Advocaat Kees Schillemans van Allen & Overy kwam de boeren uitleggen dat ze niet zo makkelijk van dat mededingingsrecht afkomen. De wetgever, het recht, de toepassing ervan door de Nederlandse Mededingingsautoriteit (NMA) en de rechter zijn namelijk niet geïnteresseerd in het wel en wee van boeren. Hen gaat het erom dat consumenten in een vrije markt hun boodschappen tegen de meest gunstige prijs kunnen doen. Zolang er boeren zijn die blijven telen wat niet uitkan terwijl ze toch mee doorgaan, is er geen probleem. Ze maken het immers en de bank helpt hen daarbij, dan kan er nooit een probleem zijn; zo redeneren de wetgever en de NMA.
Juriste en hoofddocent Anne Gerbrandy van de Universiteit van Utrecht zag wat meer lichtpuntjes, omdat het Europese parlement net iets verder kijkt dan het heden. Het zou immers niet verstandig zijn eerst te wachten tot boeren bij bosjes omvallen om je dan pas te realiseren dat boeren een vak is waar mensen uit stappen omdat je er alleen maar geld mee kunt verliezen. Het is mogelijk dat het Europese parlement zich dat realiseert en die klap daarom een beetje voor wil zijn.
En toen gebeurde het. De discussie ging los. Een jonge melkveehouder stond op en vertelde een in boerenkringen bekend verhaal. 'Stel dat ik op straat een nieuwe fiets krijg aangeboden voor tien euro en die koop', begon hij. 'Dan ben je een heler', zo maakte de discussieleider zijn zin onmiddellijk af. Zo goedkoop kan een fiets immers niet zijn en dat kun je als koper weten. De melkveehouder kreeg onder zijn kostprijs betaald en wilde een 'eerlijke prijs' voor zijn product. Ook FrieslandCampina kon volgens hem weten dat boeren te weinig krijgen naar rato van hun kosten.
Hij was duidelijk niet van plan te begrijpen wat die 'Tragedy of the Commons' betekent. Boeren in een vrije markt maken teveel als de natuur het hen toelaat. Met andere woorden, ze concurreren hun eigen prijs kapot. Zeker in de moderne wereld met al zijn optimalisatie-technieken is dat zelfdestructieve trekje dat boeren in een vrije markt eigen is, er niet minder scherp op geworden. Integendeel. Nu de productiequota op melk verdwijnen, nemen de scherpe randjes ervan alleen maar toe. Boeren bouwen tegen de klippen op en breiden hun bedrijven uit om de goedkoopste te kunnen zijn. Dat lukt alleen als je nog meer maakt dan de buurman. Daarom zijn de prijzen laag. Boeren zijn zelf de schuld van de marktprijs die onder hun kostprijs is gedaald. Daar is maar één remedie voor: de markt reguleren door quota en het uit de markt halen van overproductie. Maar dat mag niet van de wetgever. En daarom wil de boer niet minder, maar juist meer maken.
In de discussie zei mevrouw Carla Dik-Faber van de ChristenUnie dat ze het met de melkveehouder eens was. Daarmee verklaarde ze impliciet dat FrieslandCampina, Neerlands melktrots én coöperatief eigendom van de boeren, een heler is. Onzin, want als de coöperatie boven de marktprijs zou inkopen zou hij, in onderscheid met een heler, snel failleren. Als de marktprijs niet uitkan, is hij niet oneerlijk maar is er iets anders mis. Daar moet je het dus over hebben. Dat was precies wat de de gezamenlijke vakbonden in Nijkerk probeerden te doen.
De mensen om mij heen keken dan ook verschrikt op. Ze hadden door dat de boer klaagde, maar dat het Kamerlid niets begreep van landbouw terwijl ze die wel in haar portefeuille heeft. Dat bleek later opnieuw toen ze toonde weinig te begrijpen van vragen die boeren haar stelden of suggesties die ze haar wilden meegeven voor de debatten over voedsel en landbouw in de Kamer. Ze gaf aan veel geleerd te hebben en er over na te zullen denken.
Een aardige boer zei me later dat het mevrouw Dik-Faber vergeven moet worden. Iedereen heeft het recht om te leren. Dat is ook zo. Toch wordt in de Kamer na druk debat wel besloten.
Ik twijfelde een dag lang of ik dit zou schrijven, want ik zag dat mevrouw Dik-Faber een aardige vrouw is die echt het beste met boeren voor heeft. Ik besloot het toch te doen omdat de Kamer onlangs unaniem een onuitvoerbare motie aannam die gebaseerd moet zijn geweest op dezelfde foute redenering. De supers moeten van de Kamer de rol overnemen die FrieslandCampina nu al niet kan spelen terwijl dat bedrijf 70% van de Nederlandse melkplas overal in de wereld verkoopt. De gezamenlijke Nederlandse supers verkopen binnen onze landsgrenzen hooguit een procent of 8 van die Nederlandse melk. Toch vinden alle politici in de Tweede Kamer dat zij als surrogaat heler bij gebrek aan betere boef maar moeten hangen. Helaas, de supers kunnen het probleem niet oplossen, zonder zelf om te vallen. Dan is Leiden pas goed in last.
Dik-Faber hoeft zich dus niet te schamen. De Kamer wel. Met al die debatten over voedsel wordt het tijd voor rijles. Een auto mag je immers ook niet zomaar besturen.
Fotocredits: still uit verkiezingsviral
Op 30 november krijg je nieuwe kado-artikelen.
Als betalend lid lees je zoveel artikelen als je wilt, én je steunt Foodlog
Je mag geen prijsafspraken maken, maar je mag wel doordraaien, zoals vroeger bij de groenteveilingen. Dus producten vernietigen. Als je alle melk via de digitale "veilingklok" van Fonterra (Nieuw Zeeland) zou verhandelen, dan zou je biologische melkpoeder onder een bepaalde prijs kunnen doordraaien in gangbare, de gangbare melkpoeder in veevoer en het veevoer de vergister in voor groene energie. Op die manier kunnen producenten zelf hun prijs bepalen, maar het vergt wel -toegegeven- enige samenwerking..... Vroeger waren er ook meerdere groente veilingen en meerdere klokken, maar die hadden wel allemaal ongeveer dezelfde minimumprijs, vanaf waar ze gingen doordraaien. En dan kreeg de tuinder uit een potje dat hij zelf had gespaard in tijden van betere prijzen.
Misschien een ideetje, in deze digitale tijden globaliseert de hele wereld, dus we kunnen misschien digitaal gaan veilen. De markt is dan wel transparant. En grote machtige kopers moeten ook gewoon "op tijd drukken" anders draait de klok door en dan hebben ze niets. Of alles is al weg. En dan gaat de prijs dus omhoog. En dat willen we toch??
Daarnaast geloof ik niet zo in de macht van grote spelers. De consument wil gewoon altijd het goedkoopst, en daar handelt de supermarkt naar. De consument is de "dief", maar ook de dief van zijn eigen gezondheid als hij uit Brazilië en Roemenië gaat eten, wat in dat soort landen wordt niemand gehinderd door God of gebod. De kwaliteit van het voedsel is er wel naar. Dus in die zin ben ik positief, het probleem lost dan zichzelf wel op.
Maar in feite wil niemand dat, dus gewoon te slecht eten omdat het zo goedkoop moet, dus dat is ook een tragedie of the commons.
Een melkplas a boire, Giedo, nu Campina en Danone jullie boeren met hun melk laten zitten! Je expertise als kaasmaker en kaasaffineur ( is dat eigenlijk?) komt als geroepen nu je landgenoten tot de enkels in hun melk staan.
Snijder Limburgse Boerenkaas: zie je het al voor je?
Friesland Campina is in elk geval een weinig betrouwbare zakenpartner.
Niet zo elegant hoe Campina samen met Danone een stel Belgische boeren droog zet.
En ook een beetje merkwaardig om nu zo boos te worden op de veevoerindustrie, terwijl RFC-CEO van 't Hart zou kunnen weten dat je met dit soort korrelmaïs een "calculated risc" neemt op aflatoxinemelk.
Waarom neem je als RFC zo'n risico?
Als je niet uitkijkt willen die Chinezen je melkpoeder niet meer.
Klopt, Henric. Ik bedoelde te zeggen dat er op valse wijze ingespeeeld wordt op die gevoelens van kleinschaligheid, authenticiteit, nabijheid, herkenbaarheid, in die spotjes van Bertolli met zijn in grote ketels roerende "Italiaanse" mamma's (die Klootwijk ontmaskerde als Spaansen), en Campina met zijn sprookjesverhalen van weidekoeiengeheimen ( die heel flauw van Campina, juist weer niet door Milieudefensie geparafraseerd mochten worden).
Danone en Campina laten Vlaamse melkveehouders vallen