De verkiezing van 'de beste paprika van Nederland' is de eerste van een serie die Nieuwvers - een samenwerking tussen Urgenda en Foodlog - vormgeeft. We zijn het aan het leren en bouwen de methode rustig op.

Hoe we het doen?

- Inschrijven: Via de vakbladen riepen we op tot inschrijvingen (is gebeurd)
- "Halve finale": Op Foodlog beoordelen we met terzake kundige mensen en het lezerspubliek welke teeltwijzen het meest innovatief zijn (daar is dit artikel voor bedoeld)
- "Finale": de proeverij op 13 september a.s. in de paprikakas van Personal Vision in Bleiswijk (Z-Holland).

Omdat de meest innovatief geteelde paprika niet noodzakelijk ook de lekkerste is, leggen we ook andere paprika's voor aan de smaakjury van 13 september. Zij gaan de lekkerste kiezen uit 6 finalisten die in de discussie naar aanleiding van dit artikel naar boven komen.

Daarnaast doen we een vergelijkende proeverij van paprika's van allerlei variëteiten, vormen en kleuren waarvan de inzenders zeggen dat ze mee horen te dingen naar de titel van de lekkerste paprika. Daarin kunnen ook minder innovatief geteelde paprika's meedoen. Uiteraard doen ook de innovatiefste daar weer in mee. Felix Wilbrink maakt aan het einde van de proeverwij het juryoordeel bekend.

Aan u - en Olaf van Kooten, Marco van Noord en Stefaan Vandaele - is het nu om uit de onderstaande lijst de meest innovatieve te bepalen. Maandag en dinsdag a.s. hangen we een poll aan dit item om te stemmen over de 3 finalisten in rood, groen, geel, oranje en rode punt paprika). Vandaag en dit weekend is er ruimte voor een vrije discussie over innovatieve teelt aan de hand van de concrete voorbeelden van de telers die meedoen aan de verkiezing.

OPMERKING (12/9): OM DE HIER VERMELDE REDEN HEBBEN WE BESLOTEN GEEN POLL TE OPENEN.

DE DEELNEMERS:

A.C. Hartman
Hartman is een van de grootste telers van Nederland. Naast reguliere teelt van diverse soorten paprika’s en andere gewassen, teelt Hartman een aantal hectares biologisch onder glas in Oosterbierum. Aan de Waddenzee, direct achter de dijk, vangen de kassen meer zonuren dan vrijwel overal elders in Nederland. Een vergister voor aardappelafval afkomstig van een patatfabriek in de regio, kan in theorie een derde van de biologische kas van energie voorzien. Helaas staat de installatie momenteel stil, zoals ook op andere bedrijven wel het geval is. Vanwege gunstige subsidieregelingen in Duitsland, verdwijnt veel biomassa voor goed geld over de grens.

Barendse DC
De familie Barendse teelt in het Westland jaarrond oranje paprika’s in een gesloten systeem. De installaties voor warmte-kracht koppeling (WKK) leveren energie aan het net. Via energieleverancier Kas Energie wordt deze energie rechtstreeks aan bewoners in het Westland geleverd, goed voor 10.000 huishoudens. Tuindersvrouw Petra besteed veel aandacht aan bezoekers in de kas (duizenden per jaar), en aan de 40 schoolklassen van groep 7 en 8 die elk jaar op excursie komen.

BiJo Fresh Market
De familie Jonker teelt 10 hectare diverse groenten, via biologisch gecertificeerde teelt, waaronder paprika's. Jonker wil graag een stap verder gaan dan biologisch, namelijk klimaatneutraal (CO2 neutraal). Sinds 2009 wordt daarom zonder gas geteeld, met behulp van een installatie voor ondergrondse warmte-koude opslag. Zomers wordt er koud water opgepompt om te koelen, en in de koude periodes wordt de kas verwarmd met de eerder opgeslagen overtollige zonnewarmte. Aandrijving van de pompen gebeurt nu op groene energie, maar liefst stapt BiJo in de toekomst nog over op eigen duurzame energie productie

Eminent Seeds
In de door overproductie instortende paprika sector, gaan de broers Jan en Ted van Heijningen begin jaren negentig op zoek naar alternatieven, en starten in een hoek van de tuin met het uittesten van bijzondere paprika variëteiten. De kruisingen die ze enkele jaren later zelf maken zijn zo succesvol dat Eminent Seeds inmiddels volop draait om de ontwikkeling en verkoop van zaaigoed, en daarnaast de verkoop van de bijzondere oogst die er wordt geproduceerd. De focus van de teelt ligt op zo schoon en betrouwbaar mogelijk produceren.

Frank de Koning
Frank de Koning teelt op twee locaties een kleine 4 hectare biologische paprika's. Rode en gele blok paprika's, rode en oranje puntpaprika's en diverse kleuren kleine snack paprika's. De nieuwste van de twee kassen heeft een regenwater bassin met 6 'trappen', waardoor regenwater via natuurlijk verval verrijkt wordt met zuurstof. Bedoeling voor nabije toekomst is elk van de reservoirs in te richten met andere waterplanten en/of vissen voor biodiversiteit, zuivering en verrijking van het water. Ook wordt in de nieuwe kas gebruik gemaakt van diffuus glas. Het natuurlijke licht is minder scherp. Dit moet stress bij planten verminderen, natuurlijke groei bevorderen, maar volgens de eerste proeven van WUR zou het ook de productie verhogen.

Gebroeders Verbeek
Fons Verbeek en zijn twee broers telen verdeeld over 3 locaties biologisch gecertificeerde kasgroenten. Naast komkommer en tomaat inmiddels ook 3 hectare paprika's. Op de nieuwste locatie wordt gebruik gemaakt van buitenluchtaanzuiging met een warmtewisselaar. Warmte van de binnenlucht wordt ingezet om verse buitenlucht te verwarmen. Deze werkwijze kost 30 a 40% minder energie dan normaal. Sinds 10 jaar wordt door de broers zelf gecomposteerd. Naast oud plantmateriaal ook luzerne en grasklaver (stikstof) van 13 hectare eigen teelt, aangevuld met klei en houtsnippers. Dieren krijgen bij Verbeek de ruimte, zowel in (insecten, vogels) als om de kassen (klein wild).

Kwekerij Osdorp
Kwekerij Osdorp is een zorgboerderij nabij Amsterdam, waar duurzame groenteteelt (3 hectare onder glas) wordt ingezet als dagbesteding voor dak- en thuislozen en mensen uit de psychiatrie. In de deels verwarmde kas en deels onverwarmde kas worden allerlei soorten blok, punt en snack paprika’s geteeld. Door een keuze voor een kortere teeltperiode is minder en minder lang verwarming nodig. Er wordt niet gestookt voor CO2 productie. Dat betekent langzamere groei en rijping, minder stress, maar ook 35% minder opbrengst die de oogst via betere textuur en smaak weer moet terugverdienen. Omdat afnemers zoals La Place en verschillende Amsterdamse restaurants geen per stuk verpakte paprika’s hoeven, wordt een hoop afval bespaard. In kratten van 10 kg vertrekken de paprika’s rechtstreeks naar de keukens.

Oirschot Organics
Oirschot Organics van de familie Jonkers teelt onder 2,4 hectare glas biologisch gecertificeerde paprika en tomaat. Naast de gebruikelijke WKK, zorgt een houtketel, gestookt op houtafval uit de regionale bouwsector, voor een kwart van de benodigde warmte in de kas. Gewasresten worden gecomposteerd en uitgereden over eigen land met asperges en gras. Het gras wordt gevoerd aan een lokale geitenhouder en de geitenmest gaat weer naar de kassen. Ook om de kas heen proberen de Jonkers een bijdrage te leveren. Overtollig regenwater vindt via een vijver met natuurlijk verloop zijn weg naar een nabijgelegen beek die wat betreft het Waterschap graag extra water kan gebruiken. Tussen de kassen en de vijver bevindt zich nog 60 are aan bijenplanten voor de bijen van imker Jorrit Jonker.

Orange Peppers
Wim en Annette Hermans waren (een van) de eersten die in Nederland startten met de teelt van oranje paprika’s, inmiddels zo’n 25 jaar geleden. In die tijd hebben zij fors geïnvesteerd in het landelijk onder de aandacht brengen van de smaak en kwaliteit van oranje paprika in zijn algemeen. Door brede campagnes met andere telers te initiëren, maar ook door het ontwikkelen van allerlei verwerkte producten met oranje paprika, zoals ijs, vlaai, likeur, bonbons, jams en chutneys. De eigen paprika’s, geteeld op een bewust overzichtelijke 2,5 hectare, wordt vermarkt onder de naam OrangePeppers. Binnen een half uur na het oogsten worden de paprika’s op het bedrijf zelf gekoeld opgeslagen of verpakt zodat smaak en kwaliteit lang behouden blijven.

Personal Vision
Stephan en Thea Persoon telen 7 hectare rode blokpaprika’s in Bleiswijk. Met een WKK installatie en gebruik van CO2 uit de Botlek (OCAP) draagt Personal Vision bij aan het terugdringen van milieubelasting vanuit de glastuinbouw. Stephan Persoon is initiatiefnemer van ‘Vers van de Kweker’ met 80 aangesloten ondernemers en 400 producten. Hoewel de marges van de rechtstreekse verkoop groter zijn dan anders, is het volume (nog) te beperkt om echt financieel iets op te leveren. Het is Persoon dan ook vooral te doen om het rechtstreekse contact met klanten om daarvan te kunnen leren.

Pura Natura
Wim Grootscholte teelt binnen het bedrijf 4Evergreen 7 hectare groene, rode, gele en oranje blok paprika's onder het Pura Natura label. Focus en specialisatie binnen deze teeltwijze is een minutieus uitgekiende plantaardige voeding en inzet van bijv stikstofproducerende bacteriën. Pura Natura producten worden geteeld op een substraat van kokos. Deze teelt boven de grond is binnen het concept een bewuste keuze. Er is minder energie nodig voor verwarming van de bodem. Behalve de teelt op substraat voldoet Pura Natura aan alle criteria van biologische landbouw.

Rob van Paassen
Op zijn biologisch-dynamische bedrijf teelt Rob van Paassen 1 hectare kasgroenten, waarvan een derde paprika's. De stap naar biologische (2000) en biologisch-dynamische certificering (2010) waren vooral het resultaat van Rob’s zoektocht naar erkenning van de kringloop werkwijze die hij al hanteerde. Zo wordt er gewerkt met lokale mest van Hoeve Biesland. Een energiezuinige winterteelt van paksoi zorgt dat de kas goed benut is en de paprika planten pas gaan groeien als het buiten zonniger wordt. De manier van werken bespaart zo’n 50% energie. Het planten van koolrabi en bietjes tussen de paprika’s weert luizen en zorgt nog eens voor extra oogst. Vanwege zijn geringe omvang zijn al te grote installaties een niet rendabele investering. Sinds twee weken zijn wel 90 zonnepanelen op de werkschuur geplaatst.

Groenland Organics
Sinds 1970 wordt op het bedrijf van Van Dijk - toen nog door vader Wim - biologisch geteeld. Zoon Ron van Dijk heeft deze werkwijze voortgezet, en teelt biologische aubergines, tomaten en paprika in de volle grond met enkel biologische meststoffen en gewasbescherming. De door telersvereniging Sweetpoint geteelde zoetpunt paprika Ramiro wordt door Ron in biologische variant geteeld. Een WKK levert energie aan het net, en voorziet de kassen van restwarmte en CO2.

Ruud van Schie
Ruud van Schie teelt sinds 15 jaar biologische rode en gele blok paprika’s op twee locaties in de Noord-Oost polder. Samen met de WUR ontwikkelde Van Schie 'het nieuwe telen' waarbij koude buitenlucht de kas in wordt geblazen. Dit verlaagt luchtvochtigheid, waardoor 20% minder energie wordt verbruikt. Van Schie koos bewust niet voor toepassing van warmte-kracht-koppeling (WKK) vanwege de blijvende afhankelijkheid van fossiele brandstoffen, maar zoekt nog door naar andere mogelijkheden die voor een kleinschalig bedrijf rendabel zijn.

Sunrise Pepper Growers
De 4 ondernemers die samen de Sunrise Pepper Growers vormen hebben 35.5 hectare paprika's, waarvan 2 hectare speciale soorten. In totaal zo’n 32 verschillende variëteiten, waaronder allerlei verschillende kleuren: rood, geel, wit, bruin, paars, lila, mint en oranje. Sunrise Pepper Growers zoekt vooral naar paprika’s die een gezond alternatief bieden voor snacks, bijvoorbeeld ter vervanging van snoepautomaten op scholen of de snoepschappen naast de kassa in de supermarkt.

Sweetpoint
Wim van der Lans uit Made teelt samen met 3 collega telers binnen telersvereniging Sweetpoint, een zoete puntpaprika in diverse kleuren. In de 22 hectares Groen Label kassen staat de teelt en ook de vermarkting in het teken een smaakvol, onderscheidend product. Het gekozen ras wordt – in afspraak met de zaadleverancier - binnen Nederland alleen door Sweetpoint geteeld. De zaaiingen zijn door de telers onderling op elkaar afgestemd zodat er continu een goede productie en zo weinig mogelijk overproductie is. Samen wordt voortdurend de markt in kaart gebracht en het areaal aangepast. Is er toch teveel oogst, dan worden liever verwerkte producten gemaakt (zoals paprika kaviaar, of ‘paprikaas’ in samenwerking met een lokale kaasboer) dan dat de zoetpunten al te goedkoop worden verkocht. Door de WKKs in de kassen wordt energie geleverd aan lokale huishoudens via Kas Energie.

Vinksion
Op zijn bedrijf in Beetgum teelt Jaap Vink o.a. een kleine 12 hectare gele en rode blok paprika’s onder glas. Via een bioverbrandingsinstallatie op houtafval uit de regio, levert Vink energie aan Greenchoice. De restwarmte gaat naar de kas. Veelbelovende proeven om heel zuivere CO2 van rookgassen uit de installatie in te zetten zijn in de praktijk niet geslaagd.

Vitapep
Sinds 2005 produceert de familie Zuidgeest een extra zoete, oranje snackpaprika onder de merknaam Vitapep. Om de kleine paprikaatjes jaarrond te kunnen leveren en dezelfde kwaliteit te houden, wordt in de winter gebruik gemaakt van de locatie in Portugal. Het team achter Vitapep investeert veel in de marketing en ondersteunt retailers met adviezen over plaatsing in het winkelschap en het organiseren van proeverijen.

Westland Peppers
Het ruim 80 jaar oude familiebedrijf van de gebroeders Boekestijn teelt 9 hectare onder glas. Naast allerlei soorten pepers ook blok en zoetpunt paprika’s in diverse kleuren. De teelt is op kokossubstraat, dat na de teeltperiode wordt gerecycled. Door direct op het bedrijf te verpakken blijft de kwaliteit lang gehouden. Het bedrijf besteedt veel aandacht aan het informeren van mensen over hun bijzondere producten en verstrekt wekelijks nieuwe recepten via de site.

Zwingrow
Alex Zwinkel en collega’s telen op hun locaties in Naaldwijk en Honselerdijk 9 hectare oranje paprika's. In Honselerdijk is sinds mei aardwarmte beschikbaar. Zodra de huidige teeltperiode is afgelopen, kan de hele kas over op deze vorm van verwarming, die zo’n 3 miljoen kuub aardgas per jaar bespaart. Zwingrow gebruikt al 17 jaar matten van kunststof schuim, die al die tijd niet hoefden te worden vervangen. Wortelresten die elk jaar in de matten achterblijven vormen humus en voedingsstoffen voor nieuwe teelt. Sinds de invoering van de matten zijn geen middelen voor wortelgroei en wortelziektes meer nodig geweest. Sinds enkele jaren is Zwingrow bezig met de teelt van oranje paprika’s die veel meer gezonde stoffen bevatten dan standaard, via het concept Thank You Nature.


Een overzicht van de meest innovatieve telers qua teeltwijze is hier te vinden. Of ze het ook zijn qua smaak is wat we moeten gaan ontdekken. Wie telers kent die een geweldig smakende paprika maken, moet het hieronder melden. Die laten we nl. ook een rol spelen in de finale.

Fotocredits: nikontino
Dit artikel afdrukken