Nederland behoort tot de dichtstbevolkte landen ter wereld. Het consumeert producten die gemaakt worden in efficiënte productieprocessen, waaronder de in verschillende politieke programma’s verfoeide intensieve landbouw. Het is dan ook verrassend dat het PBL op basis van de systematiek die door het WNF werd ontwikkeld constateert dat Nederland slechts 3 maal zijn eigen oppervlakte nodig heeft om zijn consumptie te dekken. Een argeloze lezer zou kunnen concluderen dat de wereld, die gemiddeld aanmerkelijk minder dan voor een derde dicht bevolkt is dan Nederland, zich gemakkelijk een luxere levensstijl zou kunnen aanmeten.

Het rapport De voetafdruk van Nederland: hoe groot en hoe diep tempert die interpretatie onmiddellijk. Het PBL schrijft:
Per inwoner ligt het landgebruik in de buurt van het mondiale gemiddelde, doordat er voor onze consumptie relatief intensieve productiemethoden worden gebruikt. De hoeveelheid land en water die we gebruiken voor onze consumptie vertelt dan ook maar een deel van het voetafdruk-verhaal. Naast de grootte is de diepte van de voetafdruk zeker zo belangrijk: dat gaat om de milieudruk die ontstaat door productie en verwerking van goederen, inclusief effecten op biodiversiteit, klimaatverandering en watertekorten. Zo zijn die effecten voor intensieve veehouderij in Nederland veel groter per hectare dan voor extensieve veehouderij in Zuid-Amerika. Daar staat wel tegenover dat er in Zuid-Amerika meer land nodig is.
Beleid gericht op het verduurzamen van handelsketens en op het efficiënter omgaan met grondstoffen kan een belangrijke bijdrage leveren aan het verminderen van de diepte van de Nederlandse voetafdruk. Om de grootte van de voetafdruk te verkleinen is, naast het efficiënter omgaan met grondstoffen, ook een ander consumptiepatroon nodig.


Het gaat dan ook niet om de hoeveelheid land die nodig is om onze behoefte te dekken. Evenmin gaat het om de efficiency waarmee we die weten te gebruiken. Het gaat om de mate waarin we (1) intensief (her)gebruik van grondstoffen voor zoveel mogelijk mensen beschikbaar kunnen maken, (2) intensieve (her)winning van grondstoffen en productiewijzen verder kunnen optimaliseren (3) de Westerse consumptieve lifestyle weten terug te dringen en (4) de miljarden rijker wordende mensen in de wereld kunnen remmen in de groei van hun consumptie. 'We' bedoelen we hier niet als 'wij, Nederlanders' of 'wij, Westerlingen', maar als 'wij, mensen op aarde'.

Het PBL-rapport is hier te downloaden.

Fotocredits: I think it's gonna rain today, Bert Kaufmann
Dit artikel afdrukken