Ondervoeding heeft niet alleen met honger, maar ook met tekorten aan belangrijke voedingsstoffen - 'nutriënten' - te maken. Daarom pleitte de FAO eerder deze week voor 'fortification and reformulation' van voedsel. Dat is helemaal niet zo'n gek idee, want genoeg eten is nog geen gezond eten.
Op internetmagazine MentalFloss beschrijft Arallyn Primm een viertal ziekten die door nutriëntentekorten ontstaan en nog steeds voorkomen in geïsoleerde gebieden of bij mensen die eenzijdig eten.
Het zijn ziekten die met de 'moderne' mens te maken hebben. De mens die op ontdekkingsreis gaat of die meegesleept wordt in de industriële revolutie. Die de geneugten van geraffineerde producten ontdekt of een goedkoop nieuw stapelvoedsel waarvan de oorspronkelijke, eeuwenoude bereidingswijze niet mee overgeleverd is.
Scheurbuik
Deze ziekte was al bekend in de Antieke Oudheid (Hippocrates beschreef het rond 400 v.Chr.). Vanaf de 15e eeuw kwamen met de ontdekkingsreizen de lange zeereizen in zwang die soms aan meer dan de helft van een bemanning het leven kostten. In de 18e eeuw kwamen artsen erachter dat vers voedsel en vooral citrusvruchten de zieken konden genezen. Dat komt doordat daar vitamine C in zit, een stof die het menselijk lichaam niet zelf kan aanmaken. Tegenwoordig komt scheurbuik nauwelijks meer voor.
Rachitis
Vergroeiingen in het botstelsel en zwakke botten, ook wel Engelse ziekte genoemd, komt vooral bij kinderen voor en is een direct gevolg van te weinig vitamine D. Ook tekorten aan calcium en fosfor kunnen de vergroeiingen veroorzaken. De oplossing is simpel. Stel kinderen die de aandoening vertonen bloot aan direct zonlicht; zelfs een hoogtezon helpt. Ook tegenwoordig komt de ziekte nog voor. Kinderen met een donkere huid lopen risico, maar ook babies die alleen moedermelk krijgen. Vitamine-D supplementen zijn de remedie.
Beriberi
Kwam op in Azië toen daar de (industrieel) gepelde witte rijst zijn intrede deed. Het bleek dat met het pellen van de rijst ook de vitamine B1 (thiamine) verdwijnt. Eind 19e eeuw deed de Nederlanse arts Christiaan Eijkman onderzoek naar de ziekte. Hij kwam tot de conclusie dat witte rijst 'giftig' is. De oplossing: gewoon weer bruine rijst eten (met velletje en B1). Eijkman kreeg voor zijn beriberi-onderzoek, dat tot de ontdekking van vitamines leidde, de Nobelprijs in 1929. Beriberi komt nog steeds sporadisch voor, vooral bij alcoholisten. Als de ziekte zich doorontwikkelt raken door zenuwontstekingen de neuronen aangetast, hetgeen veel pijn veroorzaakt en uiteindelijk tot de dood leidt.
Pellagra
Deze huidziekte wordt veroorzaakt door een gebrek aan vitamine B3 (nicotinezuur). De ziekte werd voor het eerste beschreven in Spanje in de 18e eeuw. Het komt vooral voor bij mensen die voornamelijk mais eten die niet eerst 'genixtamaliseerd' is (geweekt in een alkalisch bad waardoor de vitamine B3 vrijkomt). In de eerste helft van de 20e eeuw was er sprake van een heuse epidemie in het zuiden van de VS, en tegenwoordig is het de meest voorkomende ziekte als gevolg van vitaminetekort bij volwassenen in delen van Afrika, maar ook bij arme groepen in China, Indonesië en Noord-Korea. Bij mensen die als gevolg van conflicten of rampen aangewezen zijn op noodhulp, is het dan ook noodzakelijk dat zij behandelde mais krijgen, een mooi voorbeeld van een 'fortified' voedingsmiddel.
Nobelprijswinnaars
Het belang van vitamines en de ziekten die gepaard gaan met een gebrek daaraan komt tot uiting in de waardering van het Nobelprijscomité voor de ontdekkers van vitamines. In de loop der tijd zijn meer dan 10 Nobelprijzen toegekend voor de ontdekking van de vitamines A, B1, B12, C, D, E en K.
Supplementen in voedingsmiddelen
In de tweede helft van de 20e eeuw kwamen de supplementen op. Ze hielpen bovengenoemde ziektes drastisch terug te dringen. Bovendien kun je bijna geen bewerkt voedingsmiddel meer kopen zonder dat er 'iets' aan toegevoegd is. In het ontwikkelde deel van de wereld heeft de voedingsmiddelenindustrie dat goed voor elkaar. In vrijwel alle bewerkte producten is de uitgangsbasis van vitaminen en mineralen op orde. Als we gevarieerd genoeg eten, krijgen we doorgaans al onze voedingsstoffen binnen zonder additionele supplementen. Je moet alleen nog even naar buiten voor je dagelijkse dosis zonlicht om genoeg vitamine D aan te maken.
De valkuil voor de Westerse mens is in het ootje genomen te worden door al te slimme marketeers die volop inspelen op 'het is goed voor je'-gevoelens. Hier en daar een supplement is helemaal geen gek idee, maar wij hoeven echt geen potten vol supplementen te verstouwen. De EFSA ziet er – vermoedelijk té – streng op toe dat gezondheidsclaims niet uit de bocht vliegen.
Zullen we het weekend eens kijken welke supplementen we - bewust dan wel onbewust - binnenkrijgen? De redactie gaat in ieder geval nog even wat vitamine D in huis halen: we voorzien veel regen deze zomer. En omdat we denken dat wat extra probiotische beestjes in onze darmen na een antibioticakuur geen kwaad kunnen, brengen we meteen wat probiotica mee. Ieder geval kent zijn eigen remedie.
Fotocredits: 'daily dose', Rob
Dit artikel afdrukken
Het zijn ziekten die met de 'moderne' mens te maken hebben. De mens die op ontdekkingsreis gaat of die meegesleept wordt in de industriële revolutie. Die de geneugten van geraffineerde producten ontdekt of een goedkoop nieuw stapelvoedsel waarvan de oorspronkelijke, eeuwenoude bereidingswijze niet mee overgeleverd is.
Scheurbuik
Deze ziekte was al bekend in de Antieke Oudheid (Hippocrates beschreef het rond 400 v.Chr.). Vanaf de 15e eeuw kwamen met de ontdekkingsreizen de lange zeereizen in zwang die soms aan meer dan de helft van een bemanning het leven kostten. In de 18e eeuw kwamen artsen erachter dat vers voedsel en vooral citrusvruchten de zieken konden genezen. Dat komt doordat daar vitamine C in zit, een stof die het menselijk lichaam niet zelf kan aanmaken. Tegenwoordig komt scheurbuik nauwelijks meer voor.
Rachitis
Vergroeiingen in het botstelsel en zwakke botten, ook wel Engelse ziekte genoemd, komt vooral bij kinderen voor en is een direct gevolg van te weinig vitamine D. Ook tekorten aan calcium en fosfor kunnen de vergroeiingen veroorzaken. De oplossing is simpel. Stel kinderen die de aandoening vertonen bloot aan direct zonlicht; zelfs een hoogtezon helpt. Ook tegenwoordig komt de ziekte nog voor. Kinderen met een donkere huid lopen risico, maar ook babies die alleen moedermelk krijgen. Vitamine-D supplementen zijn de remedie.
Beriberi
Kwam op in Azië toen daar de (industrieel) gepelde witte rijst zijn intrede deed. Het bleek dat met het pellen van de rijst ook de vitamine B1 (thiamine) verdwijnt. Eind 19e eeuw deed de Nederlanse arts Christiaan Eijkman onderzoek naar de ziekte. Hij kwam tot de conclusie dat witte rijst 'giftig' is. De oplossing: gewoon weer bruine rijst eten (met velletje en B1). Eijkman kreeg voor zijn beriberi-onderzoek, dat tot de ontdekking van vitamines leidde, de Nobelprijs in 1929. Beriberi komt nog steeds sporadisch voor, vooral bij alcoholisten. Als de ziekte zich doorontwikkelt raken door zenuwontstekingen de neuronen aangetast, hetgeen veel pijn veroorzaakt en uiteindelijk tot de dood leidt.
Pellagra
Deze huidziekte wordt veroorzaakt door een gebrek aan vitamine B3 (nicotinezuur). De ziekte werd voor het eerste beschreven in Spanje in de 18e eeuw. Het komt vooral voor bij mensen die voornamelijk mais eten die niet eerst 'genixtamaliseerd' is (geweekt in een alkalisch bad waardoor de vitamine B3 vrijkomt). In de eerste helft van de 20e eeuw was er sprake van een heuse epidemie in het zuiden van de VS, en tegenwoordig is het de meest voorkomende ziekte als gevolg van vitaminetekort bij volwassenen in delen van Afrika, maar ook bij arme groepen in China, Indonesië en Noord-Korea. Bij mensen die als gevolg van conflicten of rampen aangewezen zijn op noodhulp, is het dan ook noodzakelijk dat zij behandelde mais krijgen, een mooi voorbeeld van een 'fortified' voedingsmiddel.
Nobelprijswinnaars
Het belang van vitamines en de ziekten die gepaard gaan met een gebrek daaraan komt tot uiting in de waardering van het Nobelprijscomité voor de ontdekkers van vitamines. In de loop der tijd zijn meer dan 10 Nobelprijzen toegekend voor de ontdekking van de vitamines A, B1, B12, C, D, E en K.
Supplementen in voedingsmiddelen
In de tweede helft van de 20e eeuw kwamen de supplementen op. Ze hielpen bovengenoemde ziektes drastisch terug te dringen. Bovendien kun je bijna geen bewerkt voedingsmiddel meer kopen zonder dat er 'iets' aan toegevoegd is. In het ontwikkelde deel van de wereld heeft de voedingsmiddelenindustrie dat goed voor elkaar. In vrijwel alle bewerkte producten is de uitgangsbasis van vitaminen en mineralen op orde. Als we gevarieerd genoeg eten, krijgen we doorgaans al onze voedingsstoffen binnen zonder additionele supplementen. Je moet alleen nog even naar buiten voor je dagelijkse dosis zonlicht om genoeg vitamine D aan te maken.
De valkuil voor de Westerse mens is in het ootje genomen te worden door al te slimme marketeers die volop inspelen op 'het is goed voor je'-gevoelens. Hier en daar een supplement is helemaal geen gek idee, maar wij hoeven echt geen potten vol supplementen te verstouwen. De EFSA ziet er – vermoedelijk té – streng op toe dat gezondheidsclaims niet uit de bocht vliegen.
Zullen we het weekend eens kijken welke supplementen we - bewust dan wel onbewust - binnenkrijgen? De redactie gaat in ieder geval nog even wat vitamine D in huis halen: we voorzien veel regen deze zomer. En omdat we denken dat wat extra probiotische beestjes in onze darmen na een antibioticakuur geen kwaad kunnen, brengen we meteen wat probiotica mee. Ieder geval kent zijn eigen remedie.
Fotocredits: 'daily dose', Rob
Nog 3
Je hebt 0 van de 3 kado-artikelen gelezen.
Op 5 mei krijg je nieuwe kado-artikelen.
Op 5 mei krijg je nieuwe kado-artikelen.
Als betalend lid lees je zoveel artikelen als je wilt, én je steunt Foodlog
Lees ook
Kan idd geen kwaad, maar je moet wel weten wat je neemt. Door het vele fruit wat ik eet neem ik geen vit.c, behalve in de wintermaanden of voorjaar als er veel verkoudheid/griep heerst. Vit.D neem ik op dagen dat ik nauwelijks in de zon kom en een multivitamine heb ik van All basic genaamd 'Green superfood' waarbij ik me beter voel dan de multivitamine die ik eerst van Orthica nam. Dat is wat ik bedoel met 'weten wat je neemt' een gezonde natuurlijke multi of een synthetische bij de dorgist vandaan.
Het lijkt me dat het uitgangspunt van ieder individu is ==> geen supplementen.
Het lijkt mij dat het uitgangspunt van de FAO is ===> inzetten op beschikbaarheid van alle mogelijke voedsel die ons alle nutriënten geven.
Pilletjes etc zou nooit het doel op zich moeten zijn van een individu of van een FAO.
Als individu zou men zich eerst 10 keer moeten af vragen, kan het niet anders?
Als de redactie ipv probioticacapsules gewoon volle melkzure producten, zuurkool en rauwkost zou nuttigen zou ze een breder assortiment belangrijke nutriënten (incl. vitamine D) en levende bacteriën binnenkrijgen. Een goede darmflora is essentieel. - niet alleen na een antibioticakuur.
Gedroogde probiotica in pillen zijn vaak dubieus. De bacteriën missen een goede voedingsbodem. Aan de buitenkant kun je dat niet zien... dus kan het goed zijn dat je een vrijwel onwerkzaam middel inzet.
Overigens is een goede voedingsbodem voor probiotica in zuivel 'oligofructose' - een zoete, calorieloze voedingsvezel die aan sommige 'probiotische' zuivel wordt toegevoegd.
Maar eigenlijk is alle zure zuivel 'probiotisch'.
Het toevoegen van vitamines en mineralen aan voeding acht ik meestal ongewenst - en is me een doorn in het oog.
De gebruikte hoeveelheden zijn discutabel, de kwaliteit daarvan eveneens (zo zijn calcium en fosfor uit gesteente iets heel ander dan die uit biologische bron). wetenschappelijke ondersteuning ontbreekt meestal, en nieuwe inzichten (zoals over het gevaar van te veel beta-caroteen) worden niet toegepast
Er zijn betere alternatieven.
Natuurlijke en evenwichtige voeding. Het gericht inzetten van bepaalde voedingsmiddelen en kruiden. Onmisbare kruiden als curcuma, gember, oregano, knoflook en groene thee. Een halve liter volle yoghurt voor de vitamine D, B12, tryptofaan e.a. nutriënten. Zeezout.
De enige supplementen waar ik een uitzondering voor zie zijn algen en vitamine D. Voor therapeutisch gebruik liggen de zaken natuurlijk heel anders.
Frank, wat vind jij van magneetzooltjes, die er voor zorgen dat de moleculen van gezond voedsel in de juiste richting instromen in de energiebanen die door je lichaam lopen, zodat opeenhopingen en stuwingen van nutriënten opgelost worden ?