De hoeveelheid zout die je lichaam opneemt, heeft niets te maken heeft met het zout in je eten, maar wordt door je lichaam gereguleerd. Dat zegt een nieuwe studie.
Een grote metastudie door een internationaal team van wetenschappers (Harvard Medical School, Universiteiten van California en Seattle en het Deense Rigshospitalet) zou de al enige jaren onder neurowetenschappers opgeld doende opvatting ondersteunen dat de hoeveelheid zout die mensen daadwerkelijk opnemen vanuit de hersenen geregeld wordt. De ontdekking kan grote invloed hebben op de voedingsadviezen die er in diverse landen - zoals de VS en Nederland - op gericht zijn de hoeveelheid zout te beperken.
Natuurlijke zelfregulatie
Al decennia lang benadrukken voedingsadviezen het belang van minder zout. Daarmee zouden een hoge bloeddruk en het risico op hart- en vaatziekten kunnen worden teruggedrongen. Uit het onderzoek zou blijken dat dit advies overbodig is, omdat mensen van nature een voorspelbare en nauwe bandbreedte hebben voor de hoeveelheid zout die ze uit hun voedsel opnemen. Het gaat om een natuurlijke, zichzelf regulerende dosis van 2.600 mg tot 4.800 mg natrium per dag. In Nederland hanteert het Voedingscentrum een bovengrens van 6 gram (keuken)zout per dag. Dat komt overeen met 2.400 mg natrium.
Beleid op verkeerde basis
Het onderzoek bouwde voort op een eerdere metastudie uit 2009. In totaal is van meer dan 69.000 personen, in 190 studies uit 45 landen en over een periode van 50 jaar, de natrium-uitscheiding in de urine gemeten. Op basis daarvan kon berekend worden dat de gemiddelde natriuminname op 3.650 mg per dag lag en de normale waarden tussen de 2.600 tot 4.800 mg per dag. Het onderzoek is gepubliceerd in The American Journal of Hypertension.
Op basis van deze bevindingen zou de huidige richtlijn in de VS volgens de onderzoekers 'behoorlijk onder wat mensen nodig hebben' liggen. Bovendien zou het niet waar zijn dat met het zouter worden van het voedingsmiddelenaanbod de daadwerkelijke zoutinname gestegen is.
Judith Stern, een van de onderzoekers, zegt: "Ons nieuwe onderzoek legt uit waarom tientallen jaren van overheidsinspanningen de zoutinname in de VS niet naar beneden hebben gekregen. Beleid kan eenvoudigweg de fysiologie niet veranderen."
Waarheid en wetenschap
“Willen toekomstige voedingsrichtlijnen effect sorteren, dan moeten ze op de wetenschappelijke werkelijkheid gefundeerd zijn zoals die uit deze data naar voren komt, namelijk dat er een normale bandbreedte is voor menselijke zoutinname. Zoutinname zal niet veranderen door het zoutgehalte van voedingsmiddelen aan te passen of door andere beleidsmaatregelen om met het oog op de volksgezondheid zout te beperken", zegt onderzoeksleider David McCarron in Science 2.0.
In Nederland worden de levensmiddelenfabrikanten van alle kanten aangespoord het zoutgehalte in hun producten terug te dringen. De Consumentenbond constateerde deze week dat dat niet voor alle producten lukt: kaas, sandwichspread en kroketten zijn juist zouter geworden. Voorzitter Bart Combée van de Bond sprak er schande van en refereerde aan de zeven doden die daardoor dagelijks in Nederland zouden vallen.
Het nieuwe onderzoek plaatst de nodige kanttekeningen bij dergelijke waarheden.
Fotocredits: 'Salt', uitsnede, Roger Smith
Dit artikel afdrukken
Natuurlijke zelfregulatie
Al decennia lang benadrukken voedingsadviezen het belang van minder zout. Daarmee zouden een hoge bloeddruk en het risico op hart- en vaatziekten kunnen worden teruggedrongen. Uit het onderzoek zou blijken dat dit advies overbodig is, omdat mensen van nature een voorspelbare en nauwe bandbreedte hebben voor de hoeveelheid zout die ze uit hun voedsel opnemen. Het gaat om een natuurlijke, zichzelf regulerende dosis van 2.600 mg tot 4.800 mg natrium per dag. In Nederland hanteert het Voedingscentrum een bovengrens van 6 gram (keuken)zout per dag. Dat komt overeen met 2.400 mg natrium.
Beleid op verkeerde basis
Het onderzoek bouwde voort op een eerdere metastudie uit 2009. In totaal is van meer dan 69.000 personen, in 190 studies uit 45 landen en over een periode van 50 jaar, de natrium-uitscheiding in de urine gemeten. Op basis daarvan kon berekend worden dat de gemiddelde natriuminname op 3.650 mg per dag lag en de normale waarden tussen de 2.600 tot 4.800 mg per dag. Het onderzoek is gepubliceerd in The American Journal of Hypertension.
Op basis van deze bevindingen zou de huidige richtlijn in de VS volgens de onderzoekers 'behoorlijk onder wat mensen nodig hebben' liggen. Bovendien zou het niet waar zijn dat met het zouter worden van het voedingsmiddelenaanbod de daadwerkelijke zoutinname gestegen is.
Judith Stern, een van de onderzoekers, zegt: "Ons nieuwe onderzoek legt uit waarom tientallen jaren van overheidsinspanningen de zoutinname in de VS niet naar beneden hebben gekregen. Beleid kan eenvoudigweg de fysiologie niet veranderen."
Waarheid en wetenschap
“Willen toekomstige voedingsrichtlijnen effect sorteren, dan moeten ze op de wetenschappelijke werkelijkheid gefundeerd zijn zoals die uit deze data naar voren komt, namelijk dat er een normale bandbreedte is voor menselijke zoutinname. Zoutinname zal niet veranderen door het zoutgehalte van voedingsmiddelen aan te passen of door andere beleidsmaatregelen om met het oog op de volksgezondheid zout te beperken", zegt onderzoeksleider David McCarron in Science 2.0.
In Nederland worden de levensmiddelenfabrikanten van alle kanten aangespoord het zoutgehalte in hun producten terug te dringen. De Consumentenbond constateerde deze week dat dat niet voor alle producten lukt: kaas, sandwichspread en kroketten zijn juist zouter geworden. Voorzitter Bart Combée van de Bond sprak er schande van en refereerde aan de zeven doden die daardoor dagelijks in Nederland zouden vallen.
Het nieuwe onderzoek plaatst de nodige kanttekeningen bij dergelijke waarheden.
Fotocredits: 'Salt', uitsnede, Roger Smith
Nog 3
Je hebt 0 van de 3 kado-artikelen gelezen.
Op 5 mei krijg je nieuwe kado-artikelen.
Op 5 mei krijg je nieuwe kado-artikelen.
Als betalend lid lees je zoveel artikelen als je wilt, én je steunt Foodlog
Lees ook
Dit stukje suggereert meer wereldschokkend nieuws dan nodig (en het klopt op verscheidene punten niet). Natuurlijk reguleert de nier het natriumgehalte in het bloed (leerstof biologie middelbare school). Maar niet de opname. De 24-uurs natrium-uitscheiding is in gecontroleerde experimenten een perfecte weerspiegling van de inname. Kortom: teveel zout in je eten plas je weer uit. En dan maar hopen dat je nieren dat een leven lang volhouden om het aanhoudende bombardement van Natrium weg te werken. Onze fysiologie van jagers-verzamelaars is daar niet op gebouwd (Natrium is erg schaars in oorspronkelijke voedingen).
Glucose-concentraties worden overigens ook perfect gereguleerd binnen nauwe marges bij gezonde mensen (maar toch is door door overmatige inname van highly processed food steeds vaker sprake van type 2 diabetes dwz een verhoogde glucose concentratie).
Zoutvermindering is dan ook niet bedoeld om de natriumconcentratie in het bloed omlaag te krijgen maar om de bloeddruk te verlagen. Dat dat werkt is goed onderbouwd. Al twintig jaar is er discussie over de effectiviteit op bevolkingsniveau of alleen bij specifieke groepen (het effect van natriumverlaging op bloeddruk vindt je vooral bij zout-sensitieve personen (vaak mensen met overgewicht en hypertensie)).
Ook is er discussie over de mate van natriumbeperking die nagestreefd moet worden. Er zijn nu aanwijzingen dat een te stricte natriumbeperking niet gunstig is (juist verhoogde sterfte; zie ook Alderman et al) en dat je best tot 2300 mg Natrium per dag kunt innemen zonder nadelige gevolgen.
Er zijn dus geen nieuwe waarheden en geen paradigmashifts maar een voortzetting van een al decennia durende discussie (heeft zoutbeperking wel zin voor iedereen, en is een strenge natriumbeperking wel gunstig). De discussie in Nederland over Natriumbeperking gaat niet over extreme maatregelen maar om kleine reducties in de overmaat van zout in ultra-processed voedingsmiddelen.
Overigens heeft de IOM in de VS ook een gematigd standpunt ingenomen over nut en noodzaak van zoutbeperking. De laatste zin van bovenstaand stuk kan dan ook wat mij betreft met een korreltje zout worden genomen.
Jaap, dank voor die aanvullingen en kritiek. De nier is net als de lever als een elastiek leerde een medicus me ooit. Tot'ie knapt en dan zit je in de problemen. Tot zover niets nieuws.
Vervolgens duwen de onderzoekers wel degelijk hard met hun vinger op de zere plek, volgens de redactie wat harder dan jij het doet: is het beleid voor mensen met goed functionerende nieren niet bepaald geraakt door het beleid voor mensen met nieren waar de rek uit is?
Daar gaat dit stukje over en daar wil de redactie het over hebben. De discussie over zout komt immers steeds weer terug.
Ik vind dat je gelijk hebt: de zeven aan zoutinname gerelateerde doden van Combée mogen niet gebagatelliseerd worden en er mag evenmin gedaan worden of er een volledig nieuw inzicht is dat al het voorgaande op zijn kop zet. Daarom is de oude laatste zin ('Het nieuwe onderzoek zet dergelijke waarheden volledig op hun kop.') waar jij met een terechte korrel zout aan refereert vervangen door de huidige.
Een zijdelingse opmerking: zout en natriumchloride wordt vaak op een hoop gegooid. Terwijl er ook zouten zijn (ongeraffineerd) die véél minder natrium en wel een heleboel goede mineralen bevatten. Daar zou wel meer aandacht aan besteed mogen worden (een andere keer ;-))
@Jaap Als ik die studie(s) die je aanhaalt bekijk, dan zie ik.
1. De studies zijn gedaan in GEZONDE mensen.
2. De verlaging van de bloeddruk is zeer BEPERKT tot op z'n best 3,4 punten op een gezonde waarde van 120 (systolisch dus). Dat is minder dan 3%!
Verlaging van de bloeddruk bij gezonde mensen is niet interessant, zij hebben al een gezonde bloeddruk. Als bij mensen met verhoogde bloeddruk het effect hetzelfde zou zijn, dan zijn zij met beperkte zoutinname niet geholpen. Hun bloeddruk zou van bijv. 200 naar 195 dalen. Dat schiet dus totaal niet op.
Dit lijkt al een tijdje op een "War On Salt" terwijl de échte ongezondheidsoorzaken (kennelijk) nog steeds te weinig aandacht krijgen.
Beetje raar stukje dit, waaraan de nodige factchecking ontbreekt. Het is zoals Jaap Seidell al zegt onzinnig om aan te nemen dat minder zout eten niet helpt, vrijwel alleen op het feit dat ons lichaam overmatig zout met redelijke precisie uitpiest.
Maar het is ook weer niet zo dat minder zout eten bij iedereen wonderen voor de bloeddruk doet, ontdekte ik toen ik het volgende stuk voor de Volkskrant schreef.