De tandenstoker

Abrahams schreeft dat zijn lust in een lekker broodje kaas hem werd volledig ontnomen bij de aanblik van een zich uiterlijk verzorgende jongedame in de trein tegenover hem. Maar ook aan tafel, in de intimiteit van een etentje met vrienden, werd hij met de neus op zijn peuterende gasten geduwd. Hij kwam voor zijn 'hoe hoort het eigenlijk' vraag terecht op het Vivaforum. Daar leerde hij dat een tandenstoker niet in het openbaar gehanteerd wordt. Hetzelfde zegt Beatrijs Ritsema, Nederlands etiquette-autoriteit bij uitstek: 'Tandenstoken is een reinigingshandeling die niet tijdens etentjes hoort te worden uitgevoerd.' Tandenstoken doe je in afzondering.

Waar komt de tandenstoker eigenlijk vandaan? De Neanderthalers blijken al tandgereedschap gebruikt te hebben, op archeologische vondsten van schedels en kiezen zijn groefjes gevonden die niet anders ontstaan kunnen zijn dan door het gebruik van 'werktuigen'. Kiezen met groeven zijn gevonden in Europa, Australië, in Noord-Amerika, in Afrika, bij archeologische vondsten op de Canarische Eilanden en bij de oude Egyptenaren.

In 2008 heeft Henri Petroski een standaardwerk over de tandenstoker gepubliceerd,The Toothpick. Hij beschrijft het universele probleem van 'iets' tussen je tanden, waar je met je tong, zuigen, vinger of vingernagel niet bij komt. Wat is dan logischer dan een dun, redelijk flexibel en tegelijk stijf 'vingerverlengertje' te gebruiken om het irritante obstakel te verwijderen? Een stokje of takje ligt voor de hand.

Er zijn bewijzen te vinden voor de stelling dat tandenstoken op enig moment wel degelijk onderdeel uitmaakte van de sociale etiquette. In diverse musea zijn bronzen, benen, zilveren en zelfs gouden tandenstokers te bewonderen. Op de Bruiloft te Kana van Paolo Varese zit links een dame onmiskenbaar met een tandenstoker in haar hand. Het universele probleem van tussen je tanden peuteren speelt op ieder sociaal niveau. Een andere indicatie van onmisbaarheid: zelfs in mijn uiterst simpele swiss knife zit een tandenstokertje....

Van de meest gebruikelijke tandenstokers - tandenreinigers - is niets meer terug te vinden. Dat waren takjes en stokjes. Zelfs in moderne tijden zijn er nog genoeg volkeren die hun tanden met een stokje reinigen. Wat je ook gebruikt, volgens onze moderne gebruiken doe je het in ieder geval in privė, achter gesloten deuren, en zeker niet in gezelschap. Zelfs niet achter je hand.

Fotocredits: Loop_oh