Via voedselfraude@consumentenbond.nl kunnen ondernemers of werknemers uit de levensmiddelensector vermoedens van gesjoemel met vlees, gevogelte, vis, zuivel of andere levensmiddelen doorgeven. De Consumentenbond zal de meldingen gebruiken voor zijn onderzoeken.
Bart Combée, directeur Consumentenbond: ‘Wij testen jaarlijks tientallen verschillende levensmiddelen en komen daarbij vaak onregelmatigheden tegen, zoals fouten op etiketten. Dit jaar willen we gericht laboratorium onderzoek gaan doen op basis van signalen uit de sector zelf. Op die manier willen we consumenten beter informeren over wat er in hun eten zit.’
Voedselschandalen
Begin 2013 werden consumenten opgeschrikt door de paardenvleesaffaire, een omvangrijk schandaal waarbij paardenvlees werd verkocht als rundvlees. Na het paardenvleesschandaal kwamen diverse andere fraudezaken aan het licht, zoals eieren en ham die onterecht als biologisch werden verkocht. Eind 2014 stelde de Consumentenbond vast dat de etiketten van diverse soorten honing niet bleken te kloppen.
De Consumentenbond zet zich in voor het voorkómen van voedselfraude door beter toezicht en voor betere informatievoorziening richting consumenten bij voedselschandalen.
Waarom niet bij de NVWA?
Bij dit nieuws rijst de volgende vraag: waarom heeft de Nederlandse Voedsel- en Warenautoriteit (NVWA) - die van overheidswege belast is met het voorkomen en opsporen van voedselfraude - niet bedacht dat het op een soortgelijke manier zijn officiële taak aanmerkelijk gerichter kan uitvoeren? De dienst kampte jarenlang met reorganisaties en krimp. Door bezuiningen is veel expertise weggelopen. Het inschakelen van sociale netwerken van mensen die weten wat er echt in de voedselverwerkende industrie gebeurt, schakelt in één klap een externe dagelijkse inspectie van enkele honderdduizenden mensen in. Als de nieuwe 'inspecteurs' zich gemotiveerd en veilig voelen, kan het een krachtig idee blijken.
Volgens de Consumentenbond is er te weinig initiatief om krachtig tegen gesjoemel met voedsel op te treden zodat het publiek wantrouwend zal blijven staan jegens voedselproducenten en detaillisten.
Fotocredits: Bart Combée, still, Pauw en Witteman
Op 10 juli krijg je nieuwe kado-artikelen.
Als betalend lid lees je zoveel artikelen als je wilt, én je steunt Foodlog
Philip, dank voor je antwoord. Je lid leest mee en ervaart het kennelijk anders. Ik kan me voorstellen dat als iemand vanuit het aanbod het ervaart zoals beschreven in #8, het kritische publiek nog meer wantrouwen heeft.
Ik constateer: als het niet aan de borging en ontwikkeling van voedselveiligheid ligt, dan is er - vermoed ik - dit loos: mensen kunnen niet ervaren hoe het geregeld is en wat er gebeurt om dat steeds weer te verbeteren. Als dat zo is, zal ieder incident een aanleiding zijn om te zeggen 'zie je wel, het deugt nog steeds niet'.
Ik ben nu benieuwd naar zowel de reactie van Dick B als die van jou op deze stelling.
Beste Dick V,
In de Taskforce Voedselvertrouwen hebben we een aantal maatregelen genomen om kwaliteitssystemen op een hoger plan te brengen. Zo zijne er tussen bedrijfsleven en NVWA criteria overeengekomen waaraan kwaliteitssystemen moeten voldoen. De NVWA toetst kwaliteitssystemen aan deze criteria. Als een systeem is getoetst dan wordt dat vermeldt op de website www.ketenborging.nl. De criteria zijn stevig. Het toetsingsproces is vergt veel tijd maar is in gang. Uiteindelijk kan door iedere afnemer worden nagegaan of een leverancier is gecertificeerd volgens een aan de criteria voldoend systeem.
Wij mogen hopen dat dit veel partijen ertoe brengt alleen te werken met leveranciers die volgens een geaccepteerd kwaliteitssysteem zijn gecertificeerd. Maar garanties zijn er niet en dat is ook niet af te dwingen. Als ik daartoe zou oproepen dan staan mededingingsautoriteiten meteen voor de deur.
Het toepassen van de criteria is een eerste stap naar meer transparantie in de keten. De vraag stelt zich ook of de systemen wel voldoende zijn ingericht om de relatie tussen de verschillende ketenschakels te borgen. Er blijft ruimte voor verbetering, altijd en dus ook hier. En daar zal blijvend aan gewerkt worden.
Om partijen zich bewust te houden van hun rol in de keten werken we bij de FNLI ook aan een gedragscode die in alle ketens van toepassing moet zijn. Ook dit zijn we in de Taskforce overeengekomen. Ik heb er vertrouwen in dat we stap voor stap tot een nog hoger niveau van borging zullen komen, niet alleen binnen iedere schakel in de keten, maar juist ook tussen schakels.
Daarnaast wordt binnen GFSI ook gewerkt aan modules voor borging van frauderisico, modules die deel gaan uitmaken van kwaliteitssystemen. Stap voor stap voorwaarts. Waar jarenlang alleen maar oog was voor voedselveiligheidsrisico's wordt het blikveld verruimd naar risico's waarvoor nooit oog was en die niet relevant werden gevonden. De praktijk heeft ons anders geleerd. Onder ander door het optreden van de NVWA anders waren al die zaken niet aan het licht gekomen. Hoezo falende organisatie ? Onderbemand , zeker wel, maar falend ? Juist doordat een aantal zaken door de NVWA aan het licht zijn gebracht zijn partijen zich bewust geworden van bestaande risico's. En hebben daarna gezamenlijk stappen gezet. Goed gedaan Harry Paul !
Beste Dick B,
Het interessante van anonieme meldpunten (ik heb het woord klikken niet gebruikt) is nu juist dat de NVWA kan handelen en speuren zonder dat aan u te hoeven meededelen. Wij zijn al jaren duidelijk over fraude in de keten. En wij zijn samen met andere partijen de laatste jaren hard aan de slag om dit beter te borgen. Onderdeel daarvan is meldingen over "foute boel" beter mogelijk te maken. Dat is ingewikkelder dan u denkt : denk aan aansprakelijkheden, bescherming van privacy, het ongemakkelijke raakvlak tussen publieke en private taken. Voor u is alles helder. Je heft de vinger naar een aantal mensen en roept : FOUT. De NVWA deugt niet, den Ouden deugt niet. Hoe weet u dat ? Mij ooit gesproken ?
Weinigen zijn gebaat bij een hoog risico op fraude. Behalve criminelen. Dus hebben alle partijen in de keten er veel baat bij dat de risico's daarop worden verkleind. Moet daarvoor nog veel gebeuren? Ja. Is er geen oog voor? Nee. En overbodige acties zoals van de consumentenbond dragen niets bij aan oplossingen.
Dick en Philip, ik kreeg een mail uit de achterban van voedselverwerkers van Philip. Hij komt van iemand die nooit 'voorlangs' reageert. Omdat hij erom vraagt, wil ik zijn reactie hier toch overbrengen:
Hebben we de kwaliteitszorg echt zo goed voor elkaar als Philip aangeeft? Werknemers gaan niet klikken bij de organisaties die hun werkgever vertegenwoordigen. Dat doen ze ook niet bij de NVWA die schuttert en waarvan de machteloosheid afstraalt. Je moet het helemaal niet van klikken hebben. Dat zorgt maar voor onrust. Je moet zorgen dat klikken overbodig wordt. Sinds wanneer vindt de FNLI dat leden kliklijnen nodig hebben? Wat houdt die visie in?
Philip, kun jij daar op antwoorden?
Ik ben niet de eerste die constateert dat de uitgeklede NVWA nog steeds suboptimaal functioneert, Dick. De NVWA geeft overigens zelf aan niet alle meldingen in behandeling te nemen. Een rapportage, heb jij die ooit gezien? Weer een WOB voor nodig, net zoals voor Foppen?
Hier wreekt zich ook weer dat de NVWA nog steeds onder EZ hangt. Niet bevorderlijk voor het vertrouwen. Waarom is den Ouden er nu ineens zo als de kippen bij om vragen bij dit initiatief te stellen? Is de motivatie van de Consumentenbond hem dan niet helder genoeg?
Of de constatering van Paul dat kwaliteitssystemen zo lek zijn als een mandje? Is het bij slachterijen dan niemand opgevallen dat op VKI-formulieren geen antibioticagebruik vermeld wordt?
Waarom horen we de heer den Ouden daar niet over? Niet ernstig genoeg, of een too inconvenient truth? Wanneer neemt de sector de consument en voedselveiligheid eindelijk een keertje serieus?