Het woord ‘transparantie’ is aan een nieuw leven toe. Aan een Beter Leven, in deze week van de Beter Leven Keurmerk-campagne van de Dierenbescherming. Dit jaar heeft die campagne als leus ‘Beter Leven? Check 't label even’. Het doel is “de consument te activeren om het verpakkingslabel te controleren op het Beter Leven Keurmerk”.

Kip en ei
Dat lijkt, qua marketing, wel een heel bescheiden ambitie en een dunne aanleiding voor een dure campagneweek. Natuurlijk wil je dat de consument op je label kijkt! Waarom plak je het er anders op? Omdat het verplicht is informatie te geven, ja. Maar ook omdat je met het label wilt communiceren. Dat wordt steeds belangrijker, maar een etiketje alleen is niet meer genoeg.

Het is een kwestie van de kip en het ei. In het artikel over het Beter Leven-ei van AH dat dit weekend op Foodlog verscheen, wordt een pluimveehouder geciteerd: "Ik wil produceren wat de consument vraagt," zei hij. En: "Als die dierenwelzijn belangrijk vindt, vind ik dat ook. En het is ook nog beter voor de dieren."

Is het zo eenvoudig, blind doen wat de consument vraagt? Kennelijk. “De gesloten transparante keten werkt twee kanten op: zowel de pluimveehouder als de consument kunnen de verbinding maken tussen de kip en het ei op het schap,” lees ik verder in dat artikel. Met zoveel transparantie hoeft Albert Heijn zelf eigenlijk niets meer te doen, we kijken dwars door ze heen. Nudgen om de consument gezondere keuzes te laten maken? Helemaal niet nodig. De consument weet precies wat hij wil.

Verplichte kost
Niet? Luister/lees dan even naar de podcast Increased transparancy translates to increased loyalty, sales op Foodnavigator, de Amerikaanse online site voor de voedingsmiddelenindustrie. Dan krijg je een heel ander beeld van de moderne consument.

Een citaat: “Transparantie over hoe producten worden gemaakt, wat er in zit en wat ze betekenen voor de samenleving is niet meer ‘leuk om te weten’ (…) maar is ‘verplichte kost’ voor consumenten, van wie velen zeggen dat ze een merk in de steek zullen laten als dat onvoldoende informatie deelt.” Maar consumenten verschillen, en ook hun eisen aan wat ze kopen verschillen. En daarmee het soort transparantie dat ze vragen.

Driekwart van de ondervraagde kopers zegt dat ze liever overstappen naar een merk dat veel informatie over het product geeft, meer dan wat er wettelijk op het pak moet staan. 90% van de ondervraagden zegt het belangrijk te vinden wat er in het product zit en hoe het gemaakt is. Maar twee derde zegt in verwarring te worden gebracht door etiketten en ingrediëntenlijstjes. “Die ongerijmdheid schept de mogelijkheid voor merken om consumenten aan zich te binden door hun transparantie te verbeteren,” schrijft Foodnavigator.

Marketing is niet zomaar belangrijk. Marketing is alles. Daar verandert de nieuwe consument kennelijk niets aan
The Transparency Imperative
Foodnavigator baseert zich op een rapport van het Food Marketing Institute (FMI), getiteld The Transparency Imperative (gratis te downloaden na inschrijving). Het gaat over Amerikaanse consumenten, de betekenis ervan is misschien moeilijk in te schatten voor de verhoudingen in de Nederlandse situatie, maar er komt wel een duidelijk signaal naar de levensmiddelenbranche uit naar voren: de consument leert snel bij en zijn/haar gedrag verandert.

Nog een paar voorbeelden. Online-kopers van voeding zijn heel kritisch en eisen veel informatie van een merk/product, omdat ze thuis vaak gezondheidsproblemen ervaren en van mening zijn dat gezonde voeding kan helpen. Jongeren, vooral millennials, zijn begaan met het milieu en de samenleving. Ouderen, die misschien al een aan hun leefstijl gerelateerde ziekte hebben gehad (een life event) zijn vooral gericht op hun eigen gezondheid.

De productinformatie op verpakkingen met de meeste invloed op koopgedrag zijn volgens het rapport ‘bevat geen conserveermiddelen’, ‘veel eiwitten’, ‘geen toegevoegde hormonen’, ‘weinig suiker’, ‘weinig zout’, ‘zonder smaakstoffen’ en ‘volkoren’. De smartphone is voor 89% het meest waardevolle middel om de gewenste informatie op te zoeken.

Kans voor het grijpen
Zeg niet dat de consument dom is en niets van gezonde voeding weet. Hij/zij weet precies wat voor soort eitje hij/zij wil hebben, en wel meer ook. De tijden van food illiteracy, van ongeletterdheid over voeding, zijn voorbij.

Maar er doemt wel een nieuw probleem op. Doug Baker, de woordvoerder van het onderzoeksbureau FMI, zegt dat “de voedselverwarring bij consumenten ontstaat omdat ze zich proberen te informeren. Dus gaan ze op zoek naar die informatie, maar helaas komt die informatie overal vandaan.” Daar ligt een grote kans voor de voedingsmiddelenbranche voor het grijpen, zegt Baker. Het best case scenario is als de industrie de controle grijpt over dat narrative, dat verhaal, en de informatie verstrekt die dan “de enige bron van waarheid is en die hopelijk helpt om de verwarring te beëindigen.”

Wij kunnen wel een bepaald eitje willen, maar de industrie gaat zeggen of dat eitje goed voor ons is. Marketing is niet zomaar belangrijk. Marketing is alles. Daar verandert de nieuwe consument kennelijk niets aan.
Dit artikel afdrukken