Wijn, melk en varkens tegen zonnepanelen

Dick, mee eens - ik heb de titel "The art of strategic conversation" altijd een hele mooie samenvatting gevonden van zijn denken. Een goed scenarioproces hoort tijd in te bouwen voor 'campfire stories'.
Voor de wijsbegeerte zelf moet ik passen, dat laat ik aan jou.

Krijn, voor we in de bilateraaltjes verdwijnen (ik zag je mail inmiddels), wil ik benadrukken dat scenario's als strategische conversatie een belangrijke semantische functie hebben. Er gaat nl. heel veel mis in de rationaliteit en zelfs de emotie van het gesprek van de samenleving met zichzelf. Dát was niet alleen de ontdekking van de oudere Kees van der Heijden maar ook van wijsgeren als Hannah Arendt en Jean-François Lyotard aan wie mijn manier van denken schatplichtig is.

@Dick, dank. Een faciliterende taak voor de overheid zeker maar dat zou me niet ver genoeg gaan. Voor handel misschien nog wel, maar een overheid moet ook voor de instituties zorgen die mensen niet uit zichzelf creeren, van de pachtwet tot standaarden voor biologisch product. Gezien de kleinbedrijven in de sector en de grote jongens die ook niet op verstorende innovatie zitten te wachten (incrmenteel is hun goed genoeg), is er ook een rol om innovatie te bevorderen (nee, niet per definitie ondezzoek, maar dat ook, net als onderwijs). En dan is er nog een toezichthoudende rol, van normen voor milieuregels (externalities), eventueel belasten van het gebruik van die middelen tot toezicht op voedselveiligheid en mededinging. Allemaal zaken die een bedrijf eerder als bemoeierig dan faciliterend ervaart. Maar wel faciliterend voor de welvaart.

Scenario's gebruik ik zelf vooral in de terminologie van Kees van der Heijden / Shell. Ik vrees inderdaad dat ik een van de weinige ben die er een jaar of 5 geleden met een groepje een heeft uitgevoerd en gepubliceerd binnen WUR. Over ons kennissysteem, en in de bijlagen durfden we nog net op te schrijven dat productchappen in een van die scenario's verdwijnen ("Het Beierse model: conservatief met veel ruimte voor ngo's en grootbedrijf") en dat dan ook de toekomst van LNV op het spel zou komen te staan. Daarmee geheel overtuigd geraakt de stelling van Van der Heijden dat scenario's een uitstekend onderzoeksinstrument zijn vooral om bij veranderingen snel te kunnen duiden en te handelen. Wordt helaas veel te weinig toegpast en in die zin is er nog altijd een gat.
Wat we als LEI wel heel veel doen is scenario's doorrekenen rond o.a. wereldvoedselvoorziening, rol klimaat, rol biobased economy, rol China etc. Scenario wordt dan als term gebruikt voor modelvariant, net als PBL dat doet rond klimaatscenario's.
Het mooiste is natuurlijk een combinatie van beide: af en toe een sessie van 1 of 2 dagen met gele briefjes op de hei (al of niet met Delphi), en daarna de computer aanzetten.
Ik mail je wel even bilateraal om daar eens over door te praten.

Krijn, dank voor je antwoorden. Ja, ook jij en ik zijn het er over eens dat de overheid geen ondernemer moet zijn of een USSR-type planner. Wat me echter nog steeds niet duidelijk wordt, is wat de hoedanigheid en functie zijn van jouw overheid. Ik bespeur een licht overhellen naar een faciliterende taak.

Interessant vind ik je suggestie voor scenario-analyses. Jullie voormalige baas maakte me ooit duidelijk dat het LEI die niet had, maar er aan wilde gaan werken. Bij mijn weten bestaan dergelijke analyses nog altijd niet. Na 8 jaar praten, meepraten, denken en meedenken in alle Food en Health gerelateerde sectoren in ons land kom ik tot de conclusie - samen met de uitvinder van de sc-analyse, Kees van der Heijden - dat analyses niet zoveel zin hebben, maar dat je zou moeten streven naar een permanente strategische conversatie van de maatschappij en al zijn stakeholders met elkaar. Foodlog doet dat een beetje, maar het zou veel en veel beter kunnen. Heeft het zin om eens te kijken hoe we zo'n gesprek gefund verder kunnen brengen in een samenwerking met al die stakeholders?

Henric en Dick, dank voor de bijdragen. In ieder geval eens dat Club Mediterrannee enclaves niet erg werken (hoewel lokale schoonmakers er wel beter van kunnen worden, niet alles is negatief, zo bleek o.a. vorig jaar uit een paper van prof. Jo Swinnen et al over groenteteelt door Westerse multinationals in West-Afrika, waar landloze boeren/arbeiders wel degelijk profiteren).
Ook volstrekt eens dat je zaken moet aanpassen aan lokale culturen en prijsverhoudingen. 1:1 transplanteren gaat niet werken. Net zo min als catapulteren, de voorbeelden van westerse fabrieken of machines die na verloop van tijd in bv. Afrika staan weg te roesten omdat niemand ze kan bedienen of repareren zijn legio.
Beginnen met westers management kan. Is in ieder geval beter dan alleen maar hardware verkopen waarna blijkt dat men met de Nl kassen of koeien niet de productie van NL haalt (en op geen stukken na) door gebrek aan know=how.
Maar mijn punt blijft dat een systeem meer is dan een aantal kassen en een veiling. Het gaat ook om een VWA, een tuinbouwschool, een waterschap etc.
Helemaal eens met Henric dat dat een kwestie van lange adem is. Juist dat ook vereist een samenwerking met (NL) overheid en een lange termijnstrategie. Iets in de sfeer van Westlands bedrijfsleven, EZ en BuZa met alle bijbehorende instellingen (ook WUR) ontwikkelen de voedselvoorziening van Lagos, Nigeria voor komende 20 jaar (laten we het niet over Shell terplekke gaan hebben, het is maar een voorbeeld)>