Zaterdag 28 maart

  • De kleurrijke Franse microbioloog en hoogleraar Didier Raoult uit Marseille, hoofd van het Institut hospitalo-universitaire Méditerranée Infection (IHU), zou op basis van een klein onderzoek hebben bewezen dat hydroxychloroquine effectief werkt ter bestrijding van de verschijnselen van Covid-19. Omdat niemand weet wat werkt om de verschijnselen tegen te gaan, werd zijn bewijs warm onthaald. Toch blijkt er geen bewijs te zijn in de strict wetenschappelijke zin van het woord. Collega onderzoekers vielen de studie af op PubPeer, een site waar onderzoekers elkaars studie de maat nemen. De studie zou veel te klein zijn en patiënten verdwenen uit de data, zodat er geen conclusies getrokken zouden kunnen worden. Onzin, zegt Raoult in vele toonaarden in verschillende kranten.

    FranceTVinfo maakte een portret van de Raoult die in de wereld geldt als een van de grootste kenners van de mechanismen achter infectieziekten. Daaruit rijst het beeld op van een eigengereide en autoritair onderzoeker die zijn omgeving zijn wil oplegt. Wie gevoelig is voor zijn argumentatie dat wie veel cases heeft gezien door ervaring meer weet dat onderzoekers die statistisch onderzoek doen, kan hem overtuigend vinden. In onderstaande video (Frans) legt hij uit waarom hydroxychloroquine de beste keuze is om patiënten met Covid-19 verschijnselen, ook heel lichte, te behandelen. Hij heeft al duizenden patiënten behandeld met hydrochloroquine om de vermeerdering van bacteriën die cellen binnendringen en zich vestigen in de vacuoles de voet dwars te zetten. Dat werkt in zijn ervaring uitstekend. Virussen maken van dezelfde mechanismen gebruik om cellen binnen te komen en zouden daarom op dezelfde manier in de vacuoles bestreden kunnen worden. En zegt hij: wie heeft een betere oplossing en wie wil Chinese artsen tegenspreken die het middel gebruiken om Covid-19 patiënten te helpen en dat met bewezen succes doen? Op Facebook krijgt Raoult steun van ou-minister en hoogleraar medicijnen Philippe Douste-Blazy die president Macron oproept dat ook te doen.


  • Sinds vanavond liggen minstens 900 coronapatiënten op een Nederlandse Intensive Care. De standaardcapaciteit van de Nederlandse ziekenhuizen is 1150 IC-bedden.
    Het aantal moest worden opgekrikt tot 1600 om er dan 500 beschikbaar te hebben voor 'gewone' patiënten en 1100 beschikbaar voor Covid-19 patiënten. “Die 1600 hebben we wel voor elkaar,” zegt Diederik Gommers, intensivist bij het Erasmus MC in Rotterdam en voorzitter van de Nederlandse vereniging voor Intensive Care. Het zullen er alleen niet genoeg zijn omdat het aantal gewenste opnames hoger zal liggen. Komende week en die erna moeten de capaciteit in twee stappen van 500 worden vergroot. "Ergens zal het gaan kraken", zegt Gommers in het Parool. Wiskundige Wouter Keller heeft twijfels en ziet een sneller stijgende nood aan IC-bedden en beademingsapparatuur.


  • Italië overschrijdt het ronde getal van 10.000 mensen die overleden zijn door Covid-19 aandoeningen. De afgelopen 24 uur werden nog 889 nieuwe slachtoffers geregistreerd. Dat maakten de Italiaanse autoriteiten bekend.

  • Zo'n 600.000 mondmaskers uit China worden teruggeroepen uit Nederlandse ziekenhuizen omdat ze volgens onderzoeksinstituut TNO niet voldoen aan de veiligheidseisen. Ze sluiten niet goed af of de filter functioneert niet naar behoren. Frankrijk bestelde vandaag 1 miljard (1.000.000.000) maskers in China.
    De maskers van het type FFP2 werden al verdeeld onder de Nederlandse ziekenhuizen, zonder eerst getest te zijn.

  • Het openbare leven in het noordoosten van de Verenigde Staten is net als in grote delen van Europa volledig lamgelegd door het coronavirus. President Donald Trump zegt te overwegen de staten New York, New Jersey en delen van Connecticut in quarantaine te plaatsen. Die zou voor twee weken moeten gelden om verspreiding van het virus tegen te gaan.

  • Het aantal besmettingen in Duitsland met het coronavirus is zaterdag opgelopen tot boven de 52.000. Dat meldt persbureau DPA op basis van cijfers van de deelstaten. Het aantal doden is opgelopen tot boven de 366. De maatregelen tegen de verspreiding van het coronavirus in Duitsland blijven zeker tot 20 april van kracht. Dat zei kabinetschef Helge Braun van bondskanselier Angela Merkel vandaag in Der Tagespiegel. Ouderen en zwakke mensen zullen volgens Braun "nog maandenlang" hun contacten moeten beperken.

  • Ondanks strenge maatregelen is het aantal besmettingen door het coronavirus in Saoedi-Arabië zaterdag verder opgelopen. Er waren 99 nieuwe bevestigde gevallen, wat het totaal op 1.203 brengt. In totaal vielen er al 4 doden. Om de verspreiding van het virus tegen te gaan, geldt in de hoofdstad Riyad een volledige lockdown.

  • Verschillende kranten spraken met Prof. Jan Kluytmans over een kleinschalig onderzoek naar de Covid-19 besmettingen onder zorgpersoneel van het Amphia Ziekenhuis in Breda en het Elisabeth Tweestedenziekenhuis in Tilburg. Het leverde opmerkelijke resultaten op. Het virus SARS-CoV-2 dat Covid-19 (een aandoening aan de luchtwegen) veroorzaakt, bleek al aanwezig onder het verplegend personeel, maar dat had er niet of nauwelijks last van en viel daarom helemaal niet op. De Volkskrant noteert: Het Brabantse onderzoek laat andermaal zien dat het nieuwe coronavirus een geval apart is, zegt Kluytmans: onschadelijk voor de meesten, extreem schadelijk voor ouderen en chronisch zieken. "Het verschil tussen wat dit virus doet bij mensen van boven de 70 en bij vooral jongeren, is ongekend groot. Bij kinderen zou je zelfs bijna kunnen spreken van een onschuldig virus."

    In interview-vorm noteert Trouw : Nu blijkt dat er veel meer besmettingen zijn, met lichte of onopgemerkte klachten? Is dat een reden om optimistisch te zijn?
    “Waarschijnlijk wel. Ons beeld van de ziekte is voor een groot deel bepaald door wat uit China of Italië is gemeld. Veel ernstig zieke mensen en een hoog sterftepercentage. Het wordt steeds duidelijker, ook uit ander onderzoek, dat we veel besmettingen missen. Onze conclusie is dat er een grote groep is van met name jongeren met relatief weinig klachten en dat stemt voorzichtig optimistisch. Maar ons onderzoek is te klein om te kunnen zeggen hoe groot die groep is, en hoe ver de groepsimmuniteit gevormd is. Daarom is het belangrijk om op korte termijn een groot bloedonderzoek onder de bevolking te houden om te zien hoeveel mensen een infectie hebben doorgemaakt.”

    Intussen worden ook veel mensen ernstig ziek en overlijdt een groot deel van de patiënten. Hoe valt dat te rijmen met die milde klachten?
    “U zult mij niet horen zeggen dat het maar een griepje is. Voor ouderen of mensen met een zwakke gezondheid is het een heel naar virus. Er liggen hier in de ziekenhuizen enorm veel ernstig zieke patiënten. Maar voor gezonde jongeren valt het misschien wel mee. Onze onderzoeksgroep betrof immers ook werkzame mensen tussen de twintig en zestig jaar, en voornamelijk vrouwen.”
    In een ander artikel brengt de Volkskrant het verhaal van zich razendsnel tot een dodelijke afloop ontwikkelende Covid-19 gevallen op de Intensive Care: op de ic gaat de coronapatiënt in een paar uur van een redelijke toestand naar ademnood

  • De jonge Gentse ecomodernist en wijsgeer Maarten Boudry ergert zich aan 'Foucauldiaanse' (eigenlijk: Foucaultiaanse, naar Michel Foucault) geesteswetenschappers (die discoursen analyseren op hun implicaties voor menselijk gedrag en verhoudingen) die als het ware zeggen dat virologen mannen met hamers zijn die de hele wereld als een spijker zien en daarmee de biomacht grijpen waar in de Financial Times ook Yuval Harari voor waarschuwde. Het bijzondere is echter dat juist ook aartsrationalisten als John Ioannidis, David Katz en Michael Levitt protesteren tegen wat Boudry niet wil zien als oogkleppen-benadering vanuit de virologie.


  • Het RIVM meldt in zijn dagelijks bulletin 1.159 nieuwe positief geteste patiënten (totaal nu 9.762), 454 nieuwe opnames in ziekenhuizen (totaal nu 2.954) en 93 nieuwe doden (totaal nu 639).
    Het RIVM verklaart de cijfers als volgt:

    Het aantal gemelde nieuwe ziekenhuisopnames en Intensive-Careopnames neemt ook vandaag iets minder snel toe. Het aantal gemelde mensen dat is overleden aan COVID-19 is lager dan gisteren. Omdat niet alle patiënten altijd meteen gemeld kunnen worden, kunnen de gemelde aantallen iets afwijken van de actuele situatie.

    Ook vandaag neemt het aantal gemelde in het ziekenhuis opgenomen patiënten en het aantal gemelde overledenen minder snel toe dan je zonder maatregelen zou verwachten.

    Als deze lijn zich doorzet kan over een aantal dagen geconcludeerd worden of de genomen maatregelen werken.

    De provincie met de meest positief geteste personen is nog steeds Noord-Brabant met een totaal van 2748 personen. Wel daalt het aantal nieuwe ziekenhuisopnames in deze provincie. Daarna zijn de meeste positief geteste patiënten gemeld in Zuid-Holland (1508) en Noord-Holland (1401). In de provincie Zuid-Holland stijgt het aantal ziekenhuisopnames van positief geteste patiënten sneller dan in andere provincies.
    In de provincies Friesland en Drenthe zijn nog steeds de minste besmettingen met respectievelijk 96 en 98 positief geteste personen.
  • Het aantal beademingsunits (standaard in Nederland iets minder dan 1.200) moet worden aangevuld. Minister Van Rijn werkt daar hard aan.


  • Tussen 13 en 20 maart, de dagen voorafgaand aan de lockdown in Frankrijk, blijken 1,2 miljoen mensen de Parijse agglomeratie te zijn 'ontvlucht'. Dat schrijft de Independent.

    De Parijse bevolking kromp met bijna 20%. De cijfers komen uit de locatiegegevens die telecomprovider Orange verzamelde door de telefoons van gebruikers te traceren. Orange benadrukt dat de gegevens volledig geanonimiseerd zijn zodat het onmogelijk is een individu te traceren. Behalve de uittocht uit Parijs geven de data ook nieuwe concentraties weer: zo nam de bevolking van het Ile-de-Ré, een eiland voor de Atlantische kust, in de week voor de lockdown met 30% toe. De gegevens zijn gedeeld met Inserm, het Franse instituut voor de Volksgezondheid, om beter inzicht te krijgen in de verspreiding van het virus en te kunnen voorspellen waar zich knelpunten in de zorg kunnen voordoen.

  • Bewegen als je buiten de stad en onder hetzelfde dak woont, kan prima.
  • Eén van de betere financieel-economische analyses van de financiering van de economische gevolgen van de coronacrisis is vandaag te lezen in Follow the Money. Het blad ziet in navolging van econoom Lex Hoogduin gehamsterd bedrukt WC-papier in omloop komen.
    FTM schrijft: Er is een bankrun gaande, maar niet op de gewone banken. Rijen voor de pinautomaat zijn er dus niet. Terwijl onze aandacht bij het coronavirus ligt, trekt de financiële sector ongelimiteerd het publieke geld uit de digitale kas van onze centrale banken.De coronapandemie heeft aandelenbeurzen in een duizelingwekkende spiraal naar beneden gestort. Zelfs de prijs van veilige havens als staatsobligaties en goud tuimelde omlaag. Het is uitverkoop op de financiële markten: beleggers, hedge funds en nationale investeringsfondsen doen massaal hun bezittingen van de hand.
    Aan elke transactie zitten twee kanten. Investeerders verkopen waardepapieren in ruil voor iets anders: cash. Je kunt dus even goed zeggen: de vraag naar cash is ongekend hoog, zelfs zo hoog dat je van ‘hamsteren’ mag spreken. ‘Cash is het wc-papier van de financiële markten,’ twitterde monetair econoom Lex Hoogduin op 18 maart.
    En als iedereen tegelijk naar cash grijpt, dan is daar maar één woord voor: een bankrun.

    Op Foodlog stelden we de vraag in welk project het geld geïnvesteerd gaat worden. De biljoenen die nu door centrale banken worden vrijgegeven, kunnen immers ook worden gezien als een investering in Keynesiaanse zin. De Britse econoom John Maynard Keynes is net als de eigentijdse Mariana Mazzucato een vertegenwoordiger van de denkschool die de overheid ziet als projectregisseur van een nieuwe samenleving als de oude is vastgelopen of opnieuw moet worden opgebouwd. Na WO II is de economie wederopgebouwd vanuit Keynesiaans denken (een Amerikaanse voorloper daarvan, de New Deal van president Roosevelt). De vraag is echter welk project de - nu nog totaal verwarde - samenleving kiest. Eén ding is echter zeker: zonder project, is er inderdaad sprake van een bankrun.


  • De Telegraaf brengt vandaag een boeiend gesprek met de historici Toon Kerkhoff, Reinhold Vugs en econoom en beursjournalist Eric Mecking. De emeritus hoogleraar Kerkhoff (74) schreef een geschiedenis over de bestrijding van pandemieën in de Republiek der Nederlanden. Zijn boek Per imperatief plakkaat maakt een vergelijking maakt met de aanpak door de toenmalige Italiaanse stadsstaten. "Een overeenkomst met nu is natuurlijk de angst: er komt iets onbegrijpelijks en onzichtbaars op ons af. Dat was toen ook zo.” Bol.com over het boek: In Oudheid en Middeleeuwen werd aangenomen dat kometen en hemellichamen die de lucht bezoedelden, pest veroorzaakten. Men probeerde lucht en bodem te zuiveren en bad tot God. In de veertiende eeuw kwam men op de gedachte dat pest werd veroorzaakt door een smetstof die van mens op mens werd overgebracht. De besturen van Italiaanse stadstaten waren de eersten die hiertegen gerichte maatregelen namen: cordons en quarantaines. De Staten-Generaal en de gewestelijke besturen in de Republiek keken bij pestepidemieën lang weg en probeerden uitbraken te verzwijgen. Pas vanaf 1665 ging men geleidelijk over op een centrale, primair-preventief gerichte aanpak. Op basis van archiefonderzoek laat Kerkhoff zien, dat politieke en economische overwegingen hierbij veel invloedrijker waren dan medisch-theoretische inzichten. Het gevoerde beleid was hard, sober en zuinig, maar effectief. Anders dan in andere Europese landen hebben zich in de Republiek geen pestepidemieën meer voorgedaan. Alsof het toeval is, schrijft De Telegraaf vandaag ook het artikel Zuid-Europa woedend om onze zuinigheid.
    Eric Mecking schreef PANDEMIE: van Spaanse griepvirus tot coronavirus, dat afgelopen week verscheen als e-book. Het behandelt de periode aan het begin van de vorige eeuw toen Nederland werd getroffen door een griepvariant die jonge mensen uit het leven rukte. De bevolking reageerde geschrokken. Wereldwijd kostte de zogeheten Spaanse Griep naar schatting tussen de 20 en 40 miljoen mensen het leven. In Nederland overleden naar schatting 60.000 mensen (op een bevolking destijds van circa 6,5 miljoen mensen; de infectie trof dus iets minder 1 op de honderd Nederlanders, ongeveer evenveel als het huidige risico om in Nederland dood te gaan van kanker (voor een deel als gevolg van ons welvarende leven), maar was net als nu voldoende voor grote paniek). De Telegraaf: "De toenmalige minister van Landbouw, Wim Treub, gaf toe dat hij zich met deze situatie niet goed raad wist: ’Ik voel me de directeur van een groot gekkenhuis’, verzuchtte hij.”
    Mecking, die in zijn zeer actuele boek ook het verloop van de coronacrisis beschrijft, doet een belangrijke – en verontrustende – constatering: „Er komt bij griepepidemieën altijd een tweede golf, die veel dramatischer is. Mogelijk mengt het coronavirus zich in het najaar met het griepvirus. Daarvoor houd ik mijn hart vast. In mei 1918 dacht men nog ’Ach, het is maar een griepje’, toen kwam er een gemuteerde variant in oktober en werden complete gezinnen van de kaart geveegd.”

    De kern van het betoog van Kerkhof - en daarnaast Mecking en Vugs - in De Telegraaf: toen de Nederlandse staten net als de Italiaanse stadstaten gingen begrijpen dat ze de besmettelijke ziekten niet moesten zien als 'gesel Gods' maar als een insleepvraagstuk van een ziekteverwekker van elders, werd ons land succesvol. Het isolatiebeleid was hard, zoals nu in China en Zuid-Korea, maar het werkte uitstekend om de economie op gang te houden. Zou die immers in elkaar zakken, dan zouden nog veel meer mensen sterven. Op dit moment moet geconstateerd worden dat de Aziaten werken zoals de Italianen en later de Hollanders tijdens de pestperiode in de Lage Landen. Zie ons liveblog van 27 maart in de ochtend (de onderste bullets).

    Reinold Vugs schreef een boek over de Spaanse Griep die Nederland in de periode 1918-1921 trof. Hij zegt in de krant: Lessen worden in het algemeen snel vergeten als een pandemie uitdooft, wat met Covid-19 zeker ook zal gebeuren. Maar we weten dat er meer virussen op ons afkomen, die de sprong van dier naar mens kunnen maken. Zeker in een wereld waarin we als mensen en dieren erg dicht opeen leven. We zullen daarom fundamenteel anders met dieren voor consumptie moeten omgaan. En: er is nog veel te verbeteren als het om surveillance en onderzoek gaat. De overheid zou een pandemiepot moeten instellen: voor onderzoek, voor de productie van beschermingsmiddelen en voor de opleiding van mensen in de zorg.

  • In India wordt de lockdown (voor maar liefst 1,6 miljard mensen!) straf gehandhaafd.
  • Trouw keek naar de plaatjes met Covid-19 besmettingshaarden en constateert dat een deel van de biblebelt, de orthodox-gereformeerde strook die van Zeeland tot de oostelijke provincies door Nederland loopt, "zich lijkt te ontwikkelen tot nieuwe, aanwijsbare plek waar het coronavirus zich snel verspreidt" De krant benoemt die trend op eigen gezag: "Op Goeree-Overflakkee, in Oudewater en Nunspeet is blijkens de vandaag gepubliceerde coronakaart van het RIVM het aantal gemelde besmette mensen dusdanig opgelopen dat ze nu horen tot de hoogste categorie. In het Gelderse Heerde en Overijsselse Zwartewaterland was dat al het geval. Tot de gemeente Zwartewaterland behoort het zwaar getroffen Hasselt, met 27 coronabesmettingen op nog geen 7000 inwoners."
    Hieronder het kaartje zoals het RIVM dat afdrukt. Daaronder het kaartje zoals Trouw het opstelde met de namen van de gemeentes in de Bible Belt.



  • The New York Times doet op basis van een serie verspreidingstabellen en curves een voorspelling: omdat de wereldstad New York zo groot is en Covid-19 pas zo laat is bedwongen, zal het virus zich veel breder verspreiden dan in Wuhan, van waaruit het de wereld veroverde.

  • Het Amerikaanse bedrijf Abbott Laboratories zegt een test te ontwikkelen die reeds na 5 minuten uitslag geeft of iemand besmet is met het nieuwe coronavirus. Abbott wil het product volgende week al gaan leveren aan de gezondheidsdiensten in de Verenigde Staten.
    Foodlog maakte gisteren melding van een Nederlands bedrijf dat een snelle Chinese test op de markt wil brengen. Het werd met scepsis ontvangen omdat het een laboratorium betreft dat - net als Chinese geneeskunde (die een langere, en vermoedelijk als meer pragmatisch te typeren, historie heeft dan de Westerse) - ook van alternatieve denkwijzen gebruik maakt om tests te doen.


  • Foodlog meldde het al in een Verhaal van de Dag op basis van internationaal onderzoek: dikke mensen lopen een groter risico om door Covid-19 geveld te worden. Gisteravond laat werd dat inzicht bevestigd door Diederik Gommers, voorzitter van de Nederlandse Vereniging voor Intensive Care (NVIC), in het tv-programma Jinek. Twee derde tot 80 procent van de corona-patiënten die op de intensive care liggen, heeft overgewicht volgens Gommers.
    Peter van der Voort, hoofd intensive care van het UMCG in Groningen, deed de voorzet in de uitzending. Hij schetste de situatie rond achttien IC-patiënten die in zijn ziekenhuis worden behandeld. Hem valt op dat de patiënten "vrijwel allemaal" hetzelfde postuur hebben en lijden aan adipositas, ofwel zwaarlijvigheid. Volgens Gommers is dat een vrij algemeen beeld dat ook bekend is uit China en nu ook hier zichtbaar is.


  • De reactie van de media op het coronavirus is absurd en heel erg gevaarlijk. Dat zegt de vooraanstaande hoogleraar Sucharit Bhakdi. Hij was onder meer hoofd van het Instituut voor Medische Microbiologie van de Johannes Gutenberg Universiteit in Mainz: “In de meeste gevallen leidt besmetting niet tot klachten." De rustig sprekende Bhakdi gebruikt dit woord voor de maatregelen: collectieve zelfmoord. Ook de gezondheidswetenschappers David Katz en John Ioannidis hebben zich bedekt in soortgelijke termen uitgelaten. De video met de Duitstalige Bkakdi is te bekijken via de TV-gids (engelstalige ondertiteling).



    • Dit liveblog houden we al sinds 24 februari voor je bij. We pogen met dit liveblog koel de historie te verslaan van iets dat enerzijds getypeerd zou kunnen worden als een psychose en anderzijds van de maatregelen die een nieuwe virale infectie vereist. Dat doen we in omgekeerd chronologische volgorde.

    Wil je lezen wat er in de afgelopen periode gebeurde? Klik dan op de eerdere afleveringen die je hieronder vindt. De serie leest inmiddels als een spannend boek, waarvan de ontknoping ons nog lang in spanning zal houden. Lees het rustig achterwaarts en zie hoe onbezorgd het leven enkele weken geleden nog was. Hoe het zich zal ontwikkelen, gaat de toekomst leren. Blijf het volgen.

    Sinds 22 maart hebben we de lengte van het liveblog opgerekt, zodat we meerdere dagen op 1 pagina kunnen verzamelen. Hierboven vind je de updates van 28 maart.

    - 27 maart: klik hier
    - 26 maart: klik hier
    - 25 maart: klik hier
    - 24 maart: klik hier
    - 23 maart: klik hier
    - 22 maart: klik hier
    - 21 maart: klik hier
    - 20 maart: klik hier
    - 19 maart: klik hier
    - 18 maart: klik hier
    - 17 maart: klik hier
    - 16 maart: klik hier
    - 15 maart: klik hier
    - 14 maart: klik hier
    - 13 maart: klik hier
    - 12 maart: klik hier
    - 10 maart tot en met 11 maart: klik hier
    - 7 maart tot en met 9 maart: klik hier
    - 2 maart tot en met 6 maart: klik hier
    - 24 februari tot en met 1 maart: klik hier
    Dit artikel afdrukken