DNA onderzoek naar de olijf wijst uit dat we al zo'n 6 tot 8.000 jaar olijven telen. De bakermat van de moderne olijf ligt in het oostelijk deel van de Middellandse zee.
Waar voor het eerst olijven geteeld werden en waar de eerste olijfolie gemaakt werd, is nog altijd onderwerp van veel discussie. Op basis van DNA onderzoek is nu vastgesteld dat de vroegste cultivatie van de olijf plaatsgevonden heeft in het grensgebied van Turkije en Syrië (Koerdistan). De Franse onderzoeker Guillaume Besnard stelt in Scientific American: "We kunnen zeggen dat er verschillende stappen waren, en dat het waarschijnlijk in de Levant begonnen is". Het onderzoek is verschenen in Proceedings of the Royal Society.
De oudste olijfpitten werden gevonden op vindplaatsen van 8000 jaar oud. De eerste bewijzen voor het maken van olijfolie dateren van zo'n 6000 jaar geleden. Om nu definitief vast te stellen waar de olijfboom voor het eerst gecultiveerd is, nam het onderzoeksteam monsters van 1263 wilde (oleasters) en 534 gedomesticeerde olijfbomen. Op de monsters werden verschillende technieken: DNA onderzoek, datering op basis van moleculen, fossielen en klimaatmodellen. Daaruit werd duidelijk dat de wortels van de olijfboom naar één locatie herleid kunnen worden - iets verder noord en oost dan gedacht.
Het DNA-onderzoek richtte zich op de chloroplasten van de monsters. Een boom blijkt zijn chloroplast-DNA door te geven aan zijn nakomelingen, zodat het mogelijk wordt lokale veranderingen in de afstamming te traceren. Op die manier konden de onderzoekers de genetische stamboom van de olijf maken en vaststellen hoe de olijfboom zich verspreid heeft. Daarbij kwamen ze tot de ontdekking dat de dunne en bittere wilde olijven voor het eerst overgingen in grotere, oliehoudende vruchten in de Noord-oostelijke Levant.
Na die eerste cultivatieslag blijken er drie 'hotspots' voor gecultiveerde olijven te zijn geweest: het Nabije-Oosten, de Egeïsche Zee en de Straat van Gibraltar. Vandaaruit zou de moderne olijf geleidelijk over het hele Mediterrane gebied verspreid zijn geraakt.
Fotocredits: Guardia Grande, Niklas Hellerstedt
Dit artikel afdrukken
De oudste olijfpitten werden gevonden op vindplaatsen van 8000 jaar oud. De eerste bewijzen voor het maken van olijfolie dateren van zo'n 6000 jaar geleden. Om nu definitief vast te stellen waar de olijfboom voor het eerst gecultiveerd is, nam het onderzoeksteam monsters van 1263 wilde (oleasters) en 534 gedomesticeerde olijfbomen. Op de monsters werden verschillende technieken: DNA onderzoek, datering op basis van moleculen, fossielen en klimaatmodellen. Daaruit werd duidelijk dat de wortels van de olijfboom naar één locatie herleid kunnen worden - iets verder noord en oost dan gedacht.
Het DNA-onderzoek richtte zich op de chloroplasten van de monsters. Een boom blijkt zijn chloroplast-DNA door te geven aan zijn nakomelingen, zodat het mogelijk wordt lokale veranderingen in de afstamming te traceren. Op die manier konden de onderzoekers de genetische stamboom van de olijf maken en vaststellen hoe de olijfboom zich verspreid heeft. Daarbij kwamen ze tot de ontdekking dat de dunne en bittere wilde olijven voor het eerst overgingen in grotere, oliehoudende vruchten in de Noord-oostelijke Levant.
Na die eerste cultivatieslag blijken er drie 'hotspots' voor gecultiveerde olijven te zijn geweest: het Nabije-Oosten, de Egeïsche Zee en de Straat van Gibraltar. Vandaaruit zou de moderne olijf geleidelijk over het hele Mediterrane gebied verspreid zijn geraakt.
Fotocredits: Guardia Grande, Niklas Hellerstedt
Nog 3
Je hebt 0 van de 3 kado-artikelen gelezen.
Op 5 april krijg je nieuwe kado-artikelen.
Op 5 april krijg je nieuwe kado-artikelen.
Als betalend lid lees je zoveel artikelen als je wilt, én je steunt Foodlog
Lees ook
Een beetje ofline, maar ik veroorloof mij toch als volgt te reageren:
Dus als ik 'Paleo' wil eten dan moet ik van de olijven afblijven? Omdat die er in het Paleo-tijdperk nog niet waren. Terwijl olijven en olijfolie te consumeren, althans in combinatie met wat de inwoners van het Midellandsezee-gebied aan groenten eten, bewezen gezond is toch?
Daar in dit artikel sprake is van 'gecultiveerde' olijven, van hooguit 8.000 jaar geleden, zou de oermens (die is van minstens 180.000 jaar geleden) hooguit een wilde voorvader van de olijf kunnen hebben consumeren (en bijvoorbeeld ook alleen een wilde voorvader van 'onze' tomaat). Die wilde voorvaderen zouden dan bovendien in Oost-Afrika moeten hebben gegroeid. Nou, daar heeft hooguit een wilde voorvader van onze huidige koffieplant gegroeid, denk ik zo.
Kortom: je kunt wel een of andere pseudo-geneeskundig axioma voorop zetten, maar daarmee veroordeel je jezelf tot het aanhangen van het ongeloofwaardige en bevind je je in de contreien van de kwakzalverij. De mens van na het Paleo-tijdperk heeft wel degelijk (letterlijk) de vruchten geplukt van de cultivering van gewassen. Dat wil nou ook weer niet zeggen dat we moeten denken: hoe verder gecultiveerd hoe beter (en al helemaal niet niet hoe verder verindustrialiseerd hoe beter). De huidige sterk gecultiveerde en vercommercialiseerde tomaat bijvoorveeld is al eens -terecht- een 'waterbom' genoemd, die helemaal niet meer naar tomaat smaakt (maar wel al groter een roder is geworden). Ik herinner me hoe een echte tomaat smaakt nog, de smaak die in 'ketchup' gewoon vervangen is door die van het alomtegenwoordige natrium-chloride zout; als het eten niet zout smaakt, zegt de huidige generatie steevast dat iets smakeloos is.
Alle inzicht en alle wetenschappelijk onderzoek is belangrijk, maar hoe belangrijk een bepaald onderzoek is, is tevoren niet te zeggen. Daar kunnen we zelfs nadat de onderzoeksresultaten bekend zijn alleen maar hooguit een beter vermoeden van hebben. Maar die resultaten zijn wetenschappelijke bevindingen en die zijn altijd beter dan pseudo-wetenschappelijke vooropstellingen. Leve de olijf!