Lees ook
In mijn buurt zijn de glasbollen [bovengrondse inzamelcontainers voor lege flessen, red.] vervangen door glasputten. In een tijd waarin we actief het plastic willen mijden, zullen we weer naar glas moeten overschakelen. Net Brussel zet alvast véél grotere containers.

Inert
Glas is inert: het breekt niet af, oxideert niet en wordt niet aangetast door stoffen tenzij de meest agressieve. Dus is glas in de regel niet vervuilend. Het keert terug naar de staat waaruit het kwam: zand. De nadelen: glas breekt op de slechtst mogelijke momenten, de scherven kunnen kwetsen, maar vervuilen, neen.

Neen, met glas ga je niet de problemen hebben die je met microplastics krijgt. Althans, dat hoop ik toch
Op kiezelstranden vind je soms de scherven terug van gebroken flessen, glad geslepen tot groene edelsteentjes. Neen, met glas ga je niet de problemen hebben die je met microplastics krijgt. Althans, dat hoop ik toch, want glazen bokalen en flessen bestaan ook weer niet alleen uit zuiver silicaat, er zit ook kalk in en soda (natriumcarbonaat), magnesiumoxide en aluin (aluminiumoxide), sulfaten en zelfs keukenzout.

De kleur van wijnflessen komt dan weer van ijzer- en chroomoxiden. Het andere nadeel van glas is dat het erg veel energie kost om te maken, zuiver zand wordt pas vloeibaar bij 1.723 °C. Al die andere ingrediënten moeten ervoor zorgen dat het glas al bij honderd graden minder gaat smelten, maar die additieven hebben dan weer het nadeel dat zo’n glas brozer is.

Zeulen
Daarnaast weegt een glazen fles heel wat meer dan een plastic fles. Een petspuitwaterfles hier in huis weegt 41 gram, een glazen wijnfles waar maar half zoveel vloeistof in gaat, 350 gram. Al dat glas moet heen en weer worden gezeuld en bij hergebruik ook nog uitgespoeld en gewassen. Wat nu op het einde van de rekening beter is voor ons én voor het milieu, weet ik ook niet meer.

De kajoubereirs werden door de brouwerij betaald voor hun flessen, die na het wassen werden hervuld met geuze of kriek
Kajoubereirs
Maar er is iets extra’s aan glazen flessen recupereren. Toen ik veertig jaar geleden bij Cantillon werkte, kwam ik ze veel vaker tegen: mannen met een stootkar vol met lege champagneflessen, gekajouberd bij de restaurants van de Ilôt Sacré of de Vismet. Dat waren kajoubereirs. Zij werden door de brouwerij handje contantje betaald voor hun flessen, die na het wassen vrolijk werden hervuld met geuze of kriek.

Vandaag zie ik hier in de buurt een man rondlopen, immer vergezeld van zijn caddy. Hij is de moderne versie van de kajoubereir. Hij draagt een lange kouteroek in de hand waarmee hij in de glascontainers kotert om een betere fles eruit te vissen. Ik raakte ooit in gesprek met hem toen hij van een cafébaas twee hele tassen vol flessen meekreeg. Wat hij daarmee van plan was?

Bijklussen
“O,” zei hij, “ik breng de lege flessen zonder statiegeld naar de glascontainer, en die mét breng ik naar de juiste winkel.” Hoe hij die kleine onderneming had opgestart? “Ik ben werkonbekwaam”, legde hij mij uit, “maar de dokter heeft gezegd dat ik voor mijn gezondheid veel moet wandelen, dus koppel ik nu het nuttige aan het aangename, ik ga van vuilnisbak naar café om flessen op te halen.”

Illegaal hervullen met namaak?
Veel flessen uit supermarkten dragen statiegeld, maar slechts weinig consumenten doen daar iets mee. Voor de aandachtige flessenwatcher valt er dus wel een graantje mee te pikken. Niet alleen officiële flessen met statiegeldlabel. Hij weet ondertussen ook welke flessen informeel gevraagd worden door hergebruikers, bepaalde flessen sterke drank, bijvoorbeeld. Ik wou hem niet verder uitvragen, maar vaak blijkt het om Italiaanse drankmerken te gaan. Illegaal hervullen met namaak?

Onze moderne kajoubereir meende dat hij er ongeveer €50 per week aan overhield. Mooie toeslag op zijn uitkering. En zo komt recyclage de sociale economie binnen. Hetzelfde kan met blikjes. Waarom dure statiegeldautomaten bouwen als gemotiveerde bijklussers spontaan willen ophalen? Alleen moet de prijs goed zijn. Smakelijk.
Dit artikel afdrukken