Nog voordat de regering dinsdagavond met het economische maatregelenpakket naar buiten kwam, legde LTO Nederland een voorstel voor vier 'noodmaatregelen' op tafel, "zodat boeren en tuinders in Nederland de crisis overleven." Ook Agractie, een nieuwe boerenorganisatie naast LTO, kwam met een soortgelijke boodschap.

Vitale sector
Dat is extra belangrijk, leggen Jaap van Wenum van LTO-vakgroep Akkerbouw en Niels Zuurbier van LTO-vakgroep Vollegrondsgroenten uit. De land- en tuinbouw is immers een vitale sector in het kader van de voedselzekerheid, aldus Van Wenum. "Wij zorgen ervoor dat winkels vol blijven met voldoende voedsel. Tevens voorzien wij mensen uit andere sectoren die op dit moment thuiszitten, eventueel van vervangend werk', zegt Zuurbier in Nieuwe Oogst. Met dat laatste bedoelt hij dat de behoefte aan arbeid op teeltbedrijven met vollegrondsgroenten (asperges!) en in de logistiek en bij de distributie snel toeneemt. Veel buitenlandse werknemers zijn teruggegaan naar hun eigen land en blijven daar voorlopig.

Ook de (grote) vraag naar groente leidt tot extra behoefte aan arbeidskrachten: "Onze afzet verloopt voor een belangrijk deel via de supermarkten en daar gaat de doorloop nu hard. We moeten alle zeilen bijzetten om de winkelschappen vol te houden."

Prijsval versus grote vraag vanuit supermarkten
De coronacrisis treft op dit moment al verschillende deelsectoren hard. Zo maakt de varkensprijs een 'historische koersval' door, schrijft BoerenBusiness en is ook de fritesmarkt volledig stilgevallen. Dat komt doordat de afzet naar het foodservice-kanaal nagenoeg droog is komen te vallen. Voor varkensvlees en tafelaardappelen wordt dit licht gecompenseerd door een grotere vraag vanuit supermarkten, die de aardappels niet aangesleept kunnen krijgen voor de hamsterende consumenten.

Ook de zuivelmarkt ontkomt niet aan de coronacrisis. De Rabobank voorziet in zijn kwartaalrapportage wereldwijde stagnatie van de zuivelprijzen. De corona-uitbraken in vele landen maakt kopers en verkopers onzeker, de foodservice-sector valt weg door de lockdowns in verschillende landen, China importeert minder zuivel en er is een tekort aan containers, aldus BoerenBusiness. Zuivelproducent FrieslandCampina kan er van meepraten en heeft het over een 'calamiteit als niet eerder ervaren'. Maar, schrijven voorzitter Frans Keurentjes en CEO Hein Schumacher in een bericht aan de leden (Boerderij: "Het woord ‘crisis’ heeft in China ook de betekenis van ‘kans’ in zich”. En van de Chinese collega's heeft RFC kunnen leren hoe de obstakels en uitdagingen van de coronacrisis het hoofd te bieden. "We weten dat er altijd, en ook juist nu, behoefte zal zijn aan goede voeding en aan de beschikbaarheid daarvan.” Het klinkt als hoop en die moeten we ook hebben dezer dagen.

De tuinbouwsector is bij monde van Greenport West-Holland vandaag meer in mineur. In persbericht wijst de organisatie op vraaguitval, logistieke problemen en tekort aan arbeidskrachten die abrupt de cyclus van productie, handel en verkoop van vers product als bloemen, planten, groenten en fruit en zaden en jong plantgoed verstoren. De samenwerkende, landelijke tuinbouworganisaties inventariseren welke maatregelen de sector zelf kan nemen om de eerste pijn te verzachten. Voor de komende twee maanden wordt de schade in de tuinbouw geraamd op circa €5 miljard. Hoe hoog de schade in Greenport West-Holland is, is nog niet bekend, maar als grootste tuinbouwregio zal deze schade substantieel zijn.

'Niet gelimiteerd'
Van de vier gevraagde noodmaatregelen krijgt LTO Nederland in elk geval deels zijn zin: het kabinet besloot vandaag een tijdelijke borgstelling voor werkkapitaal onder de regeling Borgstelling MKB-Landbouwkredieten (BL) open te stellen. Daarmee staat het kabinet borg voor de kredieten van agrarisch ondernemers. Het totale pakket aan maatregelen dat minister Wopke Hoekstra presenteerde, "biedt, zo lang als nodig is, maandelijks voor miljarden euro’s aan steun," schrijft Nieuwe Oogst. "Minister Hoekstra van Financiën houdt rekening met €10 tot 20 miljard, maar dat bedrag is niet gelimiteerd."

Wel worden alle maatregelen voorgelegd aan de Europese Commissie, om te vermijden dat er sprake is van ongeoorloofde staatssteun. Maandagavond maakten de Europese ministers van financiën bekend zo'n €1.300 miljard aan kapitaalgaranties, steun- en belastingmaatregelen te hebben klaargezet, schrijft Het Financieele Dagblad.

Vasco van der Boon van diezelfde krant schrijft een lang artikel over de vraag waarom de prijzen voor agrarische grondstoffen dalen en de Nederlandse boer zijn prijzen ziet dalen, terwijl de vraag door hamstergedrag stijgt. Volgens Farmers Defence Force voorman Mark van den Oever zou dat komen omdat supermarkten een slaatje slaan uit de crisis. Van den Oever wijst volgens Van der Boon naar supermarktconcerns, verwerkers of tussenhandelaren als mogelijke veroorzakers van de prijsdalingen. Hij kondigt aan dat "FDF alles in het werk zal stellen om erachter te komen wie hier zijn positie misbruikt en zal diegenen bij ontdekking aan de schandpaal nagelen."
Het antwoord op de vraag waarom de prijzen dalen is nog altijd hetzelfde: omdat de prijzen van alle commodities ten tijde van een beginnende wereldcrises dalen als gevolg van uitvallende vraag. Dat raakt Nederlandse boeren in het bijzonder omdat ze hun spullen leveren op internationale markten en voor hun prijsvorming daarvan afhankelijk zijn. Pas als de productie door lage prijzen instort óf de economie weer aantrekt, zullen de prijzen weer gaan stijgen.
Dit artikel afdrukken