Ze zijn met z'n vieren, of hooguit zessen. Maar de dassenfamilie bij het Brabantse dorp Esch legt sinds maandag en zeker nog de komende weken het spoorverkeer tussen Eindhoven en Den Bosch plat. Ze moeten zo snel mogelijk uit hun burcht gezet worden, vinden zelfs natuurbeschermingsorganisatie Das&Boom en ecologen. "Het maatschappelijk belang gaat in dit geval voor."
Als deze situatie te lang voortduurt, kan dat het draagvlak voor de das uithollen
Uit angst voor verzakking heeft de NS het spoorverkeer over de spoorlijn tussen Den Bosch en Eindhoven volledig stilgelegd. In eerste instantie voor een week, maar inmiddels heeft de NS het al over 3 weken. Lichte paniek en ergernis bij de 50.000 reizigers per dag die nu vastlopen, moeten omreizen via Tilburg of de noodbussen moeten nemen, schrijft BD de Stem. "Komt het door dassen onder het spoor? Daar heb ik nog nooit van gehoord," verzucht een van hen.

Dassen blijken wel degelijk een bekend probleem bij ProRail. "Op wel veertig plekken in Nederland hebben dassen hun burcht gevaarlijk dicht bij of zelfs onder een spoorlijn gemaakt," aldus ProRail in de Volkskrant. Ook de burcht bij Esch was al 7 jaar bekend. Sinds kort bleken de dassen 'veel actiever' en groeven ze extra gangen, waardoor de veiligheid op het spoor alsnog in het gedrang kwam.

Dat dassen schade kunnen aanrichten aan spoorlijnen is volgens dierenbeschermingsorganisatie Das&Boom al veel langer bekend. Vier jaar geleden schreef voorzitter Jaap Dirkmaat in een brandbrief: "Dassen, traditioneel als ze zijn, graven hun burchten hoog en droog. Dat kan in natuurlijke hoger gelegen gebieden zijn, maar ook in door mensen opgehoogde kunstwerken zoals in de taluds van wegen, spoorbanen of dijken." De gangenstelsels kunnen tientallen meters lang zijn, een burcht kan wel 50 kamers bevatten en burchten kunnen honderden en zelfs duizenden jaren oud zijn.

Verkeersslachtoffers
In Nederland leven 6.000 à 7.000 dassen. Dassen zijn nachtdieren en zien notoir slecht. Geen wonder dat ze de rust en veiligheid van spoortaluds opzoeken. Maar ja, ze zijn ook beschermd. En dat betekent dat ProRail ze niet zomaar mag verwijderen. Eerst moet er toestemming komen van de Rijksdienst voor Ondernemend Nederland. Tot die er is, proberen ecologen en dassenspecialisten de dassen te ontmoedigen in de burcht te verblijven, bijvoorbeeld met zogenoemde 'one-waypoortjes'. Is de ontheffing afgegeven, dan zal de burcht 'gecontroleerd afgegraven' worden, gang voor gang. Er is een risico dat daar slachtoffers bij vallen. Dat neemt Das&Boom dan voor lief. "Maar er sneuvelen ook gemiddeld 1.500 dassen per jaar in het verkeer," zegt Bert Hesse. "We moeten hierbij echt naar het maatschappelijk belang kijken. Waarbij we er uiteraard alles aan doen om de risico’s en de overlast voor de das zo laag mogelijk te houden."

Draagvlak
Uiteindelijk is iedereen erbij gebaat dat er zo snel mogelijk actie wordt genomen. "Als deze situatie te lang voortduurt, kan dat het draagvlak voor de das uithollen," vreest Das&Boom. "Er gaan al stemmen op om de dieren bij problematische situaties maar af te schieten."


Het laatste woord is aan ProRail, zelfverklaard 'fan van de natuur én de das'. De spoorbeheerder moet wel vaker schipperen tussen de veiligheid op het spoor en al dan niet beschermde dieren, zoals bevers die ook al holen graven in de spoordijk of "ooievaars, die zichzelf in de nesten werken door te broeden op een levensgevaarlijke plek: onze bovenleiding." In zo'n geval mag ProRail overigens wel 'acuut' ingrijpen. Daar is een protocol voor, aldus NU.