Na twee jaar rondt Volkskrantjournalist Mac van Dinther zijn ‘onderzoek naar de voedseldilemma's van deze tijd’ af met de publicatie van zijn gebundelde artikelen. De voedselmissionaris komt helaas niet met heldere nieuwe inzichten, maar met een vage, opgebakken kliek van dooddoeners en meer verwarring, vindt Huib Stam. ‘Doe boodschappen op de fiets’ en andere diepzinnigheden.
In een eerder stuk over het fenomeen ‘voedselverwarring’ schreef ik over professoren in de voedingskunde die anderen de schuld geven van de misleiding van de consument. Zelf hebben ze het idee dat zij niet alleen de waarheid in pacht hebben, maar dat ze die ook nog eens duidelijk aan het volk verkondigen. Het is een kwestie van hoe je naar je eigen rol kijkt.
Als aanvulling op dat stuk zij genoteerd dat er ook niet-elitaire, hoogst communicatieve en onpretentieuze hoogleraren voedingskunde zijn, die begrepen hebben dat het misschien zelfs wel hun plicht is op de hurken te gaan en deel te nemen aan het lekendebat, in plaats van zich onder verwijzing naar hun functieomschrijving op de universiteit onzichtbaar te houden.
Maar ook de beroepsgroep waar ik mijzelf toe reken, de journalisten, kan er wat van. Mijn zoontje van acht zei aan het ontbijt dat je van worst kanker krijgt. Daar was een les op school over gegaan, want het was op het nieuws geweest. Daarin was gezegd dat de kans op het krijgen van kanker aanzienlijk groter is als je bewerkt vlees at. De redactie van het NOS Journaal had niet begrepen dat het percentage van de WHO niet het absolute risico betrof, maar de relatieve verhoging van het risico. En dat scheelde nogal wat.
Thema's uit het voedseldebat
Het gevoel met een enormiteit te maken te hebben besprong mij een tweede maal hedenochtend, bij het lezen van de Volkskrant. In een als slotpleidooi geschreven reclametekst voor zijn eigen boek deelt Mac van Dinther met de lezer hoe het hem verging in zijn zoektocht naar de ‘waarheid (…) achter de mythen, vooroordelen en veronderstellingen over goed en verantwoord eten'.
Goed dat je erachter komt dat je vooropgezette ideeën in feite genuanceerder, ingewikkelder, gelaagder in elkaar zitten. Dat heet kennis vergaren. ‘Sommige geboden behoefden bij nader inzien nuance.’ Dat heet een gotspe. Ik zou zeggen: doe de noodzakelijke kennis op voordat je gaat schrijven, dat helpt je op tijd van je dogma’s af.
Maar goed, ieder zijn invulling van het vak. Uiteindelijk gaat het erom wat je de lezer voorzet, hoe je hem of haar meeneemt en waar je hem of haar mee achterlaat. De Volkskrantlezer is geen domoor. In de eerste plaats niet omdat hij of zij überhaupt nog een krant leest, in de tweede plaats omdat hij of zij gekozen heeft voor kritische, analytische en opiniërende journalistiek, in de derde plaats omdat hij of zij zich ergens bij voelt horen.
Bij deze lezers moet je echt met iets goeds aankomen. Iets dat ze nog niet weten en waar ze wat aan hebben. Duidelijkheid, nieuws, richting. ‘Ik wilde mensen niet alleen iets laten zien, maar ze ook de weg wijzen.’ Zoals een zendeling dat behoort te doen. Leuk, dat ludieke verwijzen naar het RK-verleden van de Volkskrant.
Dit zijn Van Dinthers ‘Tien geboden van goed eten’. Leest u even mee?
1. Eet liever lokaal, maar maak je niet te veel zorgen over de milieukosten van voedsel dat per boot of vrachtwagen wordt aangevoerd. Doe boodschappen op de fiets.
2. Eet bij voorkeur biologisch, maar maak er geen dogma van. Zie biologisch meer als richtinggevend dan als zaligmakend.
3. Eet (veel) minder vlees en alleen van dieren die diervriendelijk zijn gehouden.
4. Eet zo veel mogelijk vers en onbewerkt voedsel, maar doe niet panisch over E-nummers.
5. Betaal een 'eerlijke' prijs voor eten; steun een partij die de verborgen (milieu)kosten van eten wil doorberekenen.
6. Kook zo veel mogelijk zelf. Wie kookt, houdt controle over zijn eigen eten.
7. Als u van tuinieren houdt: teel zelf groente en fruit. U zult er de revolutie niet mee ontketenen, maar het is wel lekkerder.
8. Verspil geen eten, maar maak u geen illusie: het probleem van voedselverspilling gaat dieper dan koken met kliekjes.
9. Doe niet aan afslankdiëten. Ze werken geen van alle.
10. Eet lekker, maar met mate.
Wat heeft Van Dinthers twee jaar durende missie opgeleverd? Een vage, opgebakken kliek van dooddoeners en meer verwarring. Helemaal niets origineels, wel onbegrijpelijke orakeltaal.
Eet lokaal, maar het mag ook best van de andere kant van de wereld komen. ‘Voedselverspilling gaat dieper dan koken met kliekjes’. Biologisch is ineens niet meer ‘zaligmakend’. E-nummers? Ik Wil Ze Niet. Is dat panisch doen? Helpt het echt als ik de groenteman meer geld geef en op GroenLinks stem?
Dan deze: ‘Als u van tuinieren houdt: teel zelf groente en fruit.’ Goed idee! Laat Albert Heijn het maar niet horen. En de uitsmijter, die is onbetaalbaar: ‘Eet lekker, maar met mate’. Diep.
'Missionaris met twijfel'
Van Dinther is zijn missie begonnen met geborneerde waarheden over voeding en is er gaandeweg achter gekomen dat hij het verkeerd begrepen had. Hij is gaan twijfelen, dat is duidelijk, maar een goede missionaris volhardt in zijn geloof en laat de twijfel niet toe. Ook niet als hij links en rechts wordt gepasseerd door een vloed aan informatie. Het ‘mijnenveld aan meningen’ noemt Van Dinther het. Heeft hij ons daaruit geloodst? Of zegt de lezer: vertel me iets dat ik nog niet weet?
Uit zijn slotpleidooi blijkt niet dat Van Dinther klaar is met zijn zegenrijke werk. Ik stel voor dat we hem helpen en op pad sturen met zinnige vragen, waar hij weer twee jaar zoet mee is. Eens kijken, zijn er nog ‘thema's die in het voedseldebat een prominente rol spelen’ overgebleven na dit uitputtende boek?
Wat dacht u bijvoorbeeld hiervan:
1. Hooguit drie procent van de bevolking eet volgens de geldende voedingsadviezen. Waarom wordt de rest niet ziek?
2. Unilever, het grootste bedrijf van Nederland, wordt alom geroemd om de duurzame productie. Maar is hun fabrieksvoedsel ook gezond? Naar het lab ermee.
3. Klopt het dat de beslissingen over onze voedselveiligheid, die in Brussel genomen worden door de EFSA, ernstig beïnvloed worden door lobbyisten en omgekochte wetenschappers?
4. Hoe staat het er nu voor, na de schandalen, met de veiligheid en zekerheid over soort en herkomst van ons vlees? Is de Nederlandse Voedsel- en Warenautoriteit al weer op krachten?
5. De voormalige minister van landbouw Brinkhorst zei in 2001 dat in 2010 tien procent van de productie biologisch moest zijn. Dat percentage is zelfs nu nog lang niet gehaald. Waarom lukte dat niet en is het erg?
6. Nieuw biomedisch onderzoek naar de genen en het microbioom zet tal van oude ‘waarheden’ over hoe het lichaam met voeding omgaat op de kop. Wat staat ons te wachten? Wordt voeding een onderdeel van personalized medicine misschien?
7. Wie zijn toch die wetenschappers, die bepalen wat goede voeding in Nederland is? Portret van een kaste.
8. Diëten helpen niet. Wat dan wel?
9. Waterhappers, voetgangersgebieden, trapveldjes, moestuinen. Dragen aanpassingen aan de bebouwde omgeving bij aan de gezondheid van de bevolking?
10. Moeder 2.0: Hoe ouders/verzorgers hun verantwoordelijkheid als voedselpoortwachters kunnen nemen. Naar een nieuwe flinksheid: ‘Ik zei geen chips meer!’
Ik houd het bij deze tien. Misschien hebben de lezers van Foodlog nog meer suggesties voor Van Dinther.
Fotocredits: 'Ten Commandments', Amarilla.com
Dit artikel afdrukken
Als aanvulling op dat stuk zij genoteerd dat er ook niet-elitaire, hoogst communicatieve en onpretentieuze hoogleraren voedingskunde zijn, die begrepen hebben dat het misschien zelfs wel hun plicht is op de hurken te gaan en deel te nemen aan het lekendebat, in plaats van zich onder verwijzing naar hun functieomschrijving op de universiteit onzichtbaar te houden.
Maar ook de beroepsgroep waar ik mijzelf toe reken, de journalisten, kan er wat van. Mijn zoontje van acht zei aan het ontbijt dat je van worst kanker krijgt. Daar was een les op school over gegaan, want het was op het nieuws geweest. Daarin was gezegd dat de kans op het krijgen van kanker aanzienlijk groter is als je bewerkt vlees at. De redactie van het NOS Journaal had niet begrepen dat het percentage van de WHO niet het absolute risico betrof, maar de relatieve verhoging van het risico. En dat scheelde nogal wat.
Thema's uit het voedseldebat
Het gevoel met een enormiteit te maken te hebben besprong mij een tweede maal hedenochtend, bij het lezen van de Volkskrant. In een als slotpleidooi geschreven reclametekst voor zijn eigen boek deelt Mac van Dinther met de lezer hoe het hem verging in zijn zoektocht naar de ‘waarheid (…) achter de mythen, vooroordelen en veronderstellingen over goed en verantwoord eten'.
Goed dat je erachter komt dat je vooropgezette ideeën in feite genuanceerder, ingewikkelder, gelaagder in elkaar zitten. Dat heet kennis vergarenOver zijn artikelenreeks ‘Tien geboden van goed eten’ had hij twee jaar gedaan. Het resultaat is een ‘leidraad (…), gedistilleerd uit thema's die in het voedseldebat een prominente rol spelen’. Maar het ‘was ingewikkelder dan ik dacht. Elk onderwerp bleek over diepere lagen te beschikken. Ik heb tientallen gesprekken gevoerd met deskundigen en stapels onderzoeken doorgespit’.
Goed dat je erachter komt dat je vooropgezette ideeën in feite genuanceerder, ingewikkelder, gelaagder in elkaar zitten. Dat heet kennis vergaren. ‘Sommige geboden behoefden bij nader inzien nuance.’ Dat heet een gotspe. Ik zou zeggen: doe de noodzakelijke kennis op voordat je gaat schrijven, dat helpt je op tijd van je dogma’s af.
Maar goed, ieder zijn invulling van het vak. Uiteindelijk gaat het erom wat je de lezer voorzet, hoe je hem of haar meeneemt en waar je hem of haar mee achterlaat. De Volkskrantlezer is geen domoor. In de eerste plaats niet omdat hij of zij überhaupt nog een krant leest, in de tweede plaats omdat hij of zij gekozen heeft voor kritische, analytische en opiniërende journalistiek, in de derde plaats omdat hij of zij zich ergens bij voelt horen.
Bij deze lezers moet je echt met iets goeds aankomen. Iets dat ze nog niet weten en waar ze wat aan hebben. Duidelijkheid, nieuws, richting. ‘Ik wilde mensen niet alleen iets laten zien, maar ze ook de weg wijzen.’ Zoals een zendeling dat behoort te doen. Leuk, dat ludieke verwijzen naar het RK-verleden van de Volkskrant.
Een vage, opgebakken kliek van dooddoeners en meer verwarring. Helemaal niets origineels, wel onbegrijpelijke orakeltaal'Tien geboden van goed eten'
Dit zijn Van Dinthers ‘Tien geboden van goed eten’. Leest u even mee?
1. Eet liever lokaal, maar maak je niet te veel zorgen over de milieukosten van voedsel dat per boot of vrachtwagen wordt aangevoerd. Doe boodschappen op de fiets.
2. Eet bij voorkeur biologisch, maar maak er geen dogma van. Zie biologisch meer als richtinggevend dan als zaligmakend.
3. Eet (veel) minder vlees en alleen van dieren die diervriendelijk zijn gehouden.
4. Eet zo veel mogelijk vers en onbewerkt voedsel, maar doe niet panisch over E-nummers.
5. Betaal een 'eerlijke' prijs voor eten; steun een partij die de verborgen (milieu)kosten van eten wil doorberekenen.
6. Kook zo veel mogelijk zelf. Wie kookt, houdt controle over zijn eigen eten.
7. Als u van tuinieren houdt: teel zelf groente en fruit. U zult er de revolutie niet mee ontketenen, maar het is wel lekkerder.
8. Verspil geen eten, maar maak u geen illusie: het probleem van voedselverspilling gaat dieper dan koken met kliekjes.
9. Doe niet aan afslankdiëten. Ze werken geen van alle.
10. Eet lekker, maar met mate.
Van Dinther is zijn missie begonnen met geborneerde waarheden over voeding en is er gaandeweg achter gekomen dat hij het verkeerd begrepen had'Opgebakken kliek'
Wat heeft Van Dinthers twee jaar durende missie opgeleverd? Een vage, opgebakken kliek van dooddoeners en meer verwarring. Helemaal niets origineels, wel onbegrijpelijke orakeltaal.
Eet lokaal, maar het mag ook best van de andere kant van de wereld komen. ‘Voedselverspilling gaat dieper dan koken met kliekjes’. Biologisch is ineens niet meer ‘zaligmakend’. E-nummers? Ik Wil Ze Niet. Is dat panisch doen? Helpt het echt als ik de groenteman meer geld geef en op GroenLinks stem?
Dan deze: ‘Als u van tuinieren houdt: teel zelf groente en fruit.’ Goed idee! Laat Albert Heijn het maar niet horen. En de uitsmijter, die is onbetaalbaar: ‘Eet lekker, maar met mate’. Diep.
'Missionaris met twijfel'
Van Dinther is zijn missie begonnen met geborneerde waarheden over voeding en is er gaandeweg achter gekomen dat hij het verkeerd begrepen had. Hij is gaan twijfelen, dat is duidelijk, maar een goede missionaris volhardt in zijn geloof en laat de twijfel niet toe. Ook niet als hij links en rechts wordt gepasseerd door een vloed aan informatie. Het ‘mijnenveld aan meningen’ noemt Van Dinther het. Heeft hij ons daaruit geloodst? Of zegt de lezer: vertel me iets dat ik nog niet weet?
Uit zijn slotpleidooi blijkt niet dat Van Dinther klaar is met zijn zegenrijke werk. Ik stel voor dat we hem helpen en op pad sturen met zinnige vragen, waar hij weer twee jaar zoet mee is. Eens kijken, zijn er nog ‘thema's die in het voedseldebat een prominente rol spelen’ overgebleven na dit uitputtende boek?
Eens kijken, zijn er nog ‘thema's die in het voedseldebat een prominente rol spelen’ overgebleven na dit uitputtende boek?Zinnige vragen voor Mac van Dinther
Wat dacht u bijvoorbeeld hiervan:
1. Hooguit drie procent van de bevolking eet volgens de geldende voedingsadviezen. Waarom wordt de rest niet ziek?
2. Unilever, het grootste bedrijf van Nederland, wordt alom geroemd om de duurzame productie. Maar is hun fabrieksvoedsel ook gezond? Naar het lab ermee.
3. Klopt het dat de beslissingen over onze voedselveiligheid, die in Brussel genomen worden door de EFSA, ernstig beïnvloed worden door lobbyisten en omgekochte wetenschappers?
4. Hoe staat het er nu voor, na de schandalen, met de veiligheid en zekerheid over soort en herkomst van ons vlees? Is de Nederlandse Voedsel- en Warenautoriteit al weer op krachten?
5. De voormalige minister van landbouw Brinkhorst zei in 2001 dat in 2010 tien procent van de productie biologisch moest zijn. Dat percentage is zelfs nu nog lang niet gehaald. Waarom lukte dat niet en is het erg?
6. Nieuw biomedisch onderzoek naar de genen en het microbioom zet tal van oude ‘waarheden’ over hoe het lichaam met voeding omgaat op de kop. Wat staat ons te wachten? Wordt voeding een onderdeel van personalized medicine misschien?
7. Wie zijn toch die wetenschappers, die bepalen wat goede voeding in Nederland is? Portret van een kaste.
8. Diëten helpen niet. Wat dan wel?
9. Waterhappers, voetgangersgebieden, trapveldjes, moestuinen. Dragen aanpassingen aan de bebouwde omgeving bij aan de gezondheid van de bevolking?
10. Moeder 2.0: Hoe ouders/verzorgers hun verantwoordelijkheid als voedselpoortwachters kunnen nemen. Naar een nieuwe flinksheid: ‘Ik zei geen chips meer!’
Ik houd het bij deze tien. Misschien hebben de lezers van Foodlog nog meer suggesties voor Van Dinther.
Fotocredits: 'Ten Commandments', Amarilla.com
Nog 3
Je hebt 0 van de 3 kado-artikelen gelezen.
Op 5 april krijg je nieuwe kado-artikelen.
Op 5 april krijg je nieuwe kado-artikelen.
Als betalend lid lees je zoveel artikelen als je wilt, én je steunt Foodlog
Lees ook
Huib, ik vind je stukje enerzijds veel te vriendelijk voor onze kampioen badinerend azijnzeiken. Aan de andere kant getuigt het niet van enige piëteit voor Mac.
Mac is een goedgelovige wereldverbeteraar en trapt daardoor in de gelikte praatjes van oplichters als Joe Salatin, hij heeft geen flauw benul van wat het betekent om miljoenen mensen te eten en te vreten te geven, geeft zelf het slechte voorbeeld door aan de andere kant van de wereld een vorkje te prikken enz. Kortom, medelijden is op zijn plaats.
Daarom vraag ik iedereen om Mac zijn boek te kopen.
Op voorwaarde dat Mac het elfde gebod niet overtreed: dat hij nooit meer pogingen doet om zich voor te doen als onderzoeksjournalist.
Een dwaas kan meer vragen dan 10 wijzen kunnen beantwoorden, zullen we maar zeggen!! Nog breder spectrum lijkt me moeilijk denkbaar!
NRC had zaterdag een schitterend verhaal over proteïnen en spieren. Zo lees ik ze graag.
Ik heb nog wat vragen die mogelijk ook tot mooie stukken kunnen leiden:
1 Van Youth Food Movement, frisse & freaky foodblogs tot Food Truck Mania: de jeugd is heel erg bezig met eten. Een nieuwe identifying subcultuur of salonidealisme met een artisanaal biertje erbij?
2 Nederland heeft een sterke zuivellobby en/want/dus is melk goed voor elk. Maar melk is een groeimiddel en koeien groeien vier keer harder dan mensen. Hoe zit het dan met de ‘groeifactoren’, zoals antibiotica, microRNA en IGF? En met reuma, astma en andere kwalen die niet meetellen bij het zuiveladvies?
3 Hoe ziet de Schijf van Vijf er uit in andere landen? Moeten mensen overal hetzelfde eten of zijn er nationale verschillen in wat gezond is? Of in conceptuele benadering van het voedingsadvies? Denk aan het Braziliaanse.
4 Er staat een enorme diabetesepidemie op losbarsten in Aziatische landen waar de welvaart toeneemt. Dat voorspelt Harvard. Afscheid van het kommetje rijst en wat de ‘nutrition transition’ in de middenklasse tot gevolg heeft.
5 Van productie (en subsidie) gedreven landbouw naar een (kritische) consumentenmarkt. Is een systeemverandering van de agrarische sector in Europa eigenlijk wel mogelijk?
6 De gequoteerde vangst van oa haring houdt de bestanden van de soorten keurig op peil. Zeggen biologen. Toch worden de zeeën in rap tempo leeggevist. Zeggen ecologen. Hoe zit dat? Wie zijn naast de Nederlandse diepvriestrawlers de andere boosdoeners?
7 ‘Visboer, slaafvrije MSC gecertificeerde gamba’s, hebt u die?’
8 Hoe zou het met het destijds veelbelovende Pelssers RED zijn, het restrictiedieet waar kinderen met ADHD spectaculair rustig van werden? Van promovenda tot paria.
9 Niet alle bio is even belangrijk. Als ik moet kiezen, wat moet ik dan zeker wel bio eten en wat hoeft eigenlijk niet bio? En waarom graag.
10 Verzekeringsbedrijven, zoals Credit Suisse dekken zich in en laten zich adviseren over een toekomst vol peperdure ‘diabesitas’-patiënten. Wat zijn hun prognoses?
Vraag 5.
Misschien moeten we op de man Brinkhorst spelen en is hij ideologisch medeverantwoordelijk voor het uitdiepen van de huidige crisis.
Aan de andere kant er kan mij nauwelijks genoeg op de man van Dinther gespeeld worden.
Eerlijke prijs! Kom nou. Minder vlees. Bij voorkeur biologisch. Allemaal fantastisch. Alleen waar blijft het hele verhaal? Ik kan me nog de periode herinneren dat men bij de Vk, Klootwijk schreef er nog, niet eens het woord landbouw kon spellen en nu weer dit gezeur zonder het echte verhaal.
@ Jeroen, de vorm en inhoud ging alleen over journalistiek.
Tipje van mijn sluier. Inhoudelijk goed, maar badinerend gebracht hoeft van mij niet zo.