Biologische landbouw kan de aarde voeden, beweert Bertus Buizer. Of dat waar is, is een eindeloos dispuut. In een kritiek op Louise Fresco's hier al uitvoerig besproken boek Hamburgers in het paradijs zegt hij ook iets heel anders: we moeten stoppen met technologische rooflandbouw en de boer weer rentmeester maken van de grond die hem is toevertrouwd. Dat lijkt de redactie van Foodlog een zinvol uitgangspunt voor discussie.
Prof. Louise O. Fresco, hoogleraar duurzame ontwikkeling aan de UvA, heeft met haar recente oraties en nieuwe boek de gevestigde orde nog eens een hart onder de riem gestoken. Zij verdedigt de intensieve veehouderij en schrijft dat we desnoods ook wel zonder bijen kunnen en desnoods ook zonder fruit. Mevrouw Fresco staat hoog aangeschreven maar zet met haar recente uitlatingen mensen op het verkeerde been. Vanuit verschillende richtingen, zoals vanuit de milieubeweging, ontwikkelingssamenwerking, gezondheidsinstellingen en de biologische sectoren krijgt zij tegenwoordig veel kritiek. Ook van mij.
Cassave
Een van de stellingen van mevrouw Fresco is, dat biologische landbouw de wereld niet kan voeden. Hoe kan zij dat beweren als heel veel landbouwgrond in de afgelopen decennia door oneigenlijk gebruik volgens conventionele productiemethoden - te zware machines, eenzijdige bemesting met kunstmest, etc. - is geërodeerd en alleen met hoge inputkosten (kunstmest, chemie, beregening, etc.) productief kan worden gehouden?
Tegelijk wordt ten behoeve van de moderne intensieve veehouderij tapioca ingevoerd, waardoor ook in Afrika gronden uitgeput worden. We hebben het dan over het gewas cassave, waarop mevrouw Louise Fresco destijds gepromoveerd is. Dit gewas, een soort heester, levert tapioca op dat o.a. in Nederland veel wordt gebruikt als goedkoop energierijk varkensvoer.
Cassave wordt in Afrika ook wel het gewas van de armen genoemd. Het doet het goed op wat armere en droogtegevoelige grond en wordt veelal aan het einde van de rotatie geteeld als de vruchtbaarheid van de grond zeg maar op het laagste niveau is. Het gewas blijft daar dan een paar jaar, zodat het met zijn diepe wortels de nutriënten uit de diepere grondlagen kan benutten. De mensen steken ook regelmatig - nadat ze wat cassavewortels geoogst hebben - stekken van hetzelfde gewas in de grond. Die groeien dan weer uit tot een plant.
Voor de bevolking is de cassavewortel nog steeds een belangrijke bron van energie. In Kameroen bijvoorbeeld gebruiken ze de tapioca ook als tussendoortje, soms met wat suiker of wat citroen. De beter gestelden daar eten het dan ook wel samen met wat pinda's.
Cassave is dus een belangrijk gewas voor de Afrikaanse bevolking. Maar hoe krijg je de bodemvruchtbaarheid na dit gewas weer op peil? Het gewas kan de grond immers behoorlijk leeg trekken? Onze massale invoer van tapioca via de Rotterdamse haven is dus mede debet aan de uitputting van landbouwgrond in Afrika.
Ik ben eigenlijk wel benieuwd wat mevrouw Fresco er destijds toe heeft gebracht om op dit gewas te promoveren.
Biologische landbouw kan negen miljard mensen voeden
In een Duitse uitzending van 16 oktober jl. praatten Ibrahim Coulibaly, een boerenleider van de CNOP in Mali en een Duitse biologische boer, een Duitse vertegenwoordiger van boerenbelangen in Brussel, een Franse tropische landbouwingenieur en de Franse journaliste Marie-Monique Robin over de stelling “Bio kan negen miljard mensen in de wereld voeden”. Op de vertegenwoordiger uit Brussel na kon iedereen die stelling onderschrijven. Maar dan moet volgens Coulibaly het boer zijn weer waarde worden gegeven en moet de jonge boer en boerin zekerheid krijgen wat betreft het eigendomsrecht (titre foncier) van zijn / haar grond. Want dan pas zal hij of zij in de grond willen investeren. Dit is in veel Afrikaanse landen nog in de locale of familiale sfeer geregeld maar niet adequaat en niet altijd rechtsgeldig. Coulibaly: "Tegenwoordig worden de boeren van de beste gronden verjaagd voor een grote exploitant." In zijn ogen heeft niet de politiek de macht, maar het groot kapitaal en wordt er veel gelobbyd. Ook de FAO wordt daar volgens hem door beïnvloed.
De belangrijkste conclusies in de uitzending waren: "Ja, de biologische landbouw kan negen miljard mensen voeden. Stel de ‘kleine’ boer in Afrika weer centraal en laat haar / hem telen voor de eigen regio. En stop met (gesubsidieerd) exporteren van overschotten uit Europa en de VS."
Zelf heb ik zeven jaar in de Afrikaanse landbouw gewerkt en ik ben het eens met de stelling dat biologische landbouw negen miljard mensen in de wereld kan voeden. Want met biologische landbouw wordt de bodem weer levend en gezond en krijgt ook de biodiversiteit meer kans.
Daarmee wil ik niet beweren, dat andere vormen van duurzame landbouw of integratie daarvan niet goed zouden kunnen zijn. Er zijn meerdere wegen naar Rome. Maar de theorie die mevrouw Fresco de laatste tijd verkondigt en waaruit zij kennelijk haar optimisme put, klopt in meerdere opzichten gewoon niet. Daarmee heeft zij als hooggeplaatste wetenschapper nieuwe problemen gecreëerd, zoals de berusting en het behoud van de huidige krachtsverhoudingen, het miskennen van de belangen van 'kleine' boeren in zuidelijke landen en de miskenning van het belang van de biodiversiteit. Kleinschalige landbouw ligt in zuidelijke landen veel meer voor de hand. Dat zal ook niet zo maar een-twee-drie veranderen. Al was het alleen al omdat financiering in de landbouw daar vaak heel moeilijk is. En als die al mogelijk is, dan met rente van soms meer dan 20%.
Nou, dat brengt ook geen boer bij ons op.
Bij ons kennen we kleinschalige land- en tuinbouw tegenwoordig ook wel in de vorm van stadslandbouw, met daktuinbouw bijvoorbeeld. De groeiende belangstelling hiervoor in de hele wereld zou misschien benut kunnen worden als opmaat voor het bevorderen van meer kleinschalige landbouw. Door er voor te zorgen dat land- en tuinbouw voor meer mensen een aantrekkelijke way-of-live wordt, kan daarmee misschien ook aan de steeds verdere vervreemding van de voedselproductie enigszins een halt worden toegeroepen, en aan de kaalslag van de biodiversiteit, het schaarser wordende schoon zoet water, de uitputting van fosfaat en andere grondstoffen.
Fotocredits: Biodiversity International, little girl clutching a cassava root
Dit artikel afdrukken
Cassave
Een van de stellingen van mevrouw Fresco is, dat biologische landbouw de wereld niet kan voeden. Hoe kan zij dat beweren als heel veel landbouwgrond in de afgelopen decennia door oneigenlijk gebruik volgens conventionele productiemethoden - te zware machines, eenzijdige bemesting met kunstmest, etc. - is geërodeerd en alleen met hoge inputkosten (kunstmest, chemie, beregening, etc.) productief kan worden gehouden?
Tegelijk wordt ten behoeve van de moderne intensieve veehouderij tapioca ingevoerd, waardoor ook in Afrika gronden uitgeput worden. We hebben het dan over het gewas cassave, waarop mevrouw Louise Fresco destijds gepromoveerd is. Dit gewas, een soort heester, levert tapioca op dat o.a. in Nederland veel wordt gebruikt als goedkoop energierijk varkensvoer.
Cassave wordt in Afrika ook wel het gewas van de armen genoemd. Het doet het goed op wat armere en droogtegevoelige grond en wordt veelal aan het einde van de rotatie geteeld als de vruchtbaarheid van de grond zeg maar op het laagste niveau is. Het gewas blijft daar dan een paar jaar, zodat het met zijn diepe wortels de nutriënten uit de diepere grondlagen kan benutten. De mensen steken ook regelmatig - nadat ze wat cassavewortels geoogst hebben - stekken van hetzelfde gewas in de grond. Die groeien dan weer uit tot een plant.
Voor de bevolking is de cassavewortel nog steeds een belangrijke bron van energie. In Kameroen bijvoorbeeld gebruiken ze de tapioca ook als tussendoortje, soms met wat suiker of wat citroen. De beter gestelden daar eten het dan ook wel samen met wat pinda's.
Cassave is dus een belangrijk gewas voor de Afrikaanse bevolking. Maar hoe krijg je de bodemvruchtbaarheid na dit gewas weer op peil? Het gewas kan de grond immers behoorlijk leeg trekken? Onze massale invoer van tapioca via de Rotterdamse haven is dus mede debet aan de uitputting van landbouwgrond in Afrika.
Ik ben eigenlijk wel benieuwd wat mevrouw Fresco er destijds toe heeft gebracht om op dit gewas te promoveren.
Biologische landbouw kan negen miljard mensen voeden
In een Duitse uitzending van 16 oktober jl. praatten Ibrahim Coulibaly, een boerenleider van de CNOP in Mali en een Duitse biologische boer, een Duitse vertegenwoordiger van boerenbelangen in Brussel, een Franse tropische landbouwingenieur en de Franse journaliste Marie-Monique Robin over de stelling “Bio kan negen miljard mensen in de wereld voeden”. Op de vertegenwoordiger uit Brussel na kon iedereen die stelling onderschrijven. Maar dan moet volgens Coulibaly het boer zijn weer waarde worden gegeven en moet de jonge boer en boerin zekerheid krijgen wat betreft het eigendomsrecht (titre foncier) van zijn / haar grond. Want dan pas zal hij of zij in de grond willen investeren. Dit is in veel Afrikaanse landen nog in de locale of familiale sfeer geregeld maar niet adequaat en niet altijd rechtsgeldig. Coulibaly: "Tegenwoordig worden de boeren van de beste gronden verjaagd voor een grote exploitant." In zijn ogen heeft niet de politiek de macht, maar het groot kapitaal en wordt er veel gelobbyd. Ook de FAO wordt daar volgens hem door beïnvloed.
De belangrijkste conclusies in de uitzending waren: "Ja, de biologische landbouw kan negen miljard mensen voeden. Stel de ‘kleine’ boer in Afrika weer centraal en laat haar / hem telen voor de eigen regio. En stop met (gesubsidieerd) exporteren van overschotten uit Europa en de VS."
Zelf heb ik zeven jaar in de Afrikaanse landbouw gewerkt en ik ben het eens met de stelling dat biologische landbouw negen miljard mensen in de wereld kan voeden. Want met biologische landbouw wordt de bodem weer levend en gezond en krijgt ook de biodiversiteit meer kans.
Daarmee wil ik niet beweren, dat andere vormen van duurzame landbouw of integratie daarvan niet goed zouden kunnen zijn. Er zijn meerdere wegen naar Rome. Maar de theorie die mevrouw Fresco de laatste tijd verkondigt en waaruit zij kennelijk haar optimisme put, klopt in meerdere opzichten gewoon niet. Daarmee heeft zij als hooggeplaatste wetenschapper nieuwe problemen gecreëerd, zoals de berusting en het behoud van de huidige krachtsverhoudingen, het miskennen van de belangen van 'kleine' boeren in zuidelijke landen en de miskenning van het belang van de biodiversiteit. Kleinschalige landbouw ligt in zuidelijke landen veel meer voor de hand. Dat zal ook niet zo maar een-twee-drie veranderen. Al was het alleen al omdat financiering in de landbouw daar vaak heel moeilijk is. En als die al mogelijk is, dan met rente van soms meer dan 20%.
Nou, dat brengt ook geen boer bij ons op.
Bij ons kennen we kleinschalige land- en tuinbouw tegenwoordig ook wel in de vorm van stadslandbouw, met daktuinbouw bijvoorbeeld. De groeiende belangstelling hiervoor in de hele wereld zou misschien benut kunnen worden als opmaat voor het bevorderen van meer kleinschalige landbouw. Door er voor te zorgen dat land- en tuinbouw voor meer mensen een aantrekkelijke way-of-live wordt, kan daarmee misschien ook aan de steeds verdere vervreemding van de voedselproductie enigszins een halt worden toegeroepen, en aan de kaalslag van de biodiversiteit, het schaarser wordende schoon zoet water, de uitputting van fosfaat en andere grondstoffen.
Fotocredits: Biodiversity International, little girl clutching a cassava root
Nog 3
Je hebt 0 van de 3 kado-artikelen gelezen.
Op 5 mei krijg je nieuwe kado-artikelen.
Op 5 mei krijg je nieuwe kado-artikelen.
Als betalend lid lees je zoveel artikelen als je wilt, én je steunt Foodlog
Lees ook
Bertus, volledig eens met je laatste alinea, aanvullend: Hoeveel monden te voeden is een ding, hoe en hoeveel handen "aan de ploeg" te houden zijn een ander. Er zijn regeringen in deze wereld die graag systemen ontwikkelen waardoor (honderden-) miljoenen doormodderende smallholders geen uitzichtloze citydwellers worden, maar zich zelf kunnen bedruipen en een bijdrage leveren aan hun rurale gemeenschappen. De idee "biologisch" kan daarbij -onder voorwaarden- een serieuze rol spelen.
http://www.rabobank.com/content/news/news_archive/027-RabobankCooperativessmallfarmersindevelopingcountrieskeytosuccessfullysolvetheworldfoodproblem.jsp
Dat vindt ook de Rabobank blijkbaar....
Alle humane poep weer terug naar het land. Misschien, heel misschien is dan mogelijk om meer dan 2 miljard mensen te voeden op basis van biologische landbouw (mits dan ook minder vlees, kleinere porties, eerlijke verdeling). Begrijp me niet verkeerd, ik vind deze discussie niet zo interessant, duurzaamheid is immers een verdelings- en keuzevraagstuk, maar steeds romantische en inhoudelijk foute beelden blijven schetsen heeft ook geen zin. Zonder olie en kunstmest stopt het wereld eet-systeem heel snel. Poep recyclen is echt de eerste stap.
Overigens zit de rabbinge/fresco/dijkhuizen school ook verkeerd met hun '40 miljard monden theorie'. Deze berekeningen zijn ooit gemaakt zonder rekening te houden met de eindigheid van kunstmest en olie. Nu zal de wereldbevolking via natuurlijk weg gaan stabiliseren rond de 9 a 10 miljard is de verwachting, dus wat mij betreft is alleen relevant om te weten hoe we het eten gaan verdelen en welk aandeel natuur we als wereldbevolking wensen op te offeren.
In "How can we outlive our way of life" van Tad Pazek citeert hij Professor Varadaraja Raman: “A major problem confronting society is the lack of knowledge among the public as to what science is, what constitutes scientific thinking and analysis, and what science’s criteria are for determining the correctness of statements about the phenomenological world.”
Nee, niks geen eindeloos dispuut. Het antwoord is helder en duidelijk. Lees het stuk van Patzek maar, alles kort en bondig hoe agrosystemen functioneren, er is geen woord Frans bij.
Biologisch speelt al jaren geen serieuze rol meer. Wat ons allen rest is een vlucht naar voren zoals door Fresco c.s wordt bepleit. Dat dit allemaal niet meevalt is iets waar men eigenlijk niet naar toe wil, opmerkingen over dat het boerenland ecologisch stervende is worden keer op keer kalt gestellt. (mnn dat vlindertje kunnen we wel missen, of dat het probleem is) Wie zet nu wie eigenlijk op het verkeerde been?
Ik heb aandachtig naar de gewraakte uitzending op ARTE-TV gekeken en zowel in de documentaire van mevrouw Robin als in de discussie daarna op geen enkele wijze thema's aan de orde gezien die haar stelling konden onderbouwen. Alles had blijkbaar in haar documentaire met alles te maken, nergens was er sprake van enige onderbouwing van haar stelling, uitsluitend bewijzen uit het ongerijmde, preken voor eigen parochie. (Rodale Institute) Zo komen we er niet willen we de grote problemen die er zijn op het netvlies van een breder publiek krijgen. Jammer, gemiste kans.