2 min
Professor Wim van der Putten spreekt dinsdag aanstaande in een duo-presentatie met professor Huub Savelkoul over bacteriën en schimmels in de Rode Hoed-serie It's the Food, my Friend. Tot voor kort griezelden we bij 'al die beestjes’. Inmiddels weten we beter.
De kleine beestjes in onze darmen en op onze huid maakten al een eerherstel door sinds Jop Vrieze’s Allemaal beestjes. Vrieze maakte het publiek dat rilt van allemaal ‘vieze beestjes’ duidelijk dat we in een symbiose leven met een heleboel ander leven. We kunnen niet zonder en doen het beter als we dat andere leven in onze darmen optimaliseren. Dat maakten ook auteurs als Giulia Enders en Martin Blaser het brede publiek duidelijk.
In de Rode Hoed gaat het komende dinsdag niet alleen over de beestjes in en op ons lijf, maar ook over de beestjes in de bodem. Zowel die beestjes als hun functies lijken veel op elkaar. Ik sprak erover met professor Wim van der Putten, hoofd van afdeling Terrestrische Ecologie aan het Nederlands Instituut voor Ecologie (NIOO-KNAW). Hij houdt zich bezig met de kwaliteit van het leven in de bodem en de samenwerking tussen dat leven, plantenwortels en bovengronds leven.
Bestrijdingsmiddelen en hoog-productieve gewassen
“Toen we van jager/verzamelaars overstapten op een boerensamenleving hebben we gekozen voor gewassen die vooral veel produceerden”, vertelt Van der Putten. “Dat is logisch, maar bracht ook meteen een probleem mee waar we nog steeds mee zitten." De grootte van de zaden en knol maakten de gewassen aantrekkelijk, maar het waren vooral overlevers die gewend zijn om te gaan met heel onvoorspelbare bodemsituaties. "Daarom zijn", zegt Van der Putten, "onze granen en bieten zijn van nature niet zo ingesteld op samenwerking met andere planten en het bodemleven om evenwichtig met de rest van hun omgeving om te gaan. En dáárom hebben we bestrijdingsmiddelen nodig om ze te kunnen telen.”
Samen-leven
Zit daar muziek in? Van der Putten: “Jazeker. We zijn veel te veel gaan denken in termen van concurrentie tussen organismen. Planten in stabiele en complexe omstandigheden werken samen en hebben minder last van ziekten en plagen. Dat komt omdat ze beter verdedigd zijn tegen hun bovengrondse en ondergrondse vijanden en omdat er ver doorontwikkelde symbioses bestaan tussen hun manier van samen-leven met het bodemleven. Ze geven elkaar voeding en houden elkaar als het ware gezond. De uitdaging waar we voor staan is te ontdekken, hoe ze dat doen. Als we dat leren en ontdekken hoe we die principes kunnen toepassen op onze hoog-productieve teelten, kunnen we met veel minder bestrijdingsmiddelen toe.”
Natural tech
Hoe ver zijn we daarmee? Volgens Van der Putten kunnen we veel leren van de natuur, omdat daar veel meer plantensoorten voorkomen dan er gewassen zijn. En elk van die plantensoorten heeft wel zijn eigen oplossing gevonden om met ziekten en plagen om te gaan. Als we daar meer inzicht in krijgen, kunnen we gewassen en micro-leven beter op elkaar afstemmen. Die kennis kunnen we toepassen in duurzaam bodembeheer en daarop afgestemde gewasvarieteiten.
We staan mogelijk aan de vooravond van een wereld waarin de kennis van ‘natural tech’ even low als high tech zal worden toegepast. Van der Putten (bodem) en Savelkoul (darmen) presenteren dinsdagavond aanstaande als duo een verhaal dat vooral laat zien dat we al die kleine beestje niet moeten willen bestrijden maar juist voor ons moeten laten werken. Dan kunnen onze darmen ons gezonder houden door een betere afweer en kunnen we onze leefomgeving en de natuur vrij houden van bestrijdingsmiddelen en zelfs een hoger rendement van gewasteelten realiseren. Dat is althans de belofte die verpakt zit in de boodschap van beide hoogleraren.
Fotocredits: Colorized electron micrograph of soybean cyst nematode (Heterodera sp.) and egg, Wikimedia
Dit artikel afdrukken
In de Rode Hoed gaat het komende dinsdag niet alleen over de beestjes in en op ons lijf, maar ook over de beestjes in de bodem. Zowel die beestjes als hun functies lijken veel op elkaar. Ik sprak erover met professor Wim van der Putten, hoofd van afdeling Terrestrische Ecologie aan het Nederlands Instituut voor Ecologie (NIOO-KNAW). Hij houdt zich bezig met de kwaliteit van het leven in de bodem en de samenwerking tussen dat leven, plantenwortels en bovengronds leven.
Bestrijdingsmiddelen en hoog-productieve gewassen
“Toen we van jager/verzamelaars overstapten op een boerensamenleving hebben we gekozen voor gewassen die vooral veel produceerden”, vertelt Van der Putten. “Dat is logisch, maar bracht ook meteen een probleem mee waar we nog steeds mee zitten." De grootte van de zaden en knol maakten de gewassen aantrekkelijk, maar het waren vooral overlevers die gewend zijn om te gaan met heel onvoorspelbare bodemsituaties. "Daarom zijn", zegt Van der Putten, "onze granen en bieten zijn van nature niet zo ingesteld op samenwerking met andere planten en het bodemleven om evenwichtig met de rest van hun omgeving om te gaan. En dáárom hebben we bestrijdingsmiddelen nodig om ze te kunnen telen.”
Onze granen en bieten zijn van nature niet zo ingesteld op samenwerking met andere planten en het bodemleven om evenwichtig met de rest van hun omgeving om te gaan. En dáárom hebben we bestrijdingsmiddelen nodig om ze te kunnen telenHadden we dan geen bestrijdingsmiddelen nodig gehad als we heel andere gewassen hadden leren telen? Van der Putten: “Ik denk in ieder geval veel minder. Daarom moeten we proberen onze selectiefout zoveel mogelijk te herstellen door te leren hoe andere gewassen omgaan met natuurlijke vijanden en ziektes.”
Samen-leven
Zit daar muziek in? Van der Putten: “Jazeker. We zijn veel te veel gaan denken in termen van concurrentie tussen organismen. Planten in stabiele en complexe omstandigheden werken samen en hebben minder last van ziekten en plagen. Dat komt omdat ze beter verdedigd zijn tegen hun bovengrondse en ondergrondse vijanden en omdat er ver doorontwikkelde symbioses bestaan tussen hun manier van samen-leven met het bodemleven. Ze geven elkaar voeding en houden elkaar als het ware gezond. De uitdaging waar we voor staan is te ontdekken, hoe ze dat doen. Als we dat leren en ontdekken hoe we die principes kunnen toepassen op onze hoog-productieve teelten, kunnen we met veel minder bestrijdingsmiddelen toe.”
Natural tech
Hoe ver zijn we daarmee? Volgens Van der Putten kunnen we veel leren van de natuur, omdat daar veel meer plantensoorten voorkomen dan er gewassen zijn. En elk van die plantensoorten heeft wel zijn eigen oplossing gevonden om met ziekten en plagen om te gaan. Als we daar meer inzicht in krijgen, kunnen we gewassen en micro-leven beter op elkaar afstemmen. Die kennis kunnen we toepassen in duurzaam bodembeheer en daarop afgestemde gewasvarieteiten.
We staan mogelijk aan de vooravond van een wereld waarin de kennis van ‘natural tech’ even low als high tech zal worden toegepast. Van der Putten (bodem) en Savelkoul (darmen) presenteren dinsdagavond aanstaande als duo een verhaal dat vooral laat zien dat we al die kleine beestje niet moeten willen bestrijden maar juist voor ons moeten laten werken. Dan kunnen onze darmen ons gezonder houden door een betere afweer en kunnen we onze leefomgeving en de natuur vrij houden van bestrijdingsmiddelen en zelfs een hoger rendement van gewasteelten realiseren. Dat is althans de belofte die verpakt zit in de boodschap van beide hoogleraren.
Fotocredits: Colorized electron micrograph of soybean cyst nematode (Heterodera sp.) and egg, Wikimedia
Nog 3
Je hebt 0 van de 3 kado-artikelen gelezen.
Op 5 januari krijg je nieuwe kado-artikelen.
Op 5 januari krijg je nieuwe kado-artikelen.
Als betalend lid lees je zoveel artikelen als je wilt, én je steunt Foodlog
Lees ook
Arnold, je maakt me nieuwsgierig. Het programma is vrij vol morgenavond, maar je kunt het proberen. Moderator Felix Rottenberg houdt niet van verhalen vanuit de zaal, wel van korte en bondige vragen.
Arnold, ik denk dat de Rode Hoed je met open armen zal ontvangen. Waarom twijfel je daaraan?!?
Het is het feestje van een andere moderator, dus hoe die ermee omgaat kan ik je niet garanderen.
Beste mensen wat een onderwerp en een interessante materie. Lees een aantal reacties die me doen smelten en kon maar moeilijk niet reageren. Pieter#29 maakte in zijn laatste zin iets in me los dat ik me niet meer kon inhouden. Hoe gaan we die bocht versnellen?
Doen en de resultaten tonen, een pilot opstarten in de praktijk, kennisinstellingen en het onderwijs erbij betrekken en ze zullen er niet meer omheen kunnen. De Praktische resultaten die we reeds halen spreken boekdelen. Het sluit volledig aan bij het hier gebodene en wat Jan Willem Erisman presenteert en we gaan zelfs nog een stap verder maar dat morgenavond. Dick ben ik daar welkom?
Ja, bacteriënvrij en schimmels en gisten en wormen en virussen en amoeben en allerlei afbraak producten, dat allemaal samen is vruchtbaar, stinkt niet heeft een enorme eigen stabiliteit. Dat is wat humus is. Mooi hè?
Het is moeilijk aan te sturen en als je dat gaat doen met welke bestrijdingsmiddelen dan ook, kun je de gezondheid wel verstoren, maar nauwelijks verbeteren. Toen wij 10 jaar geleden ons onderzoek naar darmgezondheid langs deze weg gingen doen ging er een wereld voor ons open. Denken in de kracht van complexiteit is zo spannend, veel leuker dan in het met je verstand sturen van biologie. Helaas staat onze manier van denken en vooral wetenschap bedrijven hier nog ver van af. Hoe gaan we die bocht versnellen?
Pieter, het is fascinerend hoe een dag nieuws zich voltrekt. Het is ook een kwestie van wormen, zegt een nieuw onderzoek. Ik weet dat er zelfs onderzoekers zijn die het belang van het vironoom benoemen. Virussen dus als normaal onderdeel van ons lichamelijk milieu.