In de marge van een discussie over wie nu eigenlijk 'het brein' is achter de smaaklessen voor kinderen ontstond hier een discussie die me teveel 'begraven' blijft in de comments.
Het onderwerp is belangrijk genoeg om het eens naar de voorpagina te tillen. Vandaar.
Over feiten kibbel je niet, er duikt vast wel een datum op waaruit blijkt wie de eigenlijkste uitvinder van de smaaklessen is, Eurotoques of Pierre Wind of Johannes van Dam.
Zouden die fameuze smaaklessen zélf niet eens het onderwerp van discussie moeten zijn? Over de geboden leerstof van E en W heb ik enige twijfels, want ik hoor (over de Eurotoques-Dag-van-de-Smaak) jaar in jaar uit nooit iets anders dan dat in zo’n les wordt voorgedaan hoe je échte mayonaise maakt, doorgaans tot afgrijzen van de klas, die zich de pleuris schrikt van de hoeveelheid olie, en massaal de conclusie trekt dat Remia frietsaus uit een emmer veel lekkerder en gezonder is (daar is het Voedingscentrum het van harte mee eens).
De stormachtigheid van Wind moet voor kinderen op zichzelf al een sensatie wezen, nog sensationeler dan de inhoud van zijn smaakles. Bij mijn weten zet hij ze blauw, groen, geel of rood gekleurde yoghurt voor, en dan is de gein dat de gele het lekkerst wordt gevonden. Hoogst interessant in psychologisch opzicht, maar het lijkt me nóg opzienbarender om het smaakverschil tussen yoghurt en yoghurt te laten proeven. Of heb ik het verkeerd begrepen en gaat het helemaal niet om het overbrengen van kwaliteitsbesef? Omdat Pierre Wind en Euotoque-secretaris Fred Dijsselbloem jaarlijks slechts een paar scholen kunnen bezoeken, wordt er hier en daar heftig nagedacht (daar gaan, sinds landbouwminister Veerman enthousiast is, wel enige miljoenen aan beleidsvorming naar toe) om het project van de smaaklessen ‘breder te trekken’.
Ik herinner me een presentatie een smaakleskist, gemaakt door Wageningse studenten, die zo was ingericht dat de docent voor het geven van smaaklessen geen stap buiten zijn leslokaal hoefde te zetten: je kunt hem/haar per slot niet dwingen om een frisse en rijp geplukte oudhollandse Cox te gaan bemachtigen om het verschil te laten proeven met de gangbare vermoeide Nieuwzeelandse supermarktfoetsjie. Er zaten derhalve kokertjes gedroogde kruiden in voor een blinde smaaktest, waaruit ik begreep dat kinderen zo konden leren dat je geen enkel verschil ruikt tussen gedroogde peterselie en gedroogde basilicum. Het kan natuurlijk zijn dat ik de bedoeling niet geheel correct gevat heb.
Wat ik geloof ik wel heel goed begrijp, is dat er, als er op school ‘smaaklessen’ zouden moeten worden gegeven, er nog geen enkel zinnig idee over in omloop is. (Wel heel veel onzinnige, zoals de door Unilever en Albert Heijn gesponsorde schoollunches van papperig bluebandbrood en mierzoete fristi of fruit-2-day: men bezie de ontmoedigende resultaten op smaaklessen.nl, en men beproeve - t’is inderdaad een hele beproeving - de link naar het zogeheten schoolgruiten.)
Een onoverkomelijke handicap is denk ik wie die smaaklessen moeten gaan geven. Moet de leerkrachten niet eerst worden bijgebracht dat een aardbei niet aan bomen groeit, en dat ze ook in andere gedaante bestaan dan als stootvaste kogels in een doosje uit Spanje? Zo heel erg zeker is het niet dat ze iets weten over hun eten...
Moeten koks die lessen dan geven? Kúnnen ze dat dan?
Deze gemene vraag stellen is hem meteen beantwoorden: mijn fiducie in hun warenkennis is niet zo heel groot, wat komt omdat ik hun opleiders wel eens hoor over het niet kunen herkennen van blaadjes spinazie-in-het-echt, of het geen notie hebben waar kaas van wordt gemaakt, noch hoe, en dat kaas ook in andere substantie wordt geleverd dan als het plakje dat tussen de tosti zit...
Daarom, mocht Johannes van Dam níet de bezitter zijn van het oorspronkelijk-oorspronkelijke idee van de smaaklessen, dan is hij in mijn ogen wel de bedenker van het béste idee, want met die smaakcolleges wilde hij bij de koks beginnen, toch?
Dit artikel afdrukken
Het onderwerp is belangrijk genoeg om het eens naar de voorpagina te tillen. Vandaar.
Over feiten kibbel je niet, er duikt vast wel een datum op waaruit blijkt wie de eigenlijkste uitvinder van de smaaklessen is, Eurotoques of Pierre Wind of Johannes van Dam.
Zouden die fameuze smaaklessen zélf niet eens het onderwerp van discussie moeten zijn? Over de geboden leerstof van E en W heb ik enige twijfels, want ik hoor (over de Eurotoques-Dag-van-de-Smaak) jaar in jaar uit nooit iets anders dan dat in zo’n les wordt voorgedaan hoe je échte mayonaise maakt, doorgaans tot afgrijzen van de klas, die zich de pleuris schrikt van de hoeveelheid olie, en massaal de conclusie trekt dat Remia frietsaus uit een emmer veel lekkerder en gezonder is (daar is het Voedingscentrum het van harte mee eens).
De stormachtigheid van Wind moet voor kinderen op zichzelf al een sensatie wezen, nog sensationeler dan de inhoud van zijn smaakles. Bij mijn weten zet hij ze blauw, groen, geel of rood gekleurde yoghurt voor, en dan is de gein dat de gele het lekkerst wordt gevonden. Hoogst interessant in psychologisch opzicht, maar het lijkt me nóg opzienbarender om het smaakverschil tussen yoghurt en yoghurt te laten proeven. Of heb ik het verkeerd begrepen en gaat het helemaal niet om het overbrengen van kwaliteitsbesef? Omdat Pierre Wind en Euotoque-secretaris Fred Dijsselbloem jaarlijks slechts een paar scholen kunnen bezoeken, wordt er hier en daar heftig nagedacht (daar gaan, sinds landbouwminister Veerman enthousiast is, wel enige miljoenen aan beleidsvorming naar toe) om het project van de smaaklessen ‘breder te trekken’.
Ik herinner me een presentatie een smaakleskist, gemaakt door Wageningse studenten, die zo was ingericht dat de docent voor het geven van smaaklessen geen stap buiten zijn leslokaal hoefde te zetten: je kunt hem/haar per slot niet dwingen om een frisse en rijp geplukte oudhollandse Cox te gaan bemachtigen om het verschil te laten proeven met de gangbare vermoeide Nieuwzeelandse supermarktfoetsjie. Er zaten derhalve kokertjes gedroogde kruiden in voor een blinde smaaktest, waaruit ik begreep dat kinderen zo konden leren dat je geen enkel verschil ruikt tussen gedroogde peterselie en gedroogde basilicum. Het kan natuurlijk zijn dat ik de bedoeling niet geheel correct gevat heb.
Wat ik geloof ik wel heel goed begrijp, is dat er, als er op school ‘smaaklessen’ zouden moeten worden gegeven, er nog geen enkel zinnig idee over in omloop is. (Wel heel veel onzinnige, zoals de door Unilever en Albert Heijn gesponsorde schoollunches van papperig bluebandbrood en mierzoete fristi of fruit-2-day: men bezie de ontmoedigende resultaten op smaaklessen.nl, en men beproeve - t’is inderdaad een hele beproeving - de link naar het zogeheten schoolgruiten.)
Een onoverkomelijke handicap is denk ik wie die smaaklessen moeten gaan geven. Moet de leerkrachten niet eerst worden bijgebracht dat een aardbei niet aan bomen groeit, en dat ze ook in andere gedaante bestaan dan als stootvaste kogels in een doosje uit Spanje? Zo heel erg zeker is het niet dat ze iets weten over hun eten...
Moeten koks die lessen dan geven? Kúnnen ze dat dan?
Deze gemene vraag stellen is hem meteen beantwoorden: mijn fiducie in hun warenkennis is niet zo heel groot, wat komt omdat ik hun opleiders wel eens hoor over het niet kunen herkennen van blaadjes spinazie-in-het-echt, of het geen notie hebben waar kaas van wordt gemaakt, noch hoe, en dat kaas ook in andere substantie wordt geleverd dan als het plakje dat tussen de tosti zit...
Daarom, mocht Johannes van Dam níet de bezitter zijn van het oorspronkelijk-oorspronkelijke idee van de smaaklessen, dan is hij in mijn ogen wel de bedenker van het béste idee, want met die smaakcolleges wilde hij bij de koks beginnen, toch?
Nog 3
Je hebt 0 van de 3 kado-artikelen gelezen.
Op 5 mei krijg je nieuwe kado-artikelen.
Op 5 mei krijg je nieuwe kado-artikelen.
Als betalend lid lees je zoveel artikelen als je wilt, én je steunt Foodlog
Lees ook
@Diny, Prima dat je dit aan de kaak stelt!!
Wat betreft de kennis van zaken bij de koks, daar zou ik niet teveel over twijfelen. Tenminste als we het over de koks hebben die met hun beide benen in deze tijd staan en druk doende zijn om de streekproducten weer te herintroduceren en diegenen die echt met smaak bezig zijn. Dat zijn er zoveel dat ik ze niet graag allemaal tegelijk te eten zou willen hebben. Uiteraard hebben we ook te maken met koks die wel de titel dragen maar die gezien hun prestaties eigenlijk zich diep zouden moeten schamen voor wat ze de gasten durven voor te schotelen :-(
Wat betreft de docenten, die moeten absoluut bijles hebben. Daar ben ik van overtuigd. Dus daar ligt een schone taak voor een goede opleider die niet alleen kennis heeft, maar die ook nog weet over te dragen. Betrek er meteen de ouders bij, want alleen zo beklijven smaaklessen in de dagelijkse routine!
Op de 33 scholen(ROC's) in Nederland die bezig zijn met een horeca-opleiding lopen een heleboel docenten die hier maar wat te graag bij zouden willen assisteren. Het netwerk ligt er, de wil is er dus zo moeilijk hoeft het nu ook weer niet te zijn lijkt me. Vanuit Amsterdam doen we in ieder geval graag mee.
Een ondermijnend, cynisch geluid van mijn kant: ik ben ervan overtuigd dat het effect van wat voor smaakles op school dan ook verwaarloosbaar is. Eentje stelt al helemaal niks voor, het zou minstens een serie moeten zijn, met andere woorden: een vak. Verder ben ik bang dat we nog jaren kunnen zoeken naar de ideale vorm om kinderen die van huis uit een verkeerde houding ten aanzien van eten hebben aangeleerd op het rechte spoor te krijgen (en wat is dat rechte spoor?). De imprint van thuis, bij de doelgroep al elf jaren oud, is als een brandmerk; dat krijgt een kind alleen (deels) weg op eigen initiatief, in of na de puberteit.
Smaaklessen, het klinkt geweldig, maar ik moet toch te veel denken aan Walden van Frederik van Eeden. Een utopie, precies.
@Diny, Wat Pierre Wind doet, en vooral de manier waarop, is ECHT belangrijk, het legt de associatie van voedsel/ voeding en LEUK. Bij die emotie begint het. Voorbeeldfiguren (nee niet ministers!) zijn onontbeerlijk (en JvD is dat zeker niet voor kinderen!).
De gekleurde yoghurts laat kinderen zien dat hun ogen hun smaak in de weg zit (de smaken zijn namelijk allemaal hetzelfde); zo krijgen ze ook door dat ze met de kleur om de tuin geleid kunnen worden door fabrikanten van producten die minder smaak maar meer compenserende kleurstoffen ('natuurlijk' of niet) in hun producten hebben.
Dat er enige miljoenen besteed worden kan je ook afkraken, maar dan ben je een cynicus, en die verliezen hun aantrekkelijkheid gelezen te worden zeer snel. Ook Onno moet niet trots op die stijl zijn, en dat terwijl hij het echt belangrijke punt - de thuissituatie - erbij haalt (om op terug te komen!). De miljoenen gaan zeker niet naar de koks, integendeel.
Ook is het wel erg makkelijk een detail uit een programma te lichten en te gaan schieten, valt me tegen van een gewaardeerde journalist/ schrijfster.
En wat is nu de conclusie van het bezien van de smaakles-kist? dat de leerkracht de hort op moet met de klas, een tuintje hebben? dat kan je wel willen, maar het gebeurt en is ook te stimuleren juist bij de klassen/scholen/wijken die Smaaklessen minder nodig hebben.
Je reactie ademt nogal een sfeer van beste kapiteins aan wal, die in dit geval zonder al te veel informatie mopperen (NB: PABOs zijn een beetje en worden in de toekomst betrokken, er zijn instructie en achtergrondworkshops voor leerkrachten).
Verder: leerling-koks weten blijkbaar van eten even weinig als leerling-astronauten van de raket. Is dat schandalig? Mogen alleen jongens en meisje die het van huis hebben meegekregen naar de koksschool?
Smaakcolleges zijn inderdaad een goed idee, maar zonder dan pretenties de wereld ermee te verbeteren op enig significante schaal! Pretenties (van LNV nu) zijn altijd makkelijk te kraken, maar zonder pretenties gebeurt er ook niet veel.
Tenslotte: bij onderwijs heb je altijd het dilemma: verdun je ‘als realo’ je boodschap om iets in stukjes te kunnen overdragen? Of houd je ‘als fundamentalist’ vast aan wat je het ultieme kwaliteitsdoel vindt, en praat je met wie naar je wil luisteren (en je boodschap al half niet nodig heeft)?
Hans, natuurlijk is het BELANGRIJK dat er IETS wordt ondernomen. We zijn hier zelfs warme voorstanders geweest van smaaklessen.
Want inderdaad, het is van belang ergens te beginnen. Niettemin mag best de vraag naar het rendement van een les worden gesteld - zoals Onno doet. Of naar een zodanige inhoud van het lesprogramma dat die het hoogste rendement oplevert - zoals Diny doet.
Diny kiest voor back to basics: de kwaliteit van een basisproduct (dat in Nederland vrijwel niet meer te krijgen is voor 'gewone mensen'). Pierre Wind kiest kennelijk voor een aantal grappen om te laten zien hoe je met eten in het algemeen kunt spelen, cq hoe de presentatie van eten met ons speelt.
De vraag is wat het meest relevant is gegeven de onbetwist duidelijk geïdentificeerde vijand: steeds dikker wordende kinderen. Moet je die leren spelen met eten of op een leuke manier het besef bij brengen van de 'smaak van kwaliteit' (ook daar is tenslotte een leuk spel van te maken, juist door iemand als Pierre Wind)? Ik ben bang dat ik op dat punt met Diny mee ga. Overigens niet tot de fundamentalistische diepte van Johannes van Dam.
Als mensen weer gaan begrijpen dat een goed product bijna niets nodig heeft om er iets - zoals een kok het vorige week naar mijn hoofd slingerde - 'schofterigs lekkers' van te maken, dan ben je af van de 'minder slechte slechte producten' en kom je weer in voedingsgedrag zoals we dat beleidsmatig nastreven.
Onno's punt - óf het non-rendement van 1 les óf een onbetaalbaar programma; beide op hun eigen manier 'idealistisch' - is wat mij betreft volstrekt reëel: leuk, en nu?
Prima dus wat mij betreft: smaaklessen zijn een fantastisch begin. De vraag is nu: en hoe laat je het nu beklijven zonder dat het een druppel op een meer dan gloeiend hete plaat blijft? - want daar kunnen goede koks zelfs op eigen zak hun kostbare tijd toch niet aan besteden. Het gaat hoe dan ook om efficiency, ook bij liefdewerk.
Toeval dat dit hier nu zo opspeelt, maar jij kent mijn mening. Die efficiency loopt via een goed gestructureerd programma en, inderdaad Ailko, via die ouders. Het is redelijk te verwachten dat een wisselwerking tussen ouder en kind in een tijdsbestek van 6 maanden in het gezinspatroon te verankeren is en daarna via monitoring te begeleiden en inspireren valt.
Da's heel wat anders dan een lespatroon dat jaren moet worden volgehouden, met een dan nog steeds onzeker resultaat.
Smaaklessen heeft nog een lange weg te gaan, en ik schrijf en praat me een ongeluk om het te realiseren. Veel verbetering, verankering, verdieping, verbreding en vernieuwing.
Het gaat er inderdaad om dat het nu een start heeft, een goed vervolg en een ideale inbedding in de eet-, voeding- en kookcultuur in Nederland.
Ik verzet me wel sterk tegen het samenvatten van de activiteiten als 'leren spelen' met eten. Het is een absoluut oer-degelijk basisprogramma, maar wel zo leuk en lekker mogelijk. Lijkt me een goede combinatie.
Pierre wil er 'eetkunde' van maken, als vast vak, en beluister zijn visie dan terwijl je hem ziet, voor de oordelen over 'spielerei'.