2 min
Die stelling borrelt op naar aanleiding van het interview met de Duitse in Nederland werkzame jurist Omgevingsrecht Chris Backes in het blad Binnenland Bestuur.
Binnenlands Bestuur sprak met de aan de Universiteit van Utrecht werkzame jurist Backes over de Nederlandse stikstofcrisis. Het gesprek had plaats vanuit de vraag waarom in Nederland zo'n grote bestuurlijke crisis rond stikstof is ontstaan en in andere landen niet.
In Nederland kan niet meer worden gebouwd en zelfs meer kan worden geïnvesteerd in duurzame oplossingen. Volgens de rechter kan het Rijk zelfs al verleende vergunningen intrekken. Dat komt volgens Backes omdat ons land heeft gekozen voor een de facto zowel erg eenzijdige, als in vergelijking met andere Europese landen erg hoge stikstofnorm als criterium voor natuurbescherming en -behoud.
Opmerkelijke uitspraken van Backes in het gesprek met Binnenlands Bestuur betreffen de sterk uiteenlopende manieren van omgaan met stikstof in Duitsland, Wallonië, Vlaanderen en Nederland. In Italië - waar in de noordelijke Po-vlakte een hoge atmosferische stikstofconcentratie feitelijk is vastgesteld - is stikstofuitstoot geen officieel probleem. Niet omdat het geen ecologisch of gezondheidskundig probleem is, maar omdat niemand het als een probleem agendeert, aldus Backes. "Niemand gaat naar de rechter en zegt: dit kan niet", zegt hij. Zou dat wel gebeuren, dan zou het wel een probleem worden. Net zoals dat in Nederland is gebeurd door het thematiseren van het onderwerp.
Tussen 21 en 0,0001 mol
Backes zegt voorts dat na Wallonië en Italië, Duitsland en Denemarken wel aandacht hebben voor stikstofemissies maar dat de soep daar minder heet wordt gegeten dan in Nederland. Duitsland hanteert een drempelwaarde voor neerslag van stikstof die op 21 mol per hectare ligt. Minder vindt Duitsland geen probleem. In Nederland is de drempelwaarde 0,0001 mol, zegt met Backes een nadrukkelijk uitroepteken ('!').
Backes: "Het maakt een groot verschil of je projecten met een depositie van een tiende mol toetst of alleen projecten met een depositie van 21 mol. Je kunt je hierbij afvragen: hoe kan dit nou? En een tweede vraag die je kunt stellen, is: heeft die strenge Nederlandse benadering nou positieve gevolgen? Daarvan moet je zeggen: in de toekomst wellicht wel, maar tot nu toe weinig. Tot nog toe heeft men het niet voor elkaar gekregen om die depositie omlaag te krijgen."
Realisme
Tot slot van het interview zegt Backes dat de Nederlandse stikstofnorm zo streng is dat Nederland niet alleen vergunningen moet intrekken maar ook het land voor een heel belangrijk deel moet ontvolken in plaats van bijbouwen. "Daar zeg ik van: dat is niet realistisch", besluit het blad het gesprek op zijn gezag.
Wie denkt dat Backes boeren naar de mond praat, doet er goed aan een Eenvandaag uitzending uit 2019 nog eens terug te kijken. Daarin vertelt Backes hoe natuurbeleid volgens hem eerlijk en duidelijk kan worden gecommuniceerd. Ook is de Limburgse politicus Ger Koopmans (CDA, destijds Tweede Kamerlid, later gedeputeerde in zijn provincie) te horen; onder Rutte I kwam het de Programmatische Aanpak Stikstof (PAS) tot stand waarvoor hij samen met Diederik Samsom (voormalig leider en fractievoorzitter van de PvdA, thans prominent in het kabinet van Eurocommissaris Frans Timmermans) de aanzet gaf. In mei 2019 werde de PAS onderuit werd gehaald door NGO MOB van stikstofstrijder Johan Vollenbroek. MOB stelde het Nederlandse stikstofbeleid tot aan het Hof in Luxemburg aan de kaak. Koopmans blijkt in de uitzending een spijtoptant. Ook volgens hem was het beleid gericht op dingen mogelijk maken in plaats van het voeren van een natuurbeleid. Dat natuurbeleid hebben we nog steeds niet, al denkt inmiddels heel Nederland dat de strijd over het stikstofdossier gaat over voor of tegen de natuur zijn.
Dit artikel afdrukken
In Nederland kan niet meer worden gebouwd en zelfs meer kan worden geïnvesteerd in duurzame oplossingen. Volgens de rechter kan het Rijk zelfs al verleende vergunningen intrekken. Dat komt volgens Backes omdat ons land heeft gekozen voor een de facto zowel erg eenzijdige, als in vergelijking met andere Europese landen erg hoge stikstofnorm als criterium voor natuurbescherming en -behoud.
Opmerkelijke uitspraken van Backes in het gesprek met Binnenlands Bestuur betreffen de sterk uiteenlopende manieren van omgaan met stikstof in Duitsland, Wallonië, Vlaanderen en Nederland. In Italië - waar in de noordelijke Po-vlakte een hoge atmosferische stikstofconcentratie feitelijk is vastgesteld - is stikstofuitstoot geen officieel probleem. Niet omdat het geen ecologisch of gezondheidskundig probleem is, maar omdat niemand het als een probleem agendeert, aldus Backes. "Niemand gaat naar de rechter en zegt: dit kan niet", zegt hij. Zou dat wel gebeuren, dan zou het wel een probleem worden. Net zoals dat in Nederland is gebeurd door het thematiseren van het onderwerp.
Tussen 21 en 0,0001 mol
Backes zegt voorts dat na Wallonië en Italië, Duitsland en Denemarken wel aandacht hebben voor stikstofemissies maar dat de soep daar minder heet wordt gegeten dan in Nederland. Duitsland hanteert een drempelwaarde voor neerslag van stikstof die op 21 mol per hectare ligt. Minder vindt Duitsland geen probleem. In Nederland is de drempelwaarde 0,0001 mol, zegt met Backes een nadrukkelijk uitroepteken ('!').
Backes: "Het maakt een groot verschil of je projecten met een depositie van een tiende mol toetst of alleen projecten met een depositie van 21 mol. Je kunt je hierbij afvragen: hoe kan dit nou? En een tweede vraag die je kunt stellen, is: heeft die strenge Nederlandse benadering nou positieve gevolgen? Daarvan moet je zeggen: in de toekomst wellicht wel, maar tot nu toe weinig. Tot nog toe heeft men het niet voor elkaar gekregen om die depositie omlaag te krijgen."
Realisme
Tot slot van het interview zegt Backes dat de Nederlandse stikstofnorm zo streng is dat Nederland niet alleen vergunningen moet intrekken maar ook het land voor een heel belangrijk deel moet ontvolken in plaats van bijbouwen. "Daar zeg ik van: dat is niet realistisch", besluit het blad het gesprek op zijn gezag.
Wie denkt dat Backes boeren naar de mond praat, doet er goed aan een Eenvandaag uitzending uit 2019 nog eens terug te kijken. Daarin vertelt Backes hoe natuurbeleid volgens hem eerlijk en duidelijk kan worden gecommuniceerd. Ook is de Limburgse politicus Ger Koopmans (CDA, destijds Tweede Kamerlid, later gedeputeerde in zijn provincie) te horen; onder Rutte I kwam het de Programmatische Aanpak Stikstof (PAS) tot stand waarvoor hij samen met Diederik Samsom (voormalig leider en fractievoorzitter van de PvdA, thans prominent in het kabinet van Eurocommissaris Frans Timmermans) de aanzet gaf. In mei 2019 werde de PAS onderuit werd gehaald door NGO MOB van stikstofstrijder Johan Vollenbroek. MOB stelde het Nederlandse stikstofbeleid tot aan het Hof in Luxemburg aan de kaak. Koopmans blijkt in de uitzending een spijtoptant. Ook volgens hem was het beleid gericht op dingen mogelijk maken in plaats van het voeren van een natuurbeleid. Dat natuurbeleid hebben we nog steeds niet, al denkt inmiddels heel Nederland dat de strijd over het stikstofdossier gaat over voor of tegen de natuur zijn.
Nog 3
Je hebt 0 van de 3 kado-artikelen gelezen.
Op 5 mei krijg je nieuwe kado-artikelen.
Op 5 mei krijg je nieuwe kado-artikelen.
Als betalend lid lees je zoveel artikelen als je wilt, én je steunt Foodlog
Lees ook
En een partijgenoot van Diederik Samsom (PvdA), Jan.
Inderdaad, Dijksma (ook PvdA) is in de stroom van de hele geschiedenis verantwoordelijk voor de invoering.
Maar nu serieus en alle affaires op een stokje: de huidige vastgelopen situatie is een resultaat uit de middenkabinetten die geen besluiten namen en is van kabinet tot kabinet via de departementen ambtelijk doorgegeven. Koopmans en Samsom maakten de wending van het voorschot dat later onhoudbaar werd.
Met Dijksma sprak ik vertrouwelijk niet zo heel lang na de invoering van de PAS over het risico van het klappen van de hele zaak vanwege de beperkingen van de modellen. Dat was ook voor haar al een zorg en het 2e risico naast het risico dat het niet voldeed aan de Habitatrichtlijn. Ambtelijk is er destijds (natuurlijk?) niet op gehandeld want 'de PAS is er net'. Twee kabinetten later weten we dat beide risico's zo ongeveer zekerheden waren, waarvan is weggekeken.
NB: de 'affaire' Verdaas is niet verdonkeremaand en hier te vinden. Hij declareerde te weinig, maar ging naar de verkeerde plaats.
@Dick (14) ik kende dat stuk al. Co Verdaas was precies 1 maand staatssecretaris in het begin van Rutte II (eind 2012). In zijn portefeuille (EZ want er was geen ministerie voor landbouw nodig volgens Rutte) zat ook het PAS-wetsvoorstel dat uiteindelijk door zijn opvolger Sharon Dijksma in 2014 door de kamer werd geloodst. Hij zelf trad af vanwege een vermeende affaire over een declaratie waar we later nooit meer iets over hebben gehoord.
Ik denk dat het hem allemaal wel goed uitkwam zo.
Jan B. van Rongen, ik zocht naar de tekst die prof. Co Verdaas over de twee heren schreef: PAS leert ons dat we strijdige belangen niet kunnen wegpolderen.
Hij geeft - vind ik - goed aan wat er gebeurd is. Beide mannen hebben geprobeerd een midden te vinden waar het niet kan bestaan. Daarom is het geen mythe om naar hen te verwijzen. Ze staan aan de basis van een probleem dat keuzen vooruitschuiven heet.
Jan, ik kom in de verleiding om te vragen waarom je iets interpreteert (je denkt dat het gaat om het gaat om het besmeuren van de naam van Samsom, lijkt het).
De simpele geschiedenis is deze: een Limburgse boerenzoon van het CDA en een stadse Greenpeace jongen uit een progressief milieu in Groningen die goed kan rekenen, maakten samen een regeling waarmee links en rechts uit de voeten dachten te kunnen. Het werd een drama waarop het midden sneuvelt (het eindspel voltrekt zich op dit moment).
Ik denk dat die progressieve man spijt als haren op zijn inmiddels behoorlijk kale hoofd heeft.
@11 - het amendement Koopmans/Samsom (sic) stamt uit najaar 2009. Dat was in de nadagen van Balkenende IV - veel van de huidige crises vinden hun oorsprong in die periode. Denk aan de afbraak van de sociale woningbouw, of het afhandelen van aardbevingsschade in Groningen.
Het amendement was maar een schets. Het heeft daarna nog 5 jaar geduurd voordat een definitief ontwerpwet door de kamer werd aangenomen. Ondanks de zeer heldere en duidelijke kritiek dat het juridisch drijfzand was.
Het is onterechte mythevorming om steeds naar Samsom te wijzen. Koopmans verdween in 2012 uit de TK, werd gedeputeerde in Limburg en was was in 2021 onderwerp van een integriteitsonderzoek. Waarom noem je dat niet?