2 min
De échte Brusselse wafel bak je niet thuis. Geen recept dus dit keer, voor een BW ga je naar een café of tearoom. Ze zijn aristocratisch: vederlicht en nauwelijks zoet. Je eet ze met zo min mogelijk frutsels, een beetje suiker, slagroom en eventueel wat aardbeien. Nick Trachet weet waar je op moet letten in wafelland.
Al heel mijn leven ken ik de geur van versgebakken wafels in de Brusselse lucht. Toen ik nog klein was, vond ik die geur absoluut onweerstaanbaar. Wat een uitvinding! Een goede wafelkraam heeft geen uithangbord nodig. Van tientallen meters afstand worden de klanten gelokt door een indringend parfum dat niet meer loslaat: de Patchouli van de binnenstad.
Luikse fastfood
De Nieuwstraat en omgeving kenden destijds veel van die kraampjes en ik dacht in mijn jeugdige onnozelheid dat dit dus wel Brusselse wafels moesten zijn. Niet dus. In Brussel worden we doorgaans verleid met Luikse wafels, suikerwafels.
In tegenstelling tot die plakkerige Luikenaars zijn de echte Brusselse aristocratisch: vederlicht en nauwelijks zoet. Een Brusselse wafel (BW) wordt in de regel dan ook warm en zittend gegeten, haar Luikse opponent daarentegen is een fastfood dat men desnoods koud en rondwandelend binnenspeelt. Bovendien is een Luikse, die uit vaster deeg is gevormd, nooit rechthoekig, maar afgerond.
Met ei en spek
Boven op een BW komt bloemsuiker, voor de smulpapen slagroom en in het seizoen ook wel aardbeien. Overzeese toeristen willen méér. Die Angelsaksers, en in hun kielzog Japanners en Chinezen, verwarren BW’s met yorkshire pudding, ze durven er zelfs spek met eieren op te serveren. Yorkshire pud’ wordt ook van beslag gemaakt, maar daar houdt de vergelijking verder op. Ook de Chinese toeristen in de Stoofstraat willen een overdaad van toppings op hun wafel. Je herkent die dingen niet eens meer als wafels, laat staan Brusselse.
Wat is nu een echte BW? Volgens de Academie voor Streekgebonden Gastronomie betreft het "een luchtig gebak van bloem, eieren, melk, boter en een parfum naar keuze (vanille, oranjebloesem, kaneel), dat in een wafelijzer met grote vierkanten wordt gebakken. De wafel is 20 bij 11 centimeter groot en 2,5 centimeter hoog met 5x3 gaten of vierkanten aan beide zijden, geelbruin van kleur." Over precisie gesproken! (In Bologna bewaren ze de ‘gouden tagliatella’ die de ideale afmetingen van deze Bolognese deegwaar weergeeft. Welke goudsmid doet voor ons hetzelfde met de BW?)
Maar waarom is deze wafel nu Brussels? In de kookboeken wemelt het van de wafelsoorten: de Lierse, de Kempische, de Gentse, de West-Vlaamse karnemelkse en die van Verviers. Er zijn boeken over geschreven. Het ontstaan van de Brusselse wafels moet in verband worden gebracht met het op de markt komen van gietijzeren wafelijzers, meer bepaald in het midden van negentiende eeuw toen de eerste wafelijzers werden vervaardigd die opengaan als een boek. Een hulpstuk zorgde er voor dat dikke wafels in het vuur zelf konden worden gebakken.
Zo ontstond een fabrieksproduct, functioneel, maar niet zo mooi als de smeedijzeren vormen die voordien werden gebruikt om de dunne ‘galetten’ of ‘lukken’ mee te bakken. Dit apparaat liet een snelle productie toe, zodat men voor het eerst snel warm-verse wafels kon opdienen in de Brusselse koffiehuizen. De mode sloeg daarna over naar de Belgische kust en naar Gent, waar de wafels dan ‘Brussels’ gingen heten. Aan zee worden vandaag nog altijd meer BW’s verorberd dan in de Vijfhoek.
Gewoon in een café
Een recept geven hoeft hier niet, gezien men per definitie thuis geen Brusselse wafels bakt (of heeft u thuis misschien een gietijzeren mal van 22 bij 11, enzovoort?). Ga gewoon met vrienden naar een café of tearoom en eet ze daar. Bespreek ondertussen de nodige brandende maatschappelijke (taal)kwesties. We hebben in dit land niet voor niets de term ‘wafelijzerpolitiek’ uitgevonden. Smakelijk!
Dit artikel afdrukken
Luikse fastfood
De Nieuwstraat en omgeving kenden destijds veel van die kraampjes en ik dacht in mijn jeugdige onnozelheid dat dit dus wel Brusselse wafels moesten zijn. Niet dus. In Brussel worden we doorgaans verleid met Luikse wafels, suikerwafels.
In tegenstelling tot die plakkerige Luikenaars zijn de echte Brusselse aristocratisch: vederlicht en nauwelijks zoet. Een Brusselse wafel (BW) wordt in de regel dan ook warm en zittend gegeten, haar Luikse opponent daarentegen is een fastfood dat men desnoods koud en rondwandelend binnenspeelt. Bovendien is een Luikse, die uit vaster deeg is gevormd, nooit rechthoekig, maar afgerond.
Met ei en spek
Boven op een BW komt bloemsuiker, voor de smulpapen slagroom en in het seizoen ook wel aardbeien. Overzeese toeristen willen méér. Die Angelsaksers, en in hun kielzog Japanners en Chinezen, verwarren BW’s met yorkshire pudding, ze durven er zelfs spek met eieren op te serveren. Yorkshire pud’ wordt ook van beslag gemaakt, maar daar houdt de vergelijking verder op. Ook de Chinese toeristen in de Stoofstraat willen een overdaad van toppings op hun wafel. Je herkent die dingen niet eens meer als wafels, laat staan Brusselse.
De wafel is 20 bij 11 centimeter groot en 2,5 centimeter hoog met 5x3 gaten of vierkanten aan beide zijdenDe échte BW
Wat is nu een echte BW? Volgens de Academie voor Streekgebonden Gastronomie betreft het "een luchtig gebak van bloem, eieren, melk, boter en een parfum naar keuze (vanille, oranjebloesem, kaneel), dat in een wafelijzer met grote vierkanten wordt gebakken. De wafel is 20 bij 11 centimeter groot en 2,5 centimeter hoog met 5x3 gaten of vierkanten aan beide zijden, geelbruin van kleur." Over precisie gesproken! (In Bologna bewaren ze de ‘gouden tagliatella’ die de ideale afmetingen van deze Bolognese deegwaar weergeeft. Welke goudsmid doet voor ons hetzelfde met de BW?)
Een recept geven hoeft hier niet, gezien men per definitie thuis geen Brusselse wafels baktWafelijzers
Maar waarom is deze wafel nu Brussels? In de kookboeken wemelt het van de wafelsoorten: de Lierse, de Kempische, de Gentse, de West-Vlaamse karnemelkse en die van Verviers. Er zijn boeken over geschreven. Het ontstaan van de Brusselse wafels moet in verband worden gebracht met het op de markt komen van gietijzeren wafelijzers, meer bepaald in het midden van negentiende eeuw toen de eerste wafelijzers werden vervaardigd die opengaan als een boek. Een hulpstuk zorgde er voor dat dikke wafels in het vuur zelf konden worden gebakken.
Zo ontstond een fabrieksproduct, functioneel, maar niet zo mooi als de smeedijzeren vormen die voordien werden gebruikt om de dunne ‘galetten’ of ‘lukken’ mee te bakken. Dit apparaat liet een snelle productie toe, zodat men voor het eerst snel warm-verse wafels kon opdienen in de Brusselse koffiehuizen. De mode sloeg daarna over naar de Belgische kust en naar Gent, waar de wafels dan ‘Brussels’ gingen heten. Aan zee worden vandaag nog altijd meer BW’s verorberd dan in de Vijfhoek.
Gewoon in een café
Een recept geven hoeft hier niet, gezien men per definitie thuis geen Brusselse wafels bakt (of heeft u thuis misschien een gietijzeren mal van 22 bij 11, enzovoort?). Ga gewoon met vrienden naar een café of tearoom en eet ze daar. Bespreek ondertussen de nodige brandende maatschappelijke (taal)kwesties. We hebben in dit land niet voor niets de term ‘wafelijzerpolitiek’ uitgevonden. Smakelijk!
Nog 5
Je hebt 0 van de 5 kado-artikelen gelezen.
Op 11 april krijg je nieuwe kado-artikelen.
Op 11 april krijg je nieuwe kado-artikelen.
Als betalend lid lees je zoveel artikelen als je wilt, én je steunt Foodlog
Lees ook
de gouden tagliatelle berust bij de kamer van koophandel van Bologna. Ik las ergens dat ook het recept voor ragu er ergens op een muur gebeiteld staat.
En die gouden tagliatella in dat kistje in Bologna is echt te leuk voor woorden. Waar is het officiële recept voor een Nederlandse pannenkoek/flensje geregistreerd en is de officiële NL pannenkoek ook ergens in goud gegoten in een glazen vitrine te bezichtigen? En zo nee, waar zou die gouden pannenkoek dan te bezichtigen moeten zijn? Gaan wij daar een verkiezing voor organiseren? Lijkt me wel aardig voor komende winter... En aansluitend, de verkiezing voor de beste pannenkoek met spek en stroop!
# Nick Trachet
Erg leuk stukje Nick! Maar past zo'n BW nog op een bord als je die in een wafeltent of café wilt nuttigen?. Of wordt zo'n reuzenwafel op een bijpassende plank geserveerd? En hoe eet je die BW? Lekker uit de hand afhappen of braaf met vork en mes?
Onthullend goed verhaal van Nick Trachet. Nu weet ik eindelijk waarnaar het zo opdringerig ruikt in het station Brussel Centraal, waar je ondergronds in- en uitstapt. Het ruikt er naar Luik.