De Nederlandse land- en tuinbouw heeft onvoldoende geld om te ontwikkelen en te verduurzamen. Toch moet dat, maar de bank houdt de hand op de knip en financiert alleen de sterkste en vaak grootste jongens. Zo blijven er uiteindelijk alleen een paar heel grote bedrijven en een paar kleine nicheboeren over. Niets daartussen. Tuinder Henric van der Krogt bedacht een plan waarmee het anders kan.
De agrarische sector heeft het zwaar in Nederland. Eén van de grootste problemen is de beschikbaarheid van financiering. De Nederlandse overheid kan geld lenen tegen historisch lage rente. Als de overheid nu iets wil doen dan ligt daar een kans.
Overheid kan financieringslasten verlagen
In het verleden zijn er garantieregelingen geweest voor de agrarische sector. Steevast was het probleem daarbij dat die vooral gericht waren op de bedrijven die er slecht voorstonden en dat de regeling hoge kosten met zich meebracht.
Dat kan anders. Stel dat de grondwaarde uit de bancaire financiering wordt gehaald. De aankoop van grond legt bij een agrarisch bedrijf vaak een groot beslag op de financieringslasten. Grond wordt soms tot de boekwaarde aflossingsvrij gefinancierd omdat het een zekerheid als een huis biedt. Het verschil tussen de boek- en verkoopwaarde moet echter vaak wel worden afgelost. Dit zorgt voor hogere lasten.
Minimaal risico
Stel nu dat de overheid de grond van agrarische bedrijven koopt tegen de taxatiewaarde. Omdat er over het algemeen een hypotheek rust op de grond, zal de opbrengst van de grond van de hypotheek af gaan. De financiering verschuift daardoor. Een deel van de financiering gebeurt dan door de overheid. Op de grondwaarde hoeft niet meer te worden afgelost; de grond is immers in bezit van de overheid. Er zal een zekere gebruiksvergoeding moeten worden betaald, maar die zal altijd aanzienlijk lager zijn dan wanneer geld geleend wordt bij een bank. De zekerheid voor de bank wordt er niet minder om, omdat de grond tegen taxatiewaarde wordt gekocht. Deze is vaak hoger dan de boekwaarde. Door deze lagere lasten verbetert de concurrentiepositie van het bedrijf, iets wat ook de bank meer zekerheid geeft.
Het risico voor de overheid is minimaal. Er is over de afgelopen 500 jaar bijna geen zekerder belegging te vinden dan Nederlandse agrarische grond. Het gaat nergens heen, het daalt niet in waarde, het stijgt heel geleidelijk, en genereert een stabiele bron van inkomsten. De ontvangen rentevergoeding zal hoger zijn dan de rente die de Nederlandse staat betaalt. Mocht het zo zijn dat de bestemming van de grond wijzigt, dan vervalt de winst die hierdoor ontstaat niet aan boeren of een projectontwikkelaar, maar aan de overheid. Dat zou terecht zijn, want het is niet de verdienste van de boer of projectontwikkelaar dat de grond meer waard is geworden.
Zo creëer je weer perspectief in de Nederlandse agrarische sector
De kansen die een dergelijke constructie biedt, zijn groot en heel divers. De overheid wordt een betrokken stakeholder in de agrarische sector en kan zich daarnaar gaan gedragen. Willen we geen megastallen, dan is dat als grondeigenaar heel eenvoudig te beïnvloeden. Moet ergens een bestemming gewijzigd worden, dan gebeurt dat daar waar de overheid het grootste deel van de grond in bezit heeft. Willen we een bepaalde bedrijfsvoering stimuleren, dan kan dat heel direct. Een regeling voor aankoop van grond is op allerlei manieren in te vullen, waar ook banken een belangrijke rol in kunnen vervullen. Belangrijkste voordeel is dat er weer dynamiek en perspectief komen in de agrarische sector. Dat is hard nodig.
Wat is er in te brengen tegen een dergelijke risicoloze en tegelijk effectieve garantieregeling die de gewenste innovatie kan aanjagen?
Fotocredits: landbouwgrond, uitsnede, Bastian
Dit artikel afdrukken
Overheid kan financieringslasten verlagen
In het verleden zijn er garantieregelingen geweest voor de agrarische sector. Steevast was het probleem daarbij dat die vooral gericht waren op de bedrijven die er slecht voorstonden en dat de regeling hoge kosten met zich meebracht.
Dat kan anders. Stel dat de grondwaarde uit de bancaire financiering wordt gehaald. De aankoop van grond legt bij een agrarisch bedrijf vaak een groot beslag op de financieringslasten. Grond wordt soms tot de boekwaarde aflossingsvrij gefinancierd omdat het een zekerheid als een huis biedt. Het verschil tussen de boek- en verkoopwaarde moet echter vaak wel worden afgelost. Dit zorgt voor hogere lasten.
Minimaal risico
Stel nu dat de overheid de grond van agrarische bedrijven koopt tegen de taxatiewaarde. Omdat er over het algemeen een hypotheek rust op de grond, zal de opbrengst van de grond van de hypotheek af gaan. De financiering verschuift daardoor. Een deel van de financiering gebeurt dan door de overheid. Op de grondwaarde hoeft niet meer te worden afgelost; de grond is immers in bezit van de overheid. Er zal een zekere gebruiksvergoeding moeten worden betaald, maar die zal altijd aanzienlijk lager zijn dan wanneer geld geleend wordt bij een bank. De zekerheid voor de bank wordt er niet minder om, omdat de grond tegen taxatiewaarde wordt gekocht. Deze is vaak hoger dan de boekwaarde. Door deze lagere lasten verbetert de concurrentiepositie van het bedrijf, iets wat ook de bank meer zekerheid geeft.
Het risico voor de overheid is minimaal. Er is over de afgelopen 500 jaar bijna geen zekerder belegging te vinden dan Nederlandse agrarische grond. Het gaat nergens heen, het daalt niet in waarde, het stijgt heel geleidelijk, en genereert een stabiele bron van inkomsten. De ontvangen rentevergoeding zal hoger zijn dan de rente die de Nederlandse staat betaalt. Mocht het zo zijn dat de bestemming van de grond wijzigt, dan vervalt de winst die hierdoor ontstaat niet aan boeren of een projectontwikkelaar, maar aan de overheid. Dat zou terecht zijn, want het is niet de verdienste van de boer of projectontwikkelaar dat de grond meer waard is geworden.
Zo creëer je weer perspectief in de Nederlandse agrarische sector
De kansen die een dergelijke constructie biedt, zijn groot en heel divers. De overheid wordt een betrokken stakeholder in de agrarische sector en kan zich daarnaar gaan gedragen. Willen we geen megastallen, dan is dat als grondeigenaar heel eenvoudig te beïnvloeden. Moet ergens een bestemming gewijzigd worden, dan gebeurt dat daar waar de overheid het grootste deel van de grond in bezit heeft. Willen we een bepaalde bedrijfsvoering stimuleren, dan kan dat heel direct. Een regeling voor aankoop van grond is op allerlei manieren in te vullen, waar ook banken een belangrijke rol in kunnen vervullen. Belangrijkste voordeel is dat er weer dynamiek en perspectief komen in de agrarische sector. Dat is hard nodig.
Wat is er in te brengen tegen een dergelijke risicoloze en tegelijk effectieve garantieregeling die de gewenste innovatie kan aanjagen?
Fotocredits: landbouwgrond, uitsnede, Bastian
Nog 3
Je hebt 0 van de 3 kado-artikelen gelezen.
Op 5 april krijg je nieuwe kado-artikelen.
Op 5 april krijg je nieuwe kado-artikelen.
Als betalend lid lees je zoveel artikelen als je wilt, én je steunt Foodlog
Lees ook
Piet#42, John#49, ik zou het geen annexatie willen noemen. Hou het eerst maar eens vrijwillig, om de zaak weer op gang te brengen.
En het is niet zo dat eigenaren de grond moeten afstaan, we hebben het over verkopen. Dan komt er een berg geld vrij waar die kerken en stichtingen heel veel mooie dingen kunnen gaan doen, tot in lengte van jaren.
Piet 42
Dit zijn technische invullingen van de "garantie regeling". Stichtingen, verenigingen, pensioenfondsen en verzekerings maatschappijen met een bepaald doel zouden bv "vrijstelling" kunnen krijgen van annexatie. Als zij voor de maatschappij een duidelijk doel hebben zou de overheid wel gek zijn om te annexeren. Je zou het zelfs om kunnen draaien. Je hoeft geen grond in te leveren als je bv als verzekerings maatschappij, degene waarvan zij de grond hebben gekocht onder het huis "gratis" van een arbeidsongeschiktheids verzekering voorziet. Er is van alles te bedenken.
Melchert 38.
Hoe vind je deze in het kader van volkshuisvesting? Verkoop de grond onder alle huizen in Nederland ook aan de staat of pensioen fonds. Gebruik dat geld om de huizen eigenaren verplicht te laten aflossen daarmee. Schaf dan direct de hypotheekrente af. Het speculeren met grond is dan direct afgelopen. De banken worden op zo"n manier voorzien van "nieuw" kapitaal. De staat krijgt voor dat geld de grond in eigendom (Brussel staat buiten spel. Die kunnen er geen staatsteun van maken, de staat krijgt er iets voor terug). Voor de burgers veranderd er niets. Die wisselen de rente lasten om voor de Hypotheekrente aftrek. Volledige vestzak broekzak regeling met alleen maar winnaars. Het volledig vlot trekken van de huizenmarkt.
Juistem. En het bijzondere is: juist Porter werd de afgelopen 5 jaar aangehaald. In werkelijkheid bleek het een potje georganiseerd de verantwoordelijkheid voor keuzen niet nemen. Ik denk overigens niet uit rottigheid, maar omdat de wereld verandert en de processen om die verandering vorm te geven zich nog niet of onvolledig gevormd hebben. Wel valt te constateren dat er weinig besef is van de toestand waarin de driehoek overheid/bedrijven/publiek verkeert.
Okay, helder. Clusters (als geografisch gebundelde interactie tussen private partijen) zijn een noodzakelijke maar niet voldoende voorwaarde voor innovatie. Voor dat laatste is juist een dragende rol van de overheid nodig, terwijl overheden vaak lijken te denken dat het voldoende is om bedrijven bij elkaar te zetten opdat vervolgens door kruisbestuiving de innovatie vanzelf gaat bloeien. Sommige (regionale) overheden doen zelfs dat niet eens en denken dat het al voldoende is om enkel het etiket ‘valley’ op een regio te plakken …