Journalist Jason Holland beschrijft in SeaFoodBusiness wat er nu eigenlijk aan de hand is.

De oorsprong van het probleem: de makrelen verplaatsen zich langzaam maar zeker naar het noorden - achter hun prooidieren aan - en zwemmen daarmee in de IJslandse wateren. Om daar van te kunnen profiteren, hebben IJsland en de Faeröer besloten uit het Europese overleg te stappen dat afspraken maakt over vangst en visstand. Consequentie: er is in 2012 920.000 MT (metric tons) makreel aangeland, terwijl het International Council for the Exploration of the Sea (ICES) 639,000 MT had toegestaan.

Doordat er nu al jaren veel meer makreel wordt gevangen dan vanuit wetenschappelijk oogpunt verstandig lijkt, beginnen de keurmerk-instituten zich zorgen te maken. Dat heeft er toe geleid dat het MSC certificaat voor makreel is opgeschort en dat de Britse Marine Conservation Society (vergelijkbaar met de Viswijzer) makreel van de groene lijst heeft gehaald en naar de oranje lijst (af en toe eten) verplaatst. Daar worden consumenten onzeker van en dat is voor geen enkele partij prettig.

Er spelen nog wat andere factoren. De noordelijke makreel is van mindere kwaliteit, en door de grote hoeveelheden die daarvan op de markt komten staan alle makreelprijzen stevig onder druk - met alle (economische) gevolgen voor vissers en verwerkers. Beide partijen claimen dat er een wetenschappelijke onderbouwing voor hun totaal uiteenlopende vangstquota is. Die onduidelijkheid is voor de keurmerken reden genoeg de duurzaamheidserkenningen vooralsnog in te trekken. Dat is behoorlijk zuur, zegt de Brit Hugh Fearnley-Whittingstall, chef, televisiepersoonlijkheid en voorstander 'echt eten: "nog maar een paar jaar geleden zeiden we dat we allemaal meer makreel moesten eten omdat het uit een duurzame visstand kwam. Het meest frustrerende hieraan is dat dit een oplosbaar probleem is, het is een politiek probleem. Het is niet dat mensen teveel makreel eten, het is dat de politici het niet eens kunnen worden over de quota".

De onderhandelingen over de quota gaan nog steeds maar heel moeizaam. IJsland heeft zijn quota voor 2013 eenzijdig verlaagd met 15 procent (van 145.227 MT naar 123.182 MT). Alles in het belang van een gezonde makreelstand, zeggen IJslandse officials. Maar de EU en Noorwegen zijn verontwaardigd: ICES staat een totaal quotum makreel toe van 542.000 MT. Met z'n eigen quotum slokt IJsland daar al 23 procent van op. "Met de normale aanbevelingen zou IJsland 6 tot 7 procent van het vangstquotum moeten krijgen, geen 23 procent. We moeten de makreel op dezelfde wetenschappelijke principes baseren als we voor elke andere soort vis gebruiken en ik zie niet hoe of waarom makreel anders behandeld zou moeten worden", zegt de Noorse Kristine Gramstad, staatssecretaris voor 'Coastal Affairs'.

Uiteindelijk moet het toch aan de onderhandelingstafel opgelost worden: “Noorwegen wil onderhandelen en de EU ook. We willen dit zo snel mogelijk opgelost zien want het is een waardevolle vis voor ons en als we de makreel blijven overbevissen, gaat'ie eraan. Het is nu nog een gezond bestand, maar dit jaar is de ICES-aanbeveling al met 20 procent omlaag gegaan, hoe veel zal dat volgend jaar zijn en het jaar daarna?" vraagt Gramstadt.

En de vissers van de Faeröer? Die laten zich niet in de kaart kijken en vissen stug door. Ten koste van de makreel, volgens ICES.

Fotocredits: the day's catch, uitsnede, Podknox
Dit artikel afdrukken