3 min
De chemicaliën in plastic verpakkingen en de nanodeeltjes van verkruimeld plastic worden teruggevonden in het goedbeschermde binnenste van organismen. Spookchemicaliën, maar ook bekende boosdoeners als PFAS, DDT, PVC, Bisfenol A en ftalaten, verstoren de werking van hormonen en jagen de vetopslag aan. De gevolgen zijn nog niet te overzien, maar de impact van al dat plastic afval is immens en alom aanwezig.
Dat de obesitasepidemie om zich heen grijpt en ongeveer de helft van de wereldbevolking al overgewicht heeft, is een treurige vaststelling. Verklaringen voor de horizontale uitdaging van de mensheid zijn er genoeg, en vragen ook. Hoe kan het bijvoorbeeld dat veel mensen dikker worden dan op grond van hun energie-inname en -verbruik (bio)logisch zou zijn? Zijn er krachten aan het werk die de vetopslag aanjagen, los van de overmaat calorieën uit de voeding en de genen?
Chemicaliën in plastics zouden best weleens voor een flink deel kunnen bijdragen aan overmatig vetopslag in de mens. En plasticdeeltjes zelf ook. Recente studies duiken dieper in de hormoonverstorende werking van chemicaliën en nanodeeltjes van plastics en leveren bewijs voor hun bijdrage aan de toenemende obesitas. Het gaat dan om plastic verpakkingsmateriaal dat in aanraking komt met voeding en kleine deeltjes van afgebroken plastic. In het tijdperk van kant-en-klaar eten is dat heel veel plastic. Niet alle soorten plastic zijn verdacht, maar er zijn ook spookchemicaliën.
Weekmakers
Van twee (soorten) stoffen die veel in plastic verpakkingen en ander kunststofmateriaal voorkomen bestaan al langer sterke aanwijzingen dat ze een verstorende werking hebben op hormonen, ftalaten en bisfenol B. Het zijn chemicaliën met vele toepassingen, van weekmakers in plastic speelgoed, vlamvertragers in isolatiemateriaal, glansmiddel in pillen, in cosmetica en coatings in conservenblikken.
Onderzoekers van de Norwegian University of Science and Technology in Trondheim publiceerden vorig jaar een rapport over plastics in 34 verpakkingsproducten: yoghurtbekers, piepschuimbakken, sapflessen, snoepverpakkingen, voedingsmiddelenfolie, placemats, sponzen etc. Ze vonden alleen al in verpakkingsmateriaal 4000 verschillende chemische stoffen, waarvan maar 629 geïdentificeerd konden worden. Elf daarvan, waaronder bisfenolen en ftalaten, maar ook DDT, PVC en PUR, “verstoren het vermogen van ons lichaam om het gewicht te reguleren, en hebben andere verontrustende gezondheidseffecten,” zoals The Guardian het samenvat.
Adipogenese
Uit laboratoriumproeven met muizencellen in vitro bleek echter dat veel meer stoffen de vetaanmaak, adipogenese, aanjagen. In liefst een derde van de geteste producten zaten stoffen met die werking. Bisfenol en ftalaten zijn maar het topje van de ijsberg, aldus de Noren. In alle plastic verpakkingen zitten polymeren, additieven en ‘per ongeluk’ aanwezige reststoffen van het productieproces. Van duizenden stoffen kon niet eens vastgesteld worden wat het was.
Ook werd niet helemaal duidelijk hoe de metabolism-disrupting chemicals (MDC) bijdragen aan het vormen van vetdeeltjes. Deels door activering van de receptor op de cel, PPARγ, die de vetopslag regelt. Maar de complexe stoffen activeren nog meer mechanismen die tot de cumulatie van vetzuren in vetcellen leiden, onder meer via receptoren in de lever en de schildklier.
Placenta
Het zijn echter niet alleen de chemicaliën in plastics die een verstorende invloed op het menselijk (vet)metabolisme hebben, maar ook de nanodeeltjes zelf. Plastics verkruimelen na verloop van tijd door hitte, zonlicht, water en slijtage tot minuscule deeltjes, die diep doordringen in het weefsel en de organen van mens en dier, vergelijkbaar met fijnstof.
Onderzoekers van de Rutgers University traceerden de piepkleine deeltjes in de bloedbaan, de placenta en uiteindelijk in de foetus van een zwangere rat. Voor de proef werden deeltjes polystyreen gebruikt, in doses die overeenkomen met waar mensen dagelijks aan blootgesteld zijn. Dat de nanodeeltjes de placenta passeerden mag opmerkelijk heten, want die werkt als een zeer selectieve filter voor de uitwisseling van stoffen tussen de moeder en de foetus.
Veel invloed op de groei van de foetus werd in deze studie niet waargenomen, wel op de grootte van de placenta. Andere eventuele kwalijke gevolgen voor de groei van het diertje, of de vertaling daarvan naar de mens, vielen buiten het bereik van deze pilot study. De hoofdonderzoeker Philip Demokritou suggereert wel dat de nanodeeltjes substantieel bijdragen aan de vetopslag, wel tot 45% extra.
PFAS
Veel bestanddelen van plastics zijn ‘forever chemicals’, sterke verbindingen die niet of heel langzaam afbreken tot onschadelijke componenten. De beruchtste zijn de alom aanwezige PFAS-verbindingen, poly- en perfluoralkylstoffen. Ze komen geregeld in het nieuws, recent weer omdat er een verbod op het gebruik in Europa staat aan te komen. In menig huishouden zal de gebutste anti-aanbakkoekenpan in de vuilnisbak zijn beland na berichten in de media over de schadelijkheid van de teflon die in de pan verwerkt is. (Waarna die PFAS toch ook in het milieu terechtkomt).
Bij alle verdenkingen van hormoonverstoring door PFAS is nieuw bewijs geleverd door een gedegen onderzoek. “Obesogene PFAS's kunnen gewichtstoename veroorzaken en zo bijdragen tot de obesitas-pandemie”, dat concluderen Deense onderzoekers op basis van data van 381 proefpersonen die aan een afvalprogramma deelnamen. Het werd vastgesteld op basis van PFAS-verbindingen in het bloed en de gewichtstoename na een begeleid programma om gewicht te verliezen.
Bij de proefpersonen die aan het begin van het onderzoek de hoogste PFAS-waarden in hun bloed hadden, werd waargenomen dat zij (na gewicht verloren te hebben) het meest weer aankwamen. Die gewichtstoename was groter dan alleen op basis van het veranderde eetpatroon verklaard kon worden. Ditzelfde effect was eerder waargenomen in een Amerikaanse studie uit 2018. In de Verenigde Staten beijveren gezondheidsorganisaties zich voor het uitbannen van PFAS en andere hormoonverstorende stoffen uit het milieu.
Dit artikel afdrukken
Chemicaliën in plastics zouden best weleens voor een flink deel kunnen bijdragen aan overmatig vetopslag in de mens. En plasticdeeltjes zelf ook. Recente studies duiken dieper in de hormoonverstorende werking van chemicaliën en nanodeeltjes van plastics en leveren bewijs voor hun bijdrage aan de toenemende obesitas. Het gaat dan om plastic verpakkingsmateriaal dat in aanraking komt met voeding en kleine deeltjes van afgebroken plastic. In het tijdperk van kant-en-klaar eten is dat heel veel plastic. Niet alle soorten plastic zijn verdacht, maar er zijn ook spookchemicaliën.
Weekmakers
Van twee (soorten) stoffen die veel in plastic verpakkingen en ander kunststofmateriaal voorkomen bestaan al langer sterke aanwijzingen dat ze een verstorende werking hebben op hormonen, ftalaten en bisfenol B. Het zijn chemicaliën met vele toepassingen, van weekmakers in plastic speelgoed, vlamvertragers in isolatiemateriaal, glansmiddel in pillen, in cosmetica en coatings in conservenblikken.
Onderzoekers van de Norwegian University of Science and Technology in Trondheim publiceerden vorig jaar een rapport over plastics in 34 verpakkingsproducten: yoghurtbekers, piepschuimbakken, sapflessen, snoepverpakkingen, voedingsmiddelenfolie, placemats, sponzen etc. Ze vonden alleen al in verpakkingsmateriaal 4000 verschillende chemische stoffen, waarvan maar 629 geïdentificeerd konden worden. Elf daarvan, waaronder bisfenolen en ftalaten, maar ook DDT, PVC en PUR, “verstoren het vermogen van ons lichaam om het gewicht te reguleren, en hebben andere verontrustende gezondheidseffecten,” zoals The Guardian het samenvat.
Adipogenese
Uit laboratoriumproeven met muizencellen in vitro bleek echter dat veel meer stoffen de vetaanmaak, adipogenese, aanjagen. In liefst een derde van de geteste producten zaten stoffen met die werking. Bisfenol en ftalaten zijn maar het topje van de ijsberg, aldus de Noren. In alle plastic verpakkingen zitten polymeren, additieven en ‘per ongeluk’ aanwezige reststoffen van het productieproces. Van duizenden stoffen kon niet eens vastgesteld worden wat het was.
Ook werd niet helemaal duidelijk hoe de metabolism-disrupting chemicals (MDC) bijdragen aan het vormen van vetdeeltjes. Deels door activering van de receptor op de cel, PPARγ, die de vetopslag regelt. Maar de complexe stoffen activeren nog meer mechanismen die tot de cumulatie van vetzuren in vetcellen leiden, onder meer via receptoren in de lever en de schildklier.
Minder complexe plastics, die getest worden op hun adipogene werking, zouden de uitweg naar een niet-toxische omgeving kunnen zijnHeel veel plastics, combinaties van diverse chemicaliën, activeerden de vetvorming niet. Zoals PET, waarvan plastic flessen worden gemaakt. De onderzoekers schrijven in hun conclusie dat de huidige veelheid aan plastics in verpakkingen bijdraagt aan een toxische, obesogene omgeving. Minder complexe plastics, die getest worden op hun adipogene werking, zouden de uitweg naar een niet-toxische omgeving kunnen zijn.
Placenta
Het zijn echter niet alleen de chemicaliën in plastics die een verstorende invloed op het menselijk (vet)metabolisme hebben, maar ook de nanodeeltjes zelf. Plastics verkruimelen na verloop van tijd door hitte, zonlicht, water en slijtage tot minuscule deeltjes, die diep doordringen in het weefsel en de organen van mens en dier, vergelijkbaar met fijnstof.
Onderzoekers van de Rutgers University traceerden de piepkleine deeltjes in de bloedbaan, de placenta en uiteindelijk in de foetus van een zwangere rat. Voor de proef werden deeltjes polystyreen gebruikt, in doses die overeenkomen met waar mensen dagelijks aan blootgesteld zijn. Dat de nanodeeltjes de placenta passeerden mag opmerkelijk heten, want die werkt als een zeer selectieve filter voor de uitwisseling van stoffen tussen de moeder en de foetus.
Veel invloed op de groei van de foetus werd in deze studie niet waargenomen, wel op de grootte van de placenta. Andere eventuele kwalijke gevolgen voor de groei van het diertje, of de vertaling daarvan naar de mens, vielen buiten het bereik van deze pilot study. De hoofdonderzoeker Philip Demokritou suggereert wel dat de nanodeeltjes substantieel bijdragen aan de vetopslag, wel tot 45% extra.
PFAS
Veel bestanddelen van plastics zijn ‘forever chemicals’, sterke verbindingen die niet of heel langzaam afbreken tot onschadelijke componenten. De beruchtste zijn de alom aanwezige PFAS-verbindingen, poly- en perfluoralkylstoffen. Ze komen geregeld in het nieuws, recent weer omdat er een verbod op het gebruik in Europa staat aan te komen. In menig huishouden zal de gebutste anti-aanbakkoekenpan in de vuilnisbak zijn beland na berichten in de media over de schadelijkheid van de teflon die in de pan verwerkt is. (Waarna die PFAS toch ook in het milieu terechtkomt).
Bij alle verdenkingen van hormoonverstoring door PFAS is nieuw bewijs geleverd door een gedegen onderzoek. “Obesogene PFAS's kunnen gewichtstoename veroorzaken en zo bijdragen tot de obesitas-pandemie”, dat concluderen Deense onderzoekers op basis van data van 381 proefpersonen die aan een afvalprogramma deelnamen. Het werd vastgesteld op basis van PFAS-verbindingen in het bloed en de gewichtstoename na een begeleid programma om gewicht te verliezen.
Bij de proefpersonen die aan het begin van het onderzoek de hoogste PFAS-waarden in hun bloed hadden, werd waargenomen dat zij (na gewicht verloren te hebben) het meest weer aankwamen. Die gewichtstoename was groter dan alleen op basis van het veranderde eetpatroon verklaard kon worden. Ditzelfde effect was eerder waargenomen in een Amerikaanse studie uit 2018. In de Verenigde Staten beijveren gezondheidsorganisaties zich voor het uitbannen van PFAS en andere hormoonverstorende stoffen uit het milieu.
Nog 3
Je hebt 0 van de 3 kado-artikelen gelezen.
Op 5 mei krijg je nieuwe kado-artikelen.
Op 5 mei krijg je nieuwe kado-artikelen.
Als betalend lid lees je zoveel artikelen als je wilt, én je steunt Foodlog
Lees ook
Sorry Huib, ik was een beetje onoplettend. Ik weet dat er best veel hypothalamus onderzoek wordt gedaan en moet bekennen dat ik de laatste 15 jaar onderzoek in de periferie niet gevolgd heb. Daar zwerft een fantastische hoeveelheid neuronen rond wat een neuraal netwerk vormt waarin b.v. het onderscheid tussen orthosympatische en parasympathische activiteiten volkomen zoekraakt. Dat systeem zou wel eens de detector en regulatiefunctie kunnen delen met de hypothalamus. Ben eerlijk gezegd blij dat ik dat systeem niet hoef te onderzoeken - je wordt er waarschijnlijk mesjogge van.
Endocrine disruptors doen véél meer dan obesitas versterken.
Alle lichamelijke (en geestelijke) processen worden hormonaal beïnvloed. De zaadkwaliteit vermindert sterk, en deze chemie wordt daar in ieder geval deels aan schuldig geacht.
De 'ergste' stoffen (zoals in anti-aanbakpannen die niet keramisch zijn, magnetronverpakkingen*) blijven onafbreekbaar in het milieu, en hopen zich - net als andere schadelijke stoffen, als zware metalen - op in het vetweefsel en botten, leiden tot kanker.
* die verpakkingen gemengd met plastic afval, geven dus schadelijke(re) vervuiling van het recyclede plastic... en ook in de verbrandingsoven verdwijnen ze niet.
Als microplastics onze gezondheid zo bedreigd waarom zijn die plastic sigarettenfilters (die sowieso geen effect hebben) niet al verboden. Geheel Europa ligt OVERAL bezaaid met deze plasticvezel hulsjes. Omdat het zo'n fijn materiaal vervallen ze snel tot fijnstof. Maar materiaal gaat nooit weg. Ik vraag me soms af hoeveel van het fijnstof dat, ook ik, dagelijks inadem afkomstig is van sigarettenfilters? Wellicht weet iemand dat hier? Actie want over een paar jaar zullen we zien dat dit probleem de oorzaak is van ....?
Nico, #13 , vet wordt niet omgezet in glucose. Verder is er in het obesitasonderzoek weldegelijk veel aandacht voor de aansturing vanuit het autonome zenuwstelsel en de hypothalamus. Zie bijvoorbeeld mijn recente stuk over het jojo-effect.
Mike (#11), ik denk dat er verwarring ontstaat door de term energie/calorieëninname. Het gaat niet om de inname (het eten) van bruto energie, maar om de aanzet van energie (vet) die uiteindelijk in het lichaam wordt opgenomen (de netto energie), na al die verterings-, aborptie- en benuttingsstappen dus. Aardolie bevat best veel bruto energie, maar ik denk niet dat je er dik van wordt.
Die benutting van energie (en nutriënten) verschilt ook tussen individuen. Niet alle varkens hebben dezelfde voederconversie, ook toomgenoten niet.