Donderdag 26 maart

  • In Italië wordt een register bijgehouden met de namen van de artsen die inmiddels zijn overleden aan Covid-19. Uit de lijst blijkt dat het inmiddels om 40 personen gaat, waaronder 2 gepensioneerden.

  • Het UZ Gent laat patiënten zichzelf testen op Covid-19. Samen met het Antwerpse bedrijf BeWell Innovations ontwierp de Gentse spoedarts Cathelijne Lyphout een online vragenlijst én een ‘zelfmeetstation’. “Zo raken verplegers niet meer besmet”, schrijft Het Laatste Nieuws.

  • Via de New York Times wordt zojuist bekend dat de VS inmiddels meer Covid-19 besmettingen telt dan China op de ranglijst van Johns Hopkins University. Daarmee ligt het epicentrum van de coronacrisis nu in de Verenigde Staten. Volgens president Trump zijn de cijfers niet te vertrouwen en maken de VS nog voortgang in het beheersen van Covid-19.


  • Londen klapte vanavond voor mensen in de zorg.


  • De New York Times brengt een filmpje van de situatie in een New Yorks ziekenhuis (Elmhurst, Queens). Dr. Colleen Smith legt uit dat ze haar patiënten niet kan behandelen wegens gebrek aan materieel. Zij en haar staf zijn in gevaar omdat ze niet voldoende beschermende maskers hebben. Haar patiënten lopen gevaar wegens gebrek aan beademingsapparatuur. Ook legt ze uit dat Covid-19 patiënten waarschijnlijk andere besmet hebben. Ze spreekt uit dat ook jongere mensen met Covid-19 haar ziekenhuis binnenkomen, maar niet zelden kansloos zijn omdat ze niet behandeld kunnen worden. Het ziekenhuis is dubbel zo bezet als normaal, en dan is het al druk. Dr. Smith is kritisch en zegt dat ze via de media het land wil laten weten: dit is geen manier van werken in een eerste wereld land.


  • De Belgische federale minister van Binnenlandse zaken Pieter De Crem zegt dat alles erop wijst dat de huidige coronamaatregelen, die in het land tot 5 april gelden, verlengd worden. "Ik denk dat de indicaties zo zijn dat men daar niet zal aan kunnen ontsnappen. Maar de beslissing is nog niet genomen."

    In België is een discussie ontstaan over de vraag of mensen ver om hun huis mogen fietsen. Ja. zeggen viroloog Marc van Ranst en minister van Gezondheid Maggie de Block: als je maar afstand houdt, is er niets aan de hand. Van Ranst: "Eigenlijk moeten we in deze crisis de virologische leer volgen. Wat kan er niet? Dingen waarbij er gevaar is dat mensen bij elkaar komen en het virus overdragen van de ene op de andere persoon. Het aantal kilometers dat u fietst, maakt volgens mij het verschil niet. Afstand bewaren is belangrijker."

  • De VS hebben er in een week tijd bijna 3,3 miljoen werklozen bijgekregen. Deze explosieve toename, meer dan 2% van de totale beroepsbevolking, doet eerdere crises op de Amerikaanse arbeidsmarkt verbleken. Het hoogste aantal uitkeringsaanvragen dat de VS noteerde sinds deze cijfers officieel worden bijgehouden was 700.000. Dat was tijdens de ‘Reagan-recessie’ in 1982. Dat meldt het Financieele Dagblad.

  • 'Gewone' zieken die in het ziekenhuis thuishoren, lopen nu gevaar. Het risico op extra sterfte is groot. Het hoofd van de intensive care in het Amsterdam UMC, locatie VUmc, luidt de noodklok over patiënten die géén corona hebben. Doordat de focus nu uitsluitend op corona-patiënten lijkt te liggen, lopen andere patiënten grotere risico's, waarschuwt Armand Girbes. Andere artsen uiten tegenover Nieuwsuur vergelijkbare zorgen.
    "Het hele zorgsysteem ligt plat en draait om covid-19-patiënten", zegt Girbes. "Ook ik ben nu bezig om veel extra IC-bedden vrij te maken voor covid-19-patiënten. Maar wie denkt er aan de reguliere patiënten?" Hij vreest dat mensen kunnen komen te overlijden omdat ze niet op tijd worden geholpen.     Dat schrijft de NOS.

  • Het aantal Covid-19 besmettingsgevallen heeft wereldwijd de grens van een half miljoen overschreden. De inmiddels als ijkpunt beschouwde teller van Johns Hopkins University staat inmiddels op 523.163. China telt nog steeds de meeste besmettingen, 81.782 gevallen. Het veel kleinere Italië staat op twee met 80.589 besmettingsgevallen. De VS halen beide landen vermoedelijk snel in en staan op 80.021 gevallen Goed nieuws: wereldwijd zijn volgens de officiële tellingen 122.095 mensen hersteld. Alle cijfers moeten vermoedelijk een aantal malen vermenigvuldigd worden om de werkelijke aantallen te benaderen.

  • President Trump zet in op (hydroxy)chloroquine als mogelijk geneesmiddel om Covid-19 klachten snel de kop in te drukken. Er leken veelbelovende resultaten van te verwachten. Nu lijkt het dat die resultaten met een korrel zout moeten worden genomen omdat ze onjuist lijken te zijn verkregen. Ook ons RIVM kocht deze week een voorraad medicijnen in op basis van de werkzame stof chloroquine, mocht die daadwerkelijk effectief blijken.


  • De Amerikaanse beuren sloten vandaag duidelijk in de plus: de S&P 500 steeg met 6,2%, de Nasdaq met 5,6% en de Dow met 6,4%.

  • De Nederlandse regering doet er alles aan om van het bedrijf Roche het recept te krijgen voor een vloeistof - een zogeheten lysisbufferoplossing - die nodig is om coronatesten met apparatuur die afhankelijk is producten van het Zwitserse farmabedrijf Roche (zie hieronder de tweet van Follow the Money). Minister Hugo de Jonge (Volksgezondheid) is met het bedrijf in gesprek, zei hij vandaag in gesprek met de Tweede Kamer.
    De Kamer vroeg hem Roche te dwingen het recept af te staan. De Jonge is nog niet zover, maar schuwde niet - zoals eerder - het woord 'dwang' in de mond te nemen.
    Roche levert bestellingen slechts ten dele uit en weigert het recept voor de vloeistof die in de tests wordt gebruikt vrij te geven omdat het er patent op zou hebben; Roche ontkent dat laatste. Omdat Roche de samenstelling niet van het middel niet vrij wil geven kunnen ziekenhuizen of andere fabrikanten niet bijspringen om die te produceren. De Jonge wil Roche bewegen toch met het recept te komen: "ik schuw geen enkele mogelijkheid, maar de snelste weg is denk ik via de telefoon." De minister onthield zich van commentaar over de houding van Roche. Roche zegt dat het verhaal van Follow the Money niet klopt. Het durft niet te bevestigen dat het niet genoeg product kan uitleveren, maar erkent dat de vraag voorlopig nog wel een tijdje groter zal zijn dan het aanbod. Het bedrijf wilde niet zeggen of het de samenstelling van de lysisbufferoplossing vrij wil geven om andere fabrikanten mee te laten helpen de productie op het gewenste niveau te laten brengen. De NOS signaleert dat de Nederlandse laboratoria ook meer Roche-product op voorraad hadden mogen nemen, juist omdat ze afhankelijk zijn van één fabrikant en wisten dat de uitbraak van Covid-19 niet ondenkbeeldig was.

  • Huisartsen trekken het dodental door corona in twijfel. Zij stellen dat het werkelijke aantal sterfgevallen hoger is. Nu worden mensen die nooit officieel getest zijn op Covid-19 niet meegenomen in de statistieken.

    Het vermoeden wordt versterkt door de ervaringen van huisartsen uit Uden - een van de grootste corona-brandhaarden die Nederland telt. In tv-programma Zembla vertelt Ellen Oonincx: "Eergisteren hadden we in deze praktijk drie patiënten die thuis zijn overleden. Ze hadden alle drie de symptomen van corona, maar slechts één van de drie is er daadwerkelijk op getest. Alleen die ene telt dus mee in de statistiek over de corona-sterftecijfers, de andere twee niet. Zo blijven de cijfers wel laag natuurlijk."
    Ook de Telegraaf brengt vanavond een dergelijk verhaal. Een arts vertelt daarin hoe de GGD hem nul op rekest gaf om een oudere patiënt op Covid-19 te testen. De patiënt is overleden aan 'een hartstilstand'.

  • In Europese steden waar sprake is van een (gedeeltelijke) lockdown, is de lucht snel een stuk schoner geworden. De concentraties van schadelijke stikstofioxiden (NOx) zijn lager doordat er veel minder dieselauto’s op de weg zijn. Dat stelde het Europese Milieuagentschap EEA vast.
    Het effect van de lockdown is duidelijk zichtbaar in onder meer Milaan (24% lager dan een jaar geleden), Bergamo (-47%), Barcelona en Madrid (-55%en -41%). De berekening van de EEA zijn gebaseerd op gegevens van 4.000 over heel Europa opgestelde meetstations. Of er ook weersinvloeden (wind of juist windstilte) in het spel is, is nog onduidelijk.

  • De Vlaamse viroloog Marc Van Ranst zei in zijn gesprek met De Afspraak (zie hieronder) gisteravond dat de coronacrisis mogelijk gaat leiden tot een andere omgang met kinderen. "Zieke kinderen naar de grootouders brengen, gaan we wellicht nooit meer doen. En misschien is dat wel een heel goede zaak". Diverse Vlaamse kranten lichten die uitspraak vandaag uit.

  • Italië telt vandaag voor de vierde dag op een rij minder nieuwe infecties. Daaruit zou kunnen worden afgeleid dat de verspreiding van de besmetting door de genomen maatregelen afneemt. Noord-Italiaanse politici zeggen te twijfelen aan de cijfers omdat ze denken dat het echte aantal besmettingen niet wordt gereflecteerd in de officieel vastgestelde. Volgens de wiskundige modellenbouwer en hoogleraar professor Andrea Pugliese mag er toch enige hoop aan worden ontleend, met hoeveel raadsel de cijfers ook omgegeven mogen zijn. Zo wijdde Der Tagesspiegel een artikel aan de vraag hoe het mogelijk dat de mortaliteit in Duitsland dertig maal lager is dan in Italië. Dat verschil kan niet verklaard worden door het grotere aantal ouderen in Italië alleen.

  • Na twee dagen van winst daalde de AEX-index vandaag aanvankelijk flink. Een van de grote verliezers was ABN Amro. Dat gebeurde nadat de bank bekendmaakte dat het een klant heeft waarop het een eenmalig verlies van €183 miljoen. Rond de middag zakte de koers helemaal weg. Uiteindelijk sloot de AEX vandaag toch in de plus. De koersbewegingen blijven wijzen op een nerveuze beleggingsmarkt.

  • De Nederlandse normen en waarden veranderen door het coronavirus waar je bij staat. Daarom maakte De Speld een inburgeringsexamen om opnieuw te leren hoe we in dit land met elkaar omgaan. “Wie zakt, moet zijn paspoort inleveren.”

  • Al ruim 68 jaar spreekt de Britse koningin wekelijks met haar prime minister. Deze woensdag gebeurde dat voor het eerst niet live, maar per telefoon. Op twitter deelt The Royal Family een foto van Boris Johnson en The Queen tijdens hun gesprek. 

  • Boerschappen, het bedrijf achter boodschappenboxen met producten uit de Brabantse land- en tuinbouw, zet zich in om voedseloverschotten van boeren te redden. Stijn Markusse, eigenaar van Boerschappen, zegt in het AD: “Ik ken een forellenkweker die de forellenpopulatie maar ziet doorgroeien. Het tomatenseizoen begint nu. Die planten wachten niet. Kippen wachten ook niet met eieren leggen. Bij de kippenboeren worden kuikens geboren. Daar moet iets mee. Het probleem wordt met de dag groter.”
    Markusse zag zijn klantenbestand met 60% stijgen de afgelopen weken. Samen met Home Made Chefs gaat hij nu boxen distribueren met eten dat normaal gesproken naar de horeca zou gaan. “We komen vanaf maandag met vier soorten boxen: een kidsbox, een prepbox, een chefsbox en een blackbox. We gaan mensen uit de supermarkt halen en laten eten wat de boeren te bieden hebben.”

  • Er komt een aanscherping van de samenscholingsregels in Nederland. Iedereen die met drie of meer mensen in de openbare ruimte is, krijgt een proces verbaal. En dus ook als mensen binnen een groep zich aan de regel houden om 1,5 meter afstand te houden. Dat meldt RTL Nieuws op basis van uitspraken van Hubert Bruls, voorzitter van het Veiligheidsberaad dat bestaat uit de voorzitters van de 25 veiligheidsregio's.

  • Het RIVM meldt zojuist 7.431 positief geteste patiënten (+1.019) en 434 gemelde overleden patiënten (+78). Het totaal aantal gemelde patiënten dat opgenomen is (geweest) in het ziekenhuis bedraagt 2.151 (+315). De meeste positief geteste personen wonen in Noord-Brabant (2.161), daarna in Zuid-Holland (1.042) en Noord-Holland (1.029). De meeste overleden patiënten vallen in de leeftijdscategorie 80 – 84 jaar.
    "Het aantal in het ziekenhuis opgenomen patiënten en het aantal overledenen neemt minder snel toe dan je zonder maatregelen zou verwachten," aldus het RIVM. "Dit zou er mogelijk op kunnen wijzen dat de genomen maatregelen invloed krijgen op de snelheid van verspreiding van het virus. Eind deze week of begin volgende week zijn deze effecten beter te duiden."

  • Nederland heeft sinds vandaag een speciaal gezant voor de coronacrisis. De minster van Volksgezondheid, Welzijn en Sport (VWS) heeft namens het kabinet Feike Sijbesma, voormalig CEO van biochemie-concern DSM, gevraagd om tijdelijk als speciaal gezant op te treden voor diverse aspecten rondom de coronacrisis. Sijbesma zal zich, samen met de door VWS ingestelde Taskforce Diagnostiek, in eerste instantie richten op 'de opties die Nederland heeft ten behoeve van coronatests en de beschikbaarheid ervan", meldt de Rijksoverheid.

  • Minister Carola Schouten brengt in samenwerking met vele anderen een videoboodschap voor en vanuit de landbouw en voedselketen: "Beste mensen, blijf betrokken. Blijf ook zorgen voor waardige dierenlevens, voor de natuur. En laten we alle goede dingen vasthouden, voor elkaar. We staan hierin zij aan zij, want alleen samen kunnen we de crisis aan."


  • In de coronacrisis is beademingsapparatuur een bottleneck voor de behandeling van patiënten. Om het tekort aan beademingsmaskers op te vangen creëerde techbedrijf ISINNOVA een 3D-geprint koppelstukje waarmee een snorkelmasker van de Decathlon kan worden aangesloten op de beademingsmachine. Het noodmasker wordt in Italië al veelvuldig gebruikt, schrijft het bedrijf

  • Kamerleden wonden zich vanmiddag tijdens een debat in de Tweede Kamer op over een verhaal van onderzoeksplatform Follow The Money over farmaceut Roche (zie hieronder). Dat bedrijf levert de meeste apparatuur in Nederland die nodig is om coronatests uit te voeren. Het bedrijf kan op dit moment niet voldoende leveren in de hele wereld, maar weigert tegelijkertijd het recept vrij te geven voor een vloeistof die nodig is voor de tests. Dat meldt RTL.

  • In de Verenigde Staten zijn inmiddels ruim 68.000 mensen besmet geraakt met het coronavirus. Ook zijn er 1.031 mensen overleden aan de gevolgen van het virus, blijkt uit cijfers van de Amerikaanse John Hopkins-universiteit, die zich baseert op officiële bronnen.

  • Het Centraal Planbureau (CPB) schetst in vier scenario’s de economische impact van het coronavirus in 2020 en 2021. De scenario’s hanteren verschillende uitgangspunten voor de duur van de contactbeperkingen en de diepte van de economische doorwerking. In alle scenario’s resulteert een recessie, het bbp krimpt in 2020 met 1,2% tot 7,7%. In het lichtste scenario veert de economie al in het derde kwartaal van 2020 weer op, in het zwaarste scenario ontstaan er ook problemen in de financiële sector en verslechtert het buitenlandbeeld verder. In dat scenario zal er ook in 2021 een krimp van het bbp van 2,7% optreden. In drie van de vier scenario’s is de neergang dieper dan in de crisis van 2008/2009.


  • Follow the Money besteedt vanmorgen aandacht aan een patent van de Zwitserse farmaceut Roche. Uit een interview van afgelopen week in de Volkskrant kwam naar voren dat het bedrijf een vloeistof maakt die het niet vrij wil geven. Daarom zou in Europa onvoldoende getest worden. Dat blijkt niet helemaal te kloppen. In het UMCG in Groningen kan wel getest worden. FTM legt uit waar de schoen wringt: Groningen is niet afhankelijk van één grote leverancier, maar heeft de risico’s gespreid over verschillende fabrikanten. Dit in tegenstelling tot een meerderheid van de Nederlandse laboratoria. Zij moeten hun testbenodigdheden afnemen van de marktleider in de in vitro diagnostiek, zoals deze branche genoemd wordt. En die marktleider is het Zwitserse farmacieconcern Roche. Dochteronderneming Roche Diagnostics levert voor de meeste laboratoria in Nederland de machines waarmee ook de coronatests worden gedaan. Daarvoor zijn de testmaterialen van Roche nodig, zoals bepaalde vloeistoffen en pipetten.
    Er is dus sprake van een systeem afhankelijkheid, net zoals bij printers. Je hebt de cartridge voor jouw model en merk printer nodig, anders kun je niet printen. Groningen deed echter aan goed risicomanagement en kocht meerdere modellen testapparatuur om niet afhankelijk te zijn.


  • De Volkskrant brengt vandaag twee artikelen over de manier waarop China en Zuid-Korea de coronacrisis aanpakken: haal besmette personen uit het sociale verkeer en isoleer hen. Dat is een geheel andere aanpak dan onze, waarin we immuniteit onder de bevolking in combinatie met vaccinatie als oplossing zien. Inmiddels is in beide landen het openbare leven weer op gang aan het komen en zijn de terrassen open. Zuid-Korea heeft ruim voldoende testcapaciteit omdat het land zich tijdig - maar in korte tijd - heeft voorbereid. De aanpak heeft een nadeel: iedereen moet gecontroleerd worden en wordt bij besmetting uit zijn leefomgeving gehaald.
    "Geen land test rigoureuzer op het coronavirus dan Zuid-Korea. Even tien minuutjes vanuit de auto, of direct nadat je uit een vliegtuig uit Europa stapt. Het nadeel: één moment verslappen en het virus slaat alsnog toe", schrijft Jeroen Visser voor de Volkskrant. "In Wuhan weten ze: met een lockdown, zelfs een intelligente, ga je het coronavirus niet verslaan. Besmette personen gezamenlijk isoleren in sporthallen is de remedie", schrijft Leen Vervaeke. De artikelen laten zien hoe een andere houding ten aanzien van risicobeheersing (vroegtijdig en niet aankijken) en culturele verschillen (minder nadruk op persoonlijke vrijheid en meer op collectieve belangen) leiden tot een geheel andere aanpak.
    In diezelfde Volkskrant schreef gisteren Foodlog-commentator Wouter van der Weijden een artikel waarin hij juist China zwaar aanvalt en het land verantwoordelijk stelt als brandhaard van virussen en het verpesten van het klimaat.

  • De Braziliaanse gouverneurs trekken zich niets aan van president Jair Bolsonaro. Ze houden vast aan de sociale maatregelen (zoals afstand houden) die ze onlangs hebben opgelegd en trotseren het pleidooi voor een hervatting van het normale leven van de bevolking zoals de president dat gisteren zei te willen om de economie niet te schaden
    Dinsdagavond schold Bolsonaro de gouverneurs uit tijdens een nationale televisietoespraak. Hij vindt hun besluit om winkels en scholen te sluiten een "verschroeide aarde beleid". De verhoudingen escaleerden gisteren snel omdat een vergelijk niet mogelijk bleek. Dat meldt Bloomberg.

  • Tokyo vraagt zijn inwoners aankomend weekend (dat in het oosten al morgen begint) binnen te blijven als beheersmaatregel tegen de verspreiding van Covid-19.

  • Op de site van Johns Hopkins University (Baltimore) is permanent te volgen hoeveel mensen volgens de universiteit, besmet, dood zijn gegaan en zijn hersteld als gevolg een infectie met Covid-19. Opvallend is het lage aantal herstelde patiënten in Nederland: slechts 4. Het aantal in België ligt bijvoorbeeld op 547, terwijl het land minder doden en minder besmettingen telt. Hoe dat kan legde Jaap van Dissel begin deze maand uit: de medische systemen registreren genezing niet standaard, zodat Nederland daar geen metingen van heeft. Deze tekortkoming wreekt zich in tijden waarin je wilt weten hoe de ziekte verloopt.



  • Terwijl het aantal bevestigde aantallen besmetting (30.000) in New York City groeit (met schattingen tot 30.000 besmettingsgevallen). zegt gouverneur Andrew Cuomo dat er vroeg signalen zijn die erop zouden kunnen wijzen dat Covid-19 zich minder snel verspreid. Dat meldt The New York Times. In diezelfde krant valt te lezen dat de ziekenhuizen in de Big Apple het aantal patiënten dat intensieve zorg nodig in de loop van vandaag al niet meer zal kunnen bergen. De stad beschikt in totaal over 1.800 IC bedden. 2.800 patiënten zijn reeds opgenomen. Een jonge dokter noemt de situatie 'apocalyptisch'. Mensen gaan dood in de wachtkamer. Gekoelde auto's staan klaar om de lijken af te voeren.
    De Morgen bracht gisteren een portret van de immunoloog Dr. Anthony Fauci, de Amerikaanse Jaap van Dissel en de eerste man die Trump corrigeert zonder opzij gezet te worden. Fauci waarschuwde voor de verspreiding die Covid-19 zou hebben, maar Trump deed lange tijd niets.
    New Yorkers ontvluchten de stad. Fauci, directeur van het National Institute of Allergy and Infectious Diseases, zei dat hij snapt waarom ze dat doen, maar zei erbij dat ze eigenlijk beter thuis kunnen blijven om de verspreiding van het virus te beperken.


    • Dit liveblog houden we al sinds 24 februari voor je bij. We pogen met dit liveblog koel de historie te verslaan van iets dat enerzijds getypeerd zou kunnen worden als een psychose en anderzijds van de maatregelen die een nieuwe virale infectie vereist. Dat doen we in omgekeerd chronologische volgorde.

    Wil je lezen wat er in de afgelopen periode gebeurde? Klik dan op de eerdere afleveringen die je hieronder vindt. De serie leest inmiddels als een spannend boek, waarvan de ontknoping ons nog lang in spanning zal houden. Lees het rustig achterwaarts en zie hoe onbezorgd het leven enkele weken geleden nog was. Hoe het zich zal ontwikkelen, gaat de toekomst leren. Blijf het volgen.

    - 25 maart: klik hier
    - 24 maart: klik hier
    - 23 maart: klik hier
    - 22 maart: klik hier
    - 21 maart: klik hier
    - 20 maart: klik hier
    - 19 maart: klik hier
    - 18 maart: klik hier
    - 17 maart: klik hier
    - 16 maart: klik hier
    - 15 maart: klik hier
    - 14 maart: klik hier
    - 13 maart: klik hier
    - 12 maart: klik hier
    - 10 maart tot en met 11 maart: klik hier
    - 7 maart tot en met 9 maart: klik hier
    - 2 maart tot en met 6 maart: klik hier
    - 24 februari tot en met 1 maart: klik hier
    Dit artikel afdrukken