“In het begin dacht ik ‘nou ja, dan heb ik het maar gehad’, maar je staat toch wel anders te kijken als je 3 maanden leeft als een oma van 95. Mijn geduld wordt aardig op de proef gesteld.” Ze beschrijft hoe ze sinds 18 maart 5 weken in thuisisolatie doorbracht voordat ze weer naar buiten mocht. De vreugde was echter van korte duur, want nog geen week later was ze weer terug bij af. Er kwamen zelfs nieuwe klachten bij, zoals een stekende pijn op de borst. “In het ziekenhuis zijn cardiologische testen gedaan, waardoor nu duidelijk is dat het nog steeds gaat om de nasleep van het virus.” Huisartsen beschrijven haar symptomen met de term ‘post covid syndroom’ en vergelijken dit met de nasleep van een virus zoals Pfeiffer. Net als bij die ziekte kan het weken maar ook maanden duren voordat iemand weer helemaal beter is.
Afgelopen week kwamen het Innovatie Centrum voor Leefstijlgeneeskunde en de Vereniging Arts en Leefstijl met een oproep. De organisaties vragen om meer aandacht voor leefstijlgeneeskunde om zodoende de kans op een slecht ziekteverloop op Covid-19 te verkleinen. Zij staven hun advies met cijfers. Uit de getallen die nu bekend zijn uit ziekenhuizen blijkt dat de overgrote meerderheid van de mensen die een ernstig ziekteverloop hebben, mensen zijn met problemen in hun stofwisseling. Hoe zit dat dan met deze jonge mensen die al weken thuiszitten?
Hanno Pijl, coördinator van Innovatie Centrum voor Leefstijlgeneeskunde, reageert: “Mensen met bijvoorbeeld diabetes, hart- en vaatziekten of andere chronische aandoeningen hebben vaak een minder functionerend afweersysteem. Dat is een risicofactor voor de mate van je klachten bij een Covid-19-infectie, maar het is geen wet van Meden en Perzen. Er zijn nog een hoop dingen onduidelijk. We weten bijvoorbeeld nog niet goed waarom sommige mensen heel ziek worden en anderen veel minder.”
Dat is nooit onderzocht, dus we weten het formeel niet. Wat we wel weten is dat een ontregelde stofwisseling een belangrijke risicofactor blijkt voor een ernstiger ziekteverloop. Vanuit die optiek zeggen we: zorg dat je stofwisseling op orde is door gezond te levenGezonde mensen met een normaal gewicht, die regelmatig sporten en geen medicijnen gebruiken hebben een heel kleine kans om op de IC terecht te komen. De jonge coronapatiënten hebben hoogstwaarschijnlijk gewoon pech. In die gedachte kan Pijl zich vinden: “Heel kort door de bocht is dat inderdaad wat we er op dit moment van kunnen zeggen. We kunnen speculeren dat zij misschien meer van het ACE2-eiwit hebben dat het virus je cellen intrekt, maar daar is nog geen onderzoek naar gedaan.” Op de vraag wat leefstijlgeneeskunde kan betekenen voor deze jonge mensen antwoordt hij: “Waarschijnlijk veel minder. Het blijft voor iedereen belangrijk om goed te eten, te bewegen en regelmatig te slapen.”
Het effect van leefstijlgeneeskunde voor de mensen waarvan is vastgesteld dat zij een stofwisselingsziekte hebben, valt nog niet in een getal uit te drukken. “Dat is nooit onderzocht, dus we weten het formeel niet. Wat we wel weten is dat een ontregelde stofwisseling een belangrijke risicofactor blijkt voor een ernstiger ziekteverloop. Vanuit die optiek zeggen we: zorg dat je stofwisseling op orde is door gezond te leven, want we denken dat dan de kans op een ernstig ziekteverloop veel kleiner is.”
Voor de jonge coronapatiënten is leefstijlgeneeskunde dus niet zomaar de magic bullet die beloofd leek te worden. Ze voelen zich onbegrepen en langszij gezet; de meeste aandacht gaat naar de oudere en zwakkere individuen in onze samenleving. In de meeste gevallen komen de jongeren ook niet in het ziekenhuis terecht, omdat hun situatie in eerste instantie niet levensbedreigend is. Onderwijl delen zij hun ervaringen onderling via een Facebook-groep en proberen ze elkaar een hart onder de riem te steken. Ondanks de situatie blijven zij optimistisch. Een commentaar van jonge coronapatiënte: “Ik ben blij dat er nu wat meer aandacht voor is. Ik denk dat veel jonge en/of fitte mensen nog steeds het idee hebben dat ze er niet heel ziek van zullen worden.”
Op 10 juni krijg je nieuwe kado-artikelen.
Als betalend lid lees je zoveel artikelen als je wilt, én je steunt Foodlog
Sterftecijfer wordt natuurlijk ook sterk bepaald door wegkijken en negeren.
Wie daar verantwoordelijkheid voor was, zal altijd wel vaag blijven.
Snelheid is zeker essentieel als je weet wat je moet doen. Ik denk dat er zeker gesimuleerd is. Misschien is daar wel uitgekomen dat er geen houden aan was. Dat TETRIS op deze schaal onmogelijk was. Misschien nog wel in termen van materialen, maar niet qua mankracht en isolatiemogelijkheden en controle, op deze schaal. Misschien is er dus voor een andere weg gekozen, iets met IC capaciteit, toen men er achter kwam hoe het virus toesloeg. In de simulatie kwam dat er niet uit toen :-( Ook niet dat mensen langere tijd op de IC nodig hadden.
Nog even terug naar de aanleiding van het draadje: relatie algehele gezondheid ("leefstijl") en Covid-19 complicaties. Er zijn inmiddels een aantal wetenschappelijke artikelen waarin geconcludeerd wordt, dat een duidelijke relatie tussen beide aanwezig is. Voorbeeld
Het kan lastig zijn om er achter te komen of jij eventueel meer risico loopt. Ook al ben je jong, slank en sportief. Meten is weten, daar zijn wel aanknopingspunten voor te vinden, welke bloedwaarden relevant kunnen zijn. Vitamine D springt er uit, is simpel te testen, mag 75 of hoger zijn.
Een heel eenvoudige en doeltreffende methode is: je buikomvang meten. Max 102 cm voor mannen en 88 cm voor vrouwen. Is het meer: dan ook meer risico voor van alles en nog wat. In talloze onderzoeken geconcludeerd, ook zag ik dat langskomen in relatie met Covid-19.
Zorgen dat én je bloedsuiker én je trygliceriden én je vitamine D én je buikomvang en nog zo wat, op orde zijn? Uiteindelijk geeft dat geen garantie, maar je verkleint de risico's?
Hoe dan? Gewoon proberen wat bij jou werkt? Lukt het niet? Goede hulp inschakelen? Die vinden kan lastig zijn, maar dan toch even doorgaan met zoeken?
Tegenwoordig heb je Veiligheidsregio's. Die zullen toch wel eens een pandemie gesimuleerd hebben? Dan kom je er toch achter wat je moet doen om echt TETRIS te kunnen toepassen voor heel het land? Incl. de testcapaciteit, de beschermingsmiddelen, de software, flankerend beleid?
En: snelheid is cruciaal hier Jan Peter.
#10 Gert, TETRIS is al jaren het devies: TEst, TRace & ISolate. Hier bleken we tegen de grenzen van ons systeem te lopen, pcr testen kunnen in principe snel, maar als iedereen dezelfde materialen wil hebben wereldwijd is dat de eerste bottleneck. Vervolgens was de GGD ook niet uitgerust met moderne middelen, maar werkte nog met excel voor tracing. Dit is prima in kleine uitbraken zoals tuberculose, hier schiet het tekort icm mankracht benodigd (te laat opgeschaald). Het isolate hebben we bij mensen thuis gedaan, zonder daar zicht op te hebben.
Hindsight is 20/20.
Nu voorbereiden en lering trekken en hopen dat we het niet nodig zullen zijn.