De gasprijs jaagt iedereen de stuipen op het lijf. Na de piek van augustus, toen het gas €300 euro per megawatuur kostte, was afgelopen maandag de gasprijs eventjes negatief, schrijft Chris Giles, de economisch redacteur van de Financial Times. Maar Giles ziet op termijn vooral positieve ontwikkelingen als resultaat van de gascrisis.
De negatieve spotprijs van Europees aardgas op groothandelsniveau hield maar een uurtje stand. Een uur lang waren leveranciers bereid om "bijna €16 te betalen aan iemand die een megawattuur gas kon opzuigen", aldus Chris Giles in de Financial Times. Dat komt overeen met het maandelijkse verbruik van een gemiddeld huishouden in het Verenigd Koninkrijk. Het was een uitzonderlijk moment, daarna liep de spotprijs weer op tot rond de €50/MWh, een gemiddeld niveau. De duikeling deed zich voor doordat vloeibaar aardgas (LNG) in Europa blijft aankomen terwijl de opslagfaciliteiten effectief vol zitten.

Maar deze eenmalige situatie verhult een structurele ontwikkeling. Sinds de Russische president Vladimir Poetin besloot de gaslevering aan Europa via de Nord Stream 1-pijpleiding dicht te zetten, zijn de Europese gasprijzen over de hele linie gedaald. Dat was natuurlijk niet de bedoeling van Poetin, en ook niet de algemene verwachting toen Poetin de kraan dicht draaide. Experts verwachtten dat de groothandelsprijzen omhoog zouden schieten. De industrie maakte zich grote zorgen. Een 'enorme recessie' zou Europa te wachten staan.

Gasverbruik daalt door prijsprikkel
Maar economen zagen dat anders. Zij voorspelden dat het effect van Poetins 'energieagressie' zou zijn dat het gasverbruik zou gaan dalen. Mensen en industrieën hebben nu eenmaal de neiging om te reageren op prijsprikkels. En dat is wat geschiedde. Europa stopte met de productie van kunstmest (een grote gasverslinder) en haalde kunstmest uit de Verenigde Staten. Zowel vuile steenkool als schone hernieuwbare bronnen werden ingezet voor de elektriciteitswinning. Maar het meest indrukwekkend, zegt Giles, is de vermindering van het gasverbruik door zowel industriële als huishoudelijke verbruikers. "De afgelopen weken is het industriële gasverbruik in Duitsland met 20 tot 25% gedaald ten opzichte van een jaar geleden, terwijl de productie in deze sector in augustus op jaarbasis 2,1% hoger lag. Het Duitse huishoudelijke gasverbruik is in dezelfde mate gedaald omdat gezinnen met elkaar concurreren om te zien hoe ver zij in de herfst kunnen gaan zonder de verwarming aan te zetten."

'Te pessimistisch'
De energiesector voorspelt nu dat we deze winter waarschijnlijk wel goed door zullen komen, maar dat het volgende winter pas echt spannend wordt. Dan kunnen we de gasvoorraden immers niet in de zomer aanvullen met Russisch gas. Nou, zegt Giles, "het gebeurt niet vaak dat ik goed nieuws kan brengen, maar ook deze prognoses zijn waarschijnlijk veel te pessimistisch." Hij voorspelt dat de hogere prijzen de vraag naar gas zullen doen dalen. Zowel door de opkomst van andere middelen om elektriciteit op te wekken als door het verlagen van de verbruikte hoeveelheid. Bovendien zal de prijsprikkel investeringen in een eengemaakte Europese gasmarkt stimuleren (denk aan terminals voor vloeibaar aardgas en interconnectoren).

Zo heeft het prijssignaal zijn werk gedaan en Europa gedwongen zich aan te passen. "Geavanceerde kapitalistische economieën zijn in dit opzicht opmerkelijk succesvol," besluit hij.