Moderniteit duikt soms op onverwachte plekken op. Wij weten dat er steeds meer vis wordt gekweekt, al de meer dan de helft van alle opgediende vis op aarde komt van kweek, niet van wilde vangst.
Romeinen deden al aan viskweek
In het oude Romeinse Rijk was de viskweek ingeburgerd. Zij kweekten zelfs een ingevoerde Afrikaanse vissoort: de tilapia. De monniken in de middeleeuwen verspreidden karpers (oorspronkelijk uit de Donau) over West-Europa, maar erg populair werden die hier nooit. Rond 1865 vonden twee Fransen de moderne piscicultuur uit, waarbij de voortplanting van de forel onder gecontroleerde omstandigheden gebeurde.
In het oude Romeinse Rijk werd zelfs een ingevoerde Afrikaanse vissoort gekweekt: de tilapiaDe volgende stap voorwaarts was de Europese zalm die vanaf 1980 zo democratiseerde, daarna ging het snel. Tarbot, grote garnalen, zeebaars, goudbrasem, pangasius … De vis in de winkel is vandaag haast vaker gekweekt dan wild. Let wel dat men steeds probeerde gewaardeerde, dure vissoorten te kweken. Na een korte tijd dondert de prijs daarvan dan ook steevast in elkaar, met moeilijkheden voor de jonge bedrijven als gevolg.
Zoektocht naar ideale kweekvis
De Vlaamse bioloog Stijn Van Hoestenberghe, toen doctorerend aan de KU Leuven, deed het andersom. Hij zocht eerst een vissoort die aan de ideale criteria voldeed om gekweekt en verkocht te worden: tropisch, snelgroeiend, in scholen levend, met blank vlees, met weinig graten en - last but not least - een vis die geen dierlijk dieet nodig had, want iedereen kent wel het dilemma dat je om zalm te kweken veel meer vis nodig hebt dan hij opbrengt.
Al snel kwam de onderzoeker uit bij de jade perch (Scortum barcoo) uit de familie der Tijgerbaarzen. Dat is een visje dat van nature alleen voorkomt in de billabongs (rivierpoelen) van Queensland. Van Hoestenberghe haalde vissen naar hier en experimenteerde rond voeder en leefomstandigheden. Voor de handel doopte hij de vis omegabaars. Het is een wat vette vis, ideaal voor op de barbecue dus, en dat vet bevat heel wat omega-3-onverzadigde vetzuren, wat uitstekend is voor de gezondheid van de eter. Vandaar.
Aqua4C, zo heet het bedrijf, kwam er in Kruishoutem in Oost-Vlaanderen, op hoorafstand van de E17. Het is een fabriek die duurzaamheid tot een basisnorm heeft gemaakt. Men betrekt regenwater en warmte uit de nabijgelegen tomatenserres, de elektriciteit komt van de zonnepanelen van dezelfde buren. Er is géén aansluiting met het net voor water noch stroom.
Duurzaam
Er is geen nood aan antibiotica, het water wordt gerecycleerd, zodat je op het einde van de rit maar twee liter water nodig hebt om een kilo vis te kweken. Water met de uitwerpselen van de vis gaat terug naar de tomatenplanten bij de buur. Als meststof. De vissen krijgen graan, maïs en lijnzaad te eten en sterven door in ijs te worden gelegd. De vis wordt - door het bedrijf - nooit geleverd in piepschuim, maar in herbruikbare viskisten of waskarton. Als je duurzaam wil zijn, moet je het goed doen!
Sinds een paar jaar heeft de grootdistributie de omegabaars ontdekt en kan je die nu, al dan niet gefileerd, in de supermarkt vinden. Rauw is het een heerlijke vis, ook Japanse chefs in ons land lijken hem als sashimi wel te lusten.
De textuur neigt naar die van de Japanse hamachi. In ceviche zal hij niet misstaan. Bakken is eenvoudig, door het vetgehalte gaat hij niet kleven en uiteenvallen doet hij ook al niet. Verder wordt hij nu ook gerookt. Vreemd dat we die vis nog niet eerder vonden. Smakelijk.
In Nederland is de vis exclusief te koop bij PLUS, gefileerd.
Op 10 juni krijg je nieuwe kado-artikelen.
Als betalend lid lees je zoveel artikelen als je wilt, én je steunt Foodlog
Naar aanleiding van onderstaande discussie heb ik destijds contact gezocht met de schrijver van een artikel betreffende onderzoek naar omega 3 in de "Jade Perch", a.k.a. de "omegabaarzen".
Onlangs antwoord ontvangen d.m.v. publicatie van het onderzoek via ResearchGate. De conclusie van het onderzoek luidt:
"Jade perch have many characteristics benecial to aquaculture and this industry will likely continue expanding and spread to other countries. However, the suggestion that farmed jade perch is a fatty acid-rich product is not entirely accurate.
Similar to other fish, jade perch would only be rich in omega-3 fatty acids if their diets also consisted of these nutrients in high amounts. Therefore, it would be misleading to suggest that farmed jade perch is a healthier option than other fish for consumption".
Link
Sinds 1 oktober is voor de Omegabaars ook de waterkringloop helemaal gesloten. Voor de kweek van de vegetarische vis is geen druppel leidingwater meer nodig. meldt Vilt.be. Aqua4C werkte al samen met de naastgelegen tomatenkwekerij Tomato Masters maar nu schroeven beide bedrijven de kranen helemaal open. De omegabaars groeit op in gezuiverd regenwater dat van de daken van de kas verzameld wordt. De restwarmte van de kas verwarmt dat water. Johan Vlaemynck, Tomato Masters: "Wij leveren elektriciteit en warmte aan Aqua4C en krijgen als wederdienst het water van de vissen. Dit water, vol nutriënten, gebruiken we als voedingswater voor onze tomaten.” Drie jaar onderzoek naar de geschiktheid van het restwater voor de tomatenteelt ging daar aan vooraf. De tomatenteler bespaart 10 à 20% op meststoffen.
De Omegabaars is inmiddels ruim verkrijgbaar in België bij de Spar en Carrefour, bij de meeste winkels van Albert Heijn, Plus en zo nu en dan een aantal viswinkels in Nederland. Ook bij de Sligro is de Omegabaars verkrijgbaar, meldt Omegabaars.be
ps zeewateralgen(wieren) dus...geen zoetwateralgen.... hoe goed die ook kunnen zijn binnen een bepaalde voedingsstijl ontberen die bepaalde stofjes buiten die 'stijl'... (en jammer dat die vis alleen gefileerd verkrijgbaar is... vind ik als amateurkok die graag op het vel bakt of de hele vis met smaakmakende graten... dit doet afbreuk aan zo een speciale soort... bovendien: wat is het uiteindelijke verschil in DHA gehalte tussen gebakken filets en hele vissen/ op het vel?... verhitten tast DHA aan.... en transformeert dit al snel tot een negatief reactieve stof)
hier vond ik - na kort zoeken - de invloed van vismeelvrije voeding op het DHA gehalte van 'omegabaars'. Schizochytrium (een algensoort) had een duidelijk positieve invloed op n3 en met name op DHA. (dat zal bij andere kweekvis ook het geval zijn neem ik aan)
En misschien is deze omegabaars wel smaakvoller dan dorade. Ik ga het zeker uitproberen. Maar het gaat mij dus niet om DHA alleen als ik naar nutritionele waarde kijk. Met algenvoer komt het totaal ideaal dichterbij. Ook voor mensen.
EPA en DHA gehaltes verschillen afhankelijk van het voer en de vissoort. In makreel en forel zit bijna 2 maal zoveel als in zalm. Baars bevat minder dan zalm. EPA en DHA zijn maar 2 nutriënten.
Zoutwatervis bevat bijv. het belangrijke onderschatte jodium (essentieel voor de hersenontwikkeling van jonge kinderen - waarschijnlijk méér dan DHA), zoetwatervis niet noemenswaardig.
Algen bevatten vrij veel EPA/DHA. Sommige algen horen bij de duurzame 'superfoods', bevatten een breed scala aan (micro-)nutriënten in relatief hoge hoeveelheden, waarvan sommige (zoals het enorm waardevolle Astaxanthine) uniek. Onderzoek heeft uitgewezen dat de relatief lagere hoeveelheid Omega 3 uit algen toch net zo effectief is (waarschijnlijk door het nutriëntensamenspel). 'Du bist was du isst' geldt ook voor vissen ;). Mede wat omega 3 gehalten betreft.
Baars kan zowel in zoet als in zout water gekweekt worden. De meest vergelijkbare vis (ook in kweek) is de Dorade - die ik zelf een hogere smaakwaardering geef....
De 'duurzame' kweek zonder (bio)chemie of GMO juich ik toe. Al was het alleen al om de overbevissing tegen te gaan. Maar als je gaat schermen met EPA en DHA gehalten moet dit in een duidelijk perspectief gezet worden.