschil tussen de mate van slijpen van bruine rijst en zilvervliesrijst, de een wordt niet meer van de buitenste laagjes ontdaan dan de ander. Ik weet niet waar dat idee vandaan komt, ik hoor het graag. In beide gevallen wordt alleen het kaf verwijderd. Witte rijst wordt verder gepolijst, waardoor het vlies en de kiemen verdwijnen. Een aantal handelaren maakt geen onderscheid tussen bruine rijst en zilvervliesrijst in het assortiment, anderen wel. Maar dan dus alleen naar de soort rijst. Twee van hen zeiden ongevraagd dat zilvervliesrijst 'gezonder' is dan bruine rijst, omdat het minder zetmeel bevat en je er 'meer van afvalt', volgens een van hen. Laten we het hopen.
Ik snap eigenlijk niet zo waarom de nadruk wordt gelegd op rijst. Is het probleem niet eerder de verwestelijking? De witte rijst vervangen door bruine rijst - of een of andere genetisch gemodificeerde superrijst - heeft niet heel veel zin als er daarnaast teveel sterk bewerkt westelijk eten wordt genuttigd in een sedentair bestaan.
Toen ik 15 jaar geleden in China was (Hangzhou) heb ik welgeteld 3 dikke Chinezen gezien tussen de duizenden Chinezen, waarvan eentje minstens 1,90m (zeer ongewoon) dus daar zal wel iets medisch mee geweest zijn. Verder at iedereen daar witte rijst bij de maaltijd drie keer per dag. Geen tussendoortjes, op wellicht zonnebloempitten met schil of een geroosterde maiskolf na. En amper westelijk eten. We zijn daar 1x naar een westers restaurant geweest met de tolken, die wisten niet zo goed wat ze met pizza aanmoesten. Die probeerden dat met stokjes te eten. Erg grappig om te zien!
Een familielid heeft daar bijna 20 jaar regelmatig gewerkt, en iedere keer als hij daar geweest was, viel hij een paar kilo af. Dat verbaasde hem, want hij at drie uitgebreide warme maaltijden per dag met veel groente, vlees en vis, steevast met witte rijst. Als hij in Nederland was en veel minder at - en 2x een maaltijd met volkoren brood van de bakker - kwamen die kilootjes er vlot weer bij. Totdat hij ging eten zoals ze daar eten, toen bleven de kilootjes er veel makkelijker af.
Ondertussen is het daar veel meer verwesterd, en dan hakken de nadelen van zo'n dieet er genetisch gezien hard in - harder dan voor een al licht genetisch aangepaste westerling. En veel Chinezen hebben nog flinke schaarste gekend, om nu in overdaad te belanden; combineer genetica met een attitude uit de armoedetijd - alles eten wat je te pakken kan krijgen - en het gaat gegarandeerd fout.
Al met al zou ik de focus meer leggen op die westerse voeding en leefstijl dan op witte rijst. Op wellicht de armste klasse na die niet veel meer eet dan rijst, dan zou ik inderdaad voor die bruine rijst gaan.