Artsen en zorginstellingen willen er vaak niet aan. Het idee is afschuwwekkend, de praktische uitvoering ook. Maar patiënten die liggen te kreperen van de pijn, hebben ontdekt hoe het moet en passen het steeds vaker zelf toe: de poeptransplantatie.

Clostridium difficile
In een artikel op BBC News Health komt de Amerikaanse Catherine Duff aan het woord. Zij had voor de zesde keer in zes jaar een Clostridium difficile infectie opgelopen. Clostridium difficile is een van nature in de dikke darm van mensen voorkomende bacterie. Meestal doet ie geen kwaad, omdat hij onder de duim gehouden wordt door andere, goede, darmbacteriën. Maar als, bijvoorbeeld ten gevolge van een antibioticakuur, die goede bacteriën verzwakken, kan de C. difficile ineens de overhand krijgen. Gruwelijke buikkrampen, misselijkheid, overgeven en zeer zware diarree zijn het gevolg. In de VS overlijden jaarlijks naar schatting 14.000 mensen aan een C. diff infectie, in Groot-Brittannië werden in 2012 1646 overlijdensgevallen geturfd. Ironisch genoeg blijkt bij veel mensen een antibioticakuur te helpen, zelfs al wordt de infectie door antibiotica in gang gezet. Maar dat geldt niet voor iedereen. Haar artsen stelden Catherine Duff voor haar dikke darm maar te verwijderen.
Dat ging haar veel te ver. Ze ging op zoek naar alternatieven en stuitte op de poeptransplantatie.

Poeptransplantaties
Poeptransplantaties zijn niet nieuw. Chinezen passen al 1.500 jaar faeces toe als behandeling bij sommige ziekten. Ook in de diergeneeskunde is het toedienen van faeces niet ongewoon. Maar mensen schrikken er nogal voor terug.
Het is te danken aan de inspanningen van de Australische arts Thomas Borody dat de poeptransplantatie bij mensen met een C. diff infectie ingeburgerd begint te raken. In Groot-Brittannië is de behandeling inmiddels officieel toegelaten. Bij een van de eerste klinische onderzoeken naar de effectiviteit van poeptransplantaties (vorig jaar in de New England Journal of Medicine verschenen) bleek dat 94% van de patiënten genas door de transplantatie, tegen 27% van de patiënten die antibiotica kregen. Dit verschil was zo groot dat de proef voortijdig gestopt werd omdat het onethisch was patiënten niet op de betere manier te behandelen.
Ondanks de gunstige uitkomsten zijn artsen en ziekenhuizen die poep als behandeling aanbieden nog altijd schaars. Een van de redenen daarvoor: hoe 'schoon' en hygiënisch je het ook aanpakt, je gaat met verse poep in de weer. De geur daarvan is nu eenmaal onmiskenbaar en het idee blijft voor veel mensen weerzinwekkend.

De oplossing: Doe-Het-Zelf
Omdat de medische stand zo terughoudend is, maar de techniek en uitvoering vrij eenvoudig, is er inmiddels op internet het nodige aan websites (The Power of Poop), facebookpagina's, handleidingen en achtergrondinformatie te vinden. Een poeptransplantatie kun je namelijk prima als Doe-Het-Zelf behandeling uitvoeren. Kwestie van donorpoep laten testen op kwalijke bacteriën, de boel even lekker in de blender laten draaien met zoutoplossing en met een klismaspuit inbrengen. De hierboven genoemde Catherine Duff gebruikte haar echtgenoot en zijn faeces om haar transplantatie voor te bereiden en uit te voeren. Het was een overweldigend succes, binnen enkele uren knapte ze enorm op en bleek ze de C. diff definitief overwonnen te hebben.

Terechte zorgen
De medische stand mag dan de poeptransplantaties beginnen te erkennen, er zijn wel zorgen over de bloeiende Doe-Het-Zelf-gemeenschap. Zo willen doe-het-zelvers nog wel eens gebruik maken van faeces die niet getest en gescreend zijn op besmettelijke ziekten als HIV en hepatitis. Bij een 'medische transplantatie' wordt altijd de donor gescreend op leefstijl, eetgewoonten, allergieën, hartproblemen en recent antibioticagebruik.

Een ander zorgpunt is het toepassen van de poeptransplantatie bij andere aandoeningen dan een C. diff infectie. Er doen inmiddels zoveel succesvolle 'hersteldossiers' van patiënten met lastige darmproblematieken als de ziekte van Crohn en 'ulcerative colitis' de ronde, dat het niet verrassend is dat mensen gaan experimenten. Een poeptransplantatie is immers eenvoudig zelf te doen. De wenkbrauwen gaan nog wat verder omhoog als er ook niet-direct darmgerelateerde ziekten met een poeptransplantatie aangepakt worden. Er zijn mensen die proberen hun MS, autisme of diabetes zo te behandelen. De wetenschap is hier nog niet aan toe, al wordt het belang van een gezond microbioom steeds duidelijker.

Alternatieven
Behalve de 'klassieke' methode waarbij het poeptransplantaat rechtstreeks in de darm wordt ingebracht, worden er op dit moment, in talloze andere trajecten, alternatieve toedieningswijzen uitgeprobeerd. Zo kunnen de darmbacteriën door een slang door de neus rechtstreeks in de maag gebracht worden, met een colonscopie diep in de ingewanden of zelfs in de vorm van een pil, een crapsule doorgeslikt worden. Een pil doorslikken is immers minder invasief dan een colonscopie of klisma.
Er bestaat al een poepdonorbank met diepgevroren flesjes poep. En voor de mensen die het hele idee echt veel te vies voor woorden vinden, laat staan om het te ondergaan, vindt er research plaats naar het ontwikkelen van 'kunstpoep'. Het gaat immers uiteindelijk om de bacteriecultuur die Clostridium difficile het leven zuur maakt. Daar heb je geen volledige ontlasting voor nodig, denk ook maar aan probiotica die uit geïsoleerde bacteriestammen bestaan. De eerste kunstpoep bestaat al: in een 'robogut' (kunst- dikke darm) is een werkzaam mengsel van darmbacteriën gekweekt. Ziet er prachtig neutraal uit, melkachtig, en ruikt veel minder afstotend. De eerste kunstpoeptransplantaties zijn inmiddels uitgevoerd.

De kracht van poep is onmiskenbaar.

Fotocredits: It's very important that you obey the signs, uitsnede, Todd
Dit artikel afdrukken