De brief waarmee Albert Heijn 2% inkoopkorting bij zijn leveranciers bedong, heeft veel stof doen opwaaien. Omdat het bedingen van inkoopkortingen om samen competitief met de markt om te kunnen gaan gebruikelijk is, vroeg ik vanmorgen Marc Jansen van het Centraal Bureau Levensmiddelenhandel (CBL) hoe zijn achterban tegen de reacties aankijkt.
Zowel de algemene als de vakpers staan bol van de verontwaardiging over de afgelopen week eenzijdig door AH aan zijn leveranciers opgelegde inkoopkorting van 2%. De Youth Food Movement organiseerde een stickeractie die door boerenorganisaties werd overgenomen. Daarmee oogstten zij de sympathie van consumenten.
De algemene kranten rapporteerden over boerenprotesten bij het hoofdkantoor van AH in Zaandam. Het Parool berichtte over de gezamenlijke actie van de YFM en boeren in Amsterdamse AH’s. In vakblad de Levensmiddelenkrant zeiden retailkenners Gerard Rutte en Marcel van Aalst dat Albert Heijn een beetje dom was geweest. De Zaanse super had beter kunnen zeggen dat de korting bedoeld was om de prijzen voor ons – consumenten – betaalbaar te houden. Die gaan immers nog genoeg omhoog in de komende jaren. Door je leveranciers scherp te houden, zorg je in ieder geval voor de laagst mogelijke prijzen.
Vanmorgen vroeg ik Marc Jansen, directeur van het CBL, hoe hij aankijkt tegen de golf van verontwaardiging die AH heeft opgeroepen. Is hij het eens met Rutte en Van Aalst? “Daar kan ik geen uitspraken over doen. Dat is de keuze van AH. Mij gaat het erom hoe iedereen erin zit. Ik zie de boeren op deze actie springen. Het is bijna gênant om te zien hoe ze steeds verder in de rol van slachtoffer kruipen. Maar dat gaat hen niet helpen. Ze moeten ervoor zorgen dat ze zelf een marktpositie krijgen. Daar werken ze helemaal niet aan.”
Is dat zo? “Jazeker”, zegt Jansen, “boeren en tuinders sturen geen rekeningen en krijgen ook helemaal geen brieven van AH. Ze zitten elke week weer bibberend te wachten op de noteringen die ze van hun coöperaties krijgen en zorgen er niet voor dat ze ons helpen om méér voor hun product te kunnen vragen. Je zou AH even moeten vragen hoeveel brieven naar boeren en tuinders zijn verstuurd.” Dat deed ik. Rianne van der Sar, persvoorlichter bij Albert Heijn, bevestigde me dat er slechts brieven zijn verstuurd naar directe leveranciers. Daar zijn geen boeren en tuinders onder. Van der Sar: “De inkoopkorting is bedoeld om onze groei met traditionele winkels in België en het To Go-concept in Duitsland te kunnen realiseren. Daar profiteren onze leveranciers van en daarom vragen we deze bijdrage aan een koers waar we samen van zullen profiteren.”
Jansen is scherp over de opstelling van de boeren. “Ik vind het beschamend dat de sector weer eens zo overduidelijk zijn zwakte toont, zonder met oplossingen te komen. Er wordt veel te veel geproduceerd, er wordt niet gewerkt aan onderscheid terwijl boeren en tuinders niet los kunnen komen van het systeem van noteringen. Daar zou aan gewerkt moeten worden. Nu met z’n allen op AH duiken geeft geen pas. Het bedrijf doet hooguit een dikke 15% van het Nederlandse maagaandeel. In bijvoorbeeld kasgroenten doen alle supers samen amper meer dan een procent of 5 van wat in Nederland gemaakt wordt; in varkensvlees is dat een dikke 10% van de dieren die hier geboren worden. Wat willen de boeren?”
Even fel is hij op de opstelling van Philip den Ouden van de FNLI die AH’s eenzijdige actie in scherpe woorden veroordeelde: “Den Ouden is buiten zijn boekje gegaan. Hij weet beter en weet ook dat onze gedragscode Mededingingsrecht zulke uitlatingen verbiedt. Supermarkten en leveranciers komen er binnen de grenzen van de wet namelijk altijd uit als er echte problemen zijn die een aanpak in het gezamenlijk belang vergen.”
Ik confronteerde Jansen met een aantal andere uitspraken die de laatste dagen over AH zijn gedaan en vroeg hem daar met enkele woorden op te reageren. Klaas Johan Osinga van LTO zei dat de kortingsactie in bijvoorbeeld Engeland niet zou kunnen vanwege de daar geldende gedragscode van onderhandelingen. Jansen: ‘Dat is schijnheilig. Juist LTO frusteert de onderhandelingen die op initiatief van koepelorganisaties in Brussel worden gevoerd om tot zo’n code te komen. LTO wil de mededingingswet aanpassen om nog meer eenheidsworst van samenwerkende boeren te kunnen maken. Dat lost het probleem vooral niet op.”
Albert-Jan Maat, voorzitter van LTO Nederland, noemde de actie van AH ‘onbehoorlijk’. Jansen: “Maat is nog steeds een politicus. Deze uitspraak toont aan dat hij niet wordt gehinderd door kennis van zaken. Dat bedoel ik letterlijk, in de zin van ‘wat moet je doen om succesvol te kunnen ondernemen?’ Het is vooral onbegrijpelijk dat hij voor Unilever, Procter & Gamble en andere partijen die prima in staat zijn hun eigen kooltjes uit het vuur te halen in de bres springt en vergeet zijn eigen achterban te vertellen waar die al 20 jaar geleden aan had moeten beginnen.”
Annechien ten Have, voorzitter van LTO Nederland varkenshouderij, zei ‘consumenten moeten ons helpen.” Jansen: “Ten Have heeft daarmee beslist een valide punt, maar wat ze vergeet erbij te zeggen is dat de Nederlandse varkenshouders zwaar achterlopen bij wat de markt wil. Als die niet komen met onderscheiden concepten waar consumenten iets mee hebben én voor een nette prijs, dan gebeurt er niets. Miesemausen helpt niet, je uiterste best doen om het schijnbaar onmogelijke waar te maken wel. Dat kunnen wij als levensmiddelenhandel ook niet eenzijdig veranderen.'
Fotocredits: Marc Jansen (l), tijdens Hét Landbouwdebat 2012, Grasbaal
Dit artikel afdrukken
De algemene kranten rapporteerden over boerenprotesten bij het hoofdkantoor van AH in Zaandam. Het Parool berichtte over de gezamenlijke actie van de YFM en boeren in Amsterdamse AH’s. In vakblad de Levensmiddelenkrant zeiden retailkenners Gerard Rutte en Marcel van Aalst dat Albert Heijn een beetje dom was geweest. De Zaanse super had beter kunnen zeggen dat de korting bedoeld was om de prijzen voor ons – consumenten – betaalbaar te houden. Die gaan immers nog genoeg omhoog in de komende jaren. Door je leveranciers scherp te houden, zorg je in ieder geval voor de laagst mogelijke prijzen.
Vanmorgen vroeg ik Marc Jansen, directeur van het CBL, hoe hij aankijkt tegen de golf van verontwaardiging die AH heeft opgeroepen. Is hij het eens met Rutte en Van Aalst? “Daar kan ik geen uitspraken over doen. Dat is de keuze van AH. Mij gaat het erom hoe iedereen erin zit. Ik zie de boeren op deze actie springen. Het is bijna gênant om te zien hoe ze steeds verder in de rol van slachtoffer kruipen. Maar dat gaat hen niet helpen. Ze moeten ervoor zorgen dat ze zelf een marktpositie krijgen. Daar werken ze helemaal niet aan.”
Is dat zo? “Jazeker”, zegt Jansen, “boeren en tuinders sturen geen rekeningen en krijgen ook helemaal geen brieven van AH. Ze zitten elke week weer bibberend te wachten op de noteringen die ze van hun coöperaties krijgen en zorgen er niet voor dat ze ons helpen om méér voor hun product te kunnen vragen. Je zou AH even moeten vragen hoeveel brieven naar boeren en tuinders zijn verstuurd.” Dat deed ik. Rianne van der Sar, persvoorlichter bij Albert Heijn, bevestigde me dat er slechts brieven zijn verstuurd naar directe leveranciers. Daar zijn geen boeren en tuinders onder. Van der Sar: “De inkoopkorting is bedoeld om onze groei met traditionele winkels in België en het To Go-concept in Duitsland te kunnen realiseren. Daar profiteren onze leveranciers van en daarom vragen we deze bijdrage aan een koers waar we samen van zullen profiteren.”
Jansen is scherp over de opstelling van de boeren. “Ik vind het beschamend dat de sector weer eens zo overduidelijk zijn zwakte toont, zonder met oplossingen te komen. Er wordt veel te veel geproduceerd, er wordt niet gewerkt aan onderscheid terwijl boeren en tuinders niet los kunnen komen van het systeem van noteringen. Daar zou aan gewerkt moeten worden. Nu met z’n allen op AH duiken geeft geen pas. Het bedrijf doet hooguit een dikke 15% van het Nederlandse maagaandeel. In bijvoorbeeld kasgroenten doen alle supers samen amper meer dan een procent of 5 van wat in Nederland gemaakt wordt; in varkensvlees is dat een dikke 10% van de dieren die hier geboren worden. Wat willen de boeren?”
Even fel is hij op de opstelling van Philip den Ouden van de FNLI die AH’s eenzijdige actie in scherpe woorden veroordeelde: “Den Ouden is buiten zijn boekje gegaan. Hij weet beter en weet ook dat onze gedragscode Mededingingsrecht zulke uitlatingen verbiedt. Supermarkten en leveranciers komen er binnen de grenzen van de wet namelijk altijd uit als er echte problemen zijn die een aanpak in het gezamenlijk belang vergen.”
Ik confronteerde Jansen met een aantal andere uitspraken die de laatste dagen over AH zijn gedaan en vroeg hem daar met enkele woorden op te reageren. Klaas Johan Osinga van LTO zei dat de kortingsactie in bijvoorbeeld Engeland niet zou kunnen vanwege de daar geldende gedragscode van onderhandelingen. Jansen: ‘Dat is schijnheilig. Juist LTO frusteert de onderhandelingen die op initiatief van koepelorganisaties in Brussel worden gevoerd om tot zo’n code te komen. LTO wil de mededingingswet aanpassen om nog meer eenheidsworst van samenwerkende boeren te kunnen maken. Dat lost het probleem vooral niet op.”
Albert-Jan Maat, voorzitter van LTO Nederland, noemde de actie van AH ‘onbehoorlijk’. Jansen: “Maat is nog steeds een politicus. Deze uitspraak toont aan dat hij niet wordt gehinderd door kennis van zaken. Dat bedoel ik letterlijk, in de zin van ‘wat moet je doen om succesvol te kunnen ondernemen?’ Het is vooral onbegrijpelijk dat hij voor Unilever, Procter & Gamble en andere partijen die prima in staat zijn hun eigen kooltjes uit het vuur te halen in de bres springt en vergeet zijn eigen achterban te vertellen waar die al 20 jaar geleden aan had moeten beginnen.”
Annechien ten Have, voorzitter van LTO Nederland varkenshouderij, zei ‘consumenten moeten ons helpen.” Jansen: “Ten Have heeft daarmee beslist een valide punt, maar wat ze vergeet erbij te zeggen is dat de Nederlandse varkenshouders zwaar achterlopen bij wat de markt wil. Als die niet komen met onderscheiden concepten waar consumenten iets mee hebben én voor een nette prijs, dan gebeurt er niets. Miesemausen helpt niet, je uiterste best doen om het schijnbaar onmogelijke waar te maken wel. Dat kunnen wij als levensmiddelenhandel ook niet eenzijdig veranderen.'
Fotocredits: Marc Jansen (l), tijdens Hét Landbouwdebat 2012, Grasbaal
Nog 3
Je hebt 0 van de 3 kado-artikelen gelezen.
Op 5 mei krijg je nieuwe kado-artikelen.
Op 5 mei krijg je nieuwe kado-artikelen.
Als betalend lid lees je zoveel artikelen als je wilt, én je steunt Foodlog
Lees ook
LTO Nederland komt zojuist met een persbericht naar aanleiding van het gesprek dat Maat en het NAJK vanmiddag met Albert Heijn hadden:
"LTO praat deze week verder met directie Albert Heijn
Het totstandbrengen van een duurzame keten en goede relatie vraagt van zowel consument, supermarkten, leveranciers als boeren en tuinders dat een ieder z’n rol speelt en eigen verantwoordelijkheid neemt. Dit geldt dus ook voor supermarkten als Albert Heijn.
Dit heeft LTO Nederland en NAJK vanmorgen in Zaandam naar voren gebracht tijdens een gesprek met de directie van Albert Heijn.
Vanmorgen hebben LTO Nederland en NAJK rond de tafel gezeten met de Albert Heijndirectie om te praten over het voornemen van Albert Heijn om haar leveranciers met ingang van vandaag 2% minder te gaan betalen voor de geleverde producten. Dit bericht zorgde de afgelopen dagen voor veel commotie bij boeren en tuinders.
Boeren en tuinders voorzien dat de pijn van de 2% korting uiteindelijk bij hen als voedselproducent wordt gelegd. Dit terwijl de prijzen nu al vaak niet kostendekkend zijn.
Inzet voor het gesprek vanmorgen was voor LTO om de positie van de boeren en tuinders duidelijk te maken. Daarnaast om de zorg uit te spreken dat de korting de gezamenlijk ingezette koers om duurzaam gezond voedsel te produceren ernstig in gevaar brengt.
LTO Nederland is van mening dat de groeistrategie van Albert Heijn niet ten koste kan gaan van de afspraken die hierover met elkaar zijn gemaakt in de Verklaring Internationaal Maatschappelijk Verantwoord Ondernemen (sept.2008) en de duurzaamheidsprogramma’s die reeds gezamenlijk in werking zijn gezet.
Het gesprek werd hierover vanochtend geopend en zal eind deze week worden voortgezet. Tevens zal LTO en NAJK ook de andere twee supermarktketens Super Unie en Jumbo oproepen om hierin eveneens hun verantwoordelijkheid te nemen."
LTO heeft dus nog een keer gezegd wat het al gezegd had. Verder is er geen nieuws.
Ik ben het helemaal eens met dat er (bijna) alleen einheidsworst wordt gemaakt en dat de sector dat voor een groot deel aan zichzelf mag wijten, of de consument krijgt gewoon het voer dat ie wil. Echter ging de discussie m.i. over de inkoopmacht van de grote supers, waar nu specifiek AH gepakt werd (ook hun eigen falende communicatie inderdaad). In dat licht vind ik:
""Het is vooral onbegrijpelijk dat hij voor Unilever, Procter & Gamble en andere partijen die prima in staat zijn hun eigen kooltjes uit het vuur te halen""
wel opmerkelijk. De indruk die ik heb is dat er juist met hun A-merken enorm gestunt wordt, en dat zij ook zeker niet de prijs krijgen die ze willen. Het zou me niets verbazen als juist die A-merken zich net zo goed afhankelijk voelen van de macht van de drie grote super concerns in NL en het primair om slechte marktwerking gaat, en daarna pas om innovatie.
Dat gezegd hebbende is de innovatieve kracht van AH groter dan de A-merken, misschien zitten ze allemaal wel in hetzelfde bootje.
Zwarte Piet wordt terug gegooid. De boeren moeten zelf werken aan een marktpositie. Valide punt, ware het niet dat elk onderscheidend concept direct door de retailers wordt uitgekleed. Denk aan Volwaard. In de segmenten waar de kruissubsidie van cola en bier wordt gecompenseerd willen de supers liever geen merk, anders dan hun huismerk. Hoe moet je anders dergelijke marges draaien?
Punt is: het hele systeem zit zo op slot dat alleen de wal het schip kan keren. Of er moet - uit compleet onverwachte hoek - een andere retailformule opstaan die groot genoeg wil worden om concurrerend te zijn en die de zaken anders wil aanpakken. Het zou goed nieuws kunnen zijn voor de primaire sector, de volksgezondheid en de A-merken (ze krijgen de zeggenschap over hun merk weer terug). Hoewel medelijden daar misschien niet zo op zijn plaats is. Retail als geheel is nu (in inkoopvolume) zo'n groot blok, dat er alleen niches overblijven. Vraag is of de consument daar in grote mate van gebruik gaat maken. Ik waag het te betwijfelen.
Beste Marc,
Dank voor je eerste publieke reactie op de eenzijdige acties van retailers. Echt waar, je mag niet eenzijdig een contract openbreken in Nederland en als dat gebeurt is dat niet conform de wet. Wij hebben niet anders gezegd dan dat en dat checken wij zorgvuldig met de beste mededingingsjuristen van Nederland. Ik heb geen regel overtreden en anders moet je die codes nog even nalopen. Ik ben geen gekke henkie! Het zou mooi zijn als je bevestigt dat deze regels voor alle ketenpartners gelden en dat alle ketenpartners met een handtekening beloven zich aan de wet te houden: wij noemen dat een gedragscode en de leden van de FNLI zijn voor, overigens net als de Europese retailorganisaties Eurocommerce en de European Retail Roundtable. Die hebben die principes onderschreven en volgens mij is het CBL direct of indirect lid van Eurocommerce en Ahold lid van de ERRT. Jammer alleen dat de Europese Boerenorganisaties die principes niet steunden want dan was er al een Europese Gedragscode voor de keten geweest.
Met vriendelijke groet,
Philip den Ouden
Directeur FNLI
Natuurlijk heeft Jansen helemaal gelijk. De Nederlandse landbouw moet innoveren, diversificeren, en boeren moeten zich gaan verenigen. Ik kom genoeg boeren tegen die dit allemaal maar moeilijk en eng vinden. Maar, ze zullen wel moeten. Toch klinkt dit antwoord een beetje als jij-bakken. Onze insteek is altijd geweest: innovatie moet ergens van betaald worden. Boeren staan al zwak in de keten. Het eenzijdig opzeggen van contracten, het verder uitknijpen van leveranciers werkt hierbij uiterst contraproductief. Ok; boeren moeten hun verantwoordelijkheid nemen. Dan de retail ook.
Mij valt het op hoe goed onze actie is gevallen bij 'de consument'. De actie van AH appelleert aan een onrechtvaardigheidsgevoel. En hoewel de consument zelf niks opschiet met onze '2%' actie, kiest men direct de kant van de boeren. Dit is waar de retailers zich zorgen over moeten gaan maken. Consumenten laten zich niet langer bullshitten met ontransparante groeistrategie verhalen. Afspraken over betaling zeg je niet eenzijdig op. Dat voelt iedereen. En dan is het helemaal fijn om voor de underdog op te komen. Wat Soetman zegt; iedere speler moet zijn verantwoordelijkheid nemen.