Gisteravond trad Gunter Pauli op in de Rode Hoed serie It's the Food Stupid. De avond ging over de biobased economy. Meesterverteller Pauli vertelde met alle knappe pauzes, stemverheffingen, enthousiasme en rust over dierlijk eiwitvervangende paddestoelen die groeien op koffieprut en de stoelen in je Mercedes en geurvretende zolen in je Timberlandschoenen die je daar vervolgens met winst nog van kunt maken, nadat je ook de koffieolie al te gelde hebt gemaakt. Daarnaast vertelde hij over distels die op Sardinië in een oude Nafta-raffinaderij verwerkt worden tot mens- en diervoeders en nog een aantal toepassingen. Zijn verhaal las als een routekaart die de zaal aansprak: doe het zelf, vergeet de incapabele en incompetente overheid en onderwijsinstellingen die het verleden voortzetten. Het betoog was even aanstekelijk als het interview dat ik een tijdje geleden met hem had.

Zijn beoogde tegenspeler, de Nederlandse minister Lilianne Ploumen van Buitenlandse Handel en Ontwikkelingssamenwerking, moest helaas verstek laten gaan. De organisatie vond een meer dan uitstekende vervanger in Niek Koning, universitair docent aan de Universiteit van Wageningen. Volgens hem heeft de wereld net zoveel behoefte aan reserve-voorraden als aan innovatief ondernemerschap. De oplossingen die de liberale economie kan verzinnen zijn mooi, maar kunnen uiteindelijk niet voorkomen dat de economie stokt of voor rampen zorgt. Marx, Mansholt en John Maynard Keynes gingen hem voor. Staand op de schouders van de geschiedenis én deze reuzen deed Koning iets dat gespreksleider Felix Rottenberg deed beseffen dat hij de avond van zijn leven meemaakte. Koning maakte wereldcoryfee Pauli met een sympathiek scheldwoord uit voor 'softe neoliberaal'. De markt gaat niet oplossen wat overheden nalaten te doen: ervoor zorgen dat eten en andere levensbehoeften een stabiele prijs hebben. Zo zorg je voor rust en vrede in de wereld.

Pauli voelde wat hem overkwam maar was standvastig. Praten met overheden en zeker die van de EU is tijdverspilling, stelde hij. Ondernemersgeest met een eco-inborst gaat de wereld redden. Ook Koning hield voet bij stuk. Pauli was een heer en zei met een aimabele glimlach 'ik word uitgemaakt voor gek.' Rottenberg wilde beide heren het eens laten worden. Daar toonde Pauli zich wederom een heer van stand: 'Nee, we hoeven het niets eens te worden. Verschil van inzicht brengt de wereld verder.'

Ik moest denken aan mijn oude baas, de bankier Wim Scherpenhuisen Rom, de antroposoof die me ooit leerde dat de wereld is als de slinger van de klok. Noch de ene, noch de andere kant biedt dé oplossing. De slinger beweegt zich tussen het ene en het andere. Dat is leven. Vooral de balans in het midden moet je vermijden. Daar heerst de dood. Het leven is de beweging van het ene op weg naar het andere. En omgekeerd.

Zou het leven nu even ecoliberaal en koopmanschappelijk zijn - domweg omdat overheden incompetent zijn?

De doorgaans linkse, overheidsminded en donkergroene zaal smulde van Pauli die applaus kreeg op zijn kritische opmerkingen over overheden en een ouderwets intensief denkend Wageningen. Onderwijl preekte hij een zo mogelijk nog intensiever, maar ecologisch en economisch diverser beleid.

Ik twitte dat ik de reactie van de zaal sociologisch buitengewoon interessant vond.

Fotocredits: vlnr Rottenberg, Pauli, Koning, Foodlog Media
Dit artikel afdrukken