Lees ook
De Financial Times bracht gisteren laat in de middag een gefilmd interview met de Franse president Emmanuel Macron. Gevraagd naar wat Covid-19 betekent, antwoordt hij: "Ik denk dat het een diepe antropologische schok is. We hebben de halve planeet op halt gezet om levens te redden, dat is in onze geschiedenis nog nooit gebeurd. Maar het zal de aard van de globalisering, waarmee we de afgelopen 40 jaar hebben geleefd, veranderen. . . We hadden de indruk dat er geen grenzen meer waren. Alles ging om een steeds snellere omloopsnelheid van goederen en accumulatie van winst. Daar is ook echt wat mee bereikt. Totalitair leiderschap is uit de weg geruimd. De Berlijnse Muur viel 30 jaar geleden. En met ups en downs trok onze samenleving honderden miljoenen mensen uit de armoede. Maar vooral de laatste jaren nam de ongelijkheid in de ontwikkelde landen toe. En het was duidelijk dat dit soort mondialisering het einde van zijn cyclus naderde, het ondermijnde de democratie".

Van de arrogante Macron, zoals hij zijn carrière begon, is in het gesprek weinig te merken. Zelfs de Macron die enkele weken geleden verklaarde in 'staat van oorlog' te zijn met het nieuwe Coronavirus was nergens te bekennen. Hij bleef de goed articulerende staatsman met een grote intellectuele bagage en verbale gave, maar toonde zich bescheiden en onzeker over de toekomst. Nieuw in zijn houding waren de momenten waarop hij een open en kwetsbare blik toonde.

De mensheid staat voor een verandering, zei hij. Mensen zullen, zegt Macron overtuigd, het klimaatvraagstuk nu willen oplossen én niet meer accepteren dat ze vervuilde lucht (lees: fijnstof, mogelijk de bagagedrager voor virale infecties of de verzwakking van onze weerstand) ademen.

Is deze slimme jonge president gek geworden of is hij een profeet? Herpakt ons leven van voor Covid-19 zich ergens in het komende jaar of is dit een eindtijd die tot een nieuw bestaan moet leiden?
Ook over Europa is Macron duidelijk. Vertaald in echte bankierstaal, zijn oude métier, zei hij: de private sector - alle bedrijvigheid - is failliet, want de staat heeft alle salarissen overgenomen. De gehele economie is in één klap genationaliseerd. Hoe dat verder moet? Met financiële solidariteit tussen het noorden en zuiden van de Europa en met de EU als een politiek project en niet als een marktconcept (zoals Nederland het tot nu toe zag). Gevraagd of hij daar met Rutte en Duitslands Merkel wel uitkomt, zegt Macron dat dat wel goed komt.

Geroerd door Macrons openheid, stelt interviewer Roula Khalaf aan het slot van het gesprek een persoonlijke vraag. Had Macron zich ooit voorgesteld om onder dergelijke omstandigheden president te zijn? Macron denkt even na. Maakt zich kwetsbaar en wil duidelijk een goed geformuleerd en daadwerkelijk persoonlijk antwoord geven. Het publiek mag even in zijn ziel kijken. Hij doet wat moet in deze tijden, zegt hij, en zoekt de woorden om die te duiden. "Onze generatie moet weten ... (pauze en een blik zonder woorden)." Dan floept het eruit: "... dat la bête de l'événement est là ". The Financial Times vertaalt het zinnetje met 'the beast of events is here'. Het beest is los, zou je in modern Nederlands zeggen. Macron verwijst met zijn woorden naar de Leviatha(a)n, het mythische en Bijbelse zeedier (een gezant van de duivel) dat aan het einde der tijden zal komen om ons bescheidenheid en gehoorzaamheid aan God te leren. Die tijd is gekomen.

Is deze slimme jonge president gek geworden of is hij een profeet? Herpakt ons leven van voor Covid-19 zich ergens in het komende jaar of is dit een eindtijd die tot een nieuw bestaan moet leiden?

De Leviathaan is los. Het is nogal een uitspraak, compleet met een president die zegt in alle bescheidenheid en vastberadenheid te doen wat moet gebeuren én er een kans voor een nieuwe verbinding tussen mensen en volkeren in te zien en daar op zijn minst een politieke EU van wil maken.

Natuurlijk. Een kenner van verbale en non-verbale communicatie zei in de krant dat Macron een nieuwe manier van communiceren heeft bedacht. En natuurlijk is er ook dat oude boek, The Leviathan. Het verscheen voor het eerst in 1651 en bevat een politieke visie op het bestuur van samenlevingen: mensen hebben een nadrukkelijke machthebber nodig aan wie zij hun macht overdragen om niet ten onder te gaan in onderlinge strijden om macht en bezit. Als de leider niet deugt, mogen ze hun macht weer terugpakken. Dat dan weer wel.
Dit artikel afdrukken