Voormalig PvdA-leider en oud-Greenpeace campagneleider Diederik Samsom heeft volgens documenten die de NOS en Follow the Money hebben ingezien de Nederlandse regering geadviseerd om boeren niet vrijwillig, maar gedwongen uit te kopen. Onteigenen zou een betere manier zijn om de stikstofcrisis in Nederland op te lossen dan de door minister Van der Wal voorgestane 'woest aantrekkelijke' vrijwillige uitkoop.

Samsom adviseerde de regering vanuit zijn huidige functie als kabinetschef van Eurocommissaris Frans Timmermans.

Het bericht zal vandaag tot verdere ophef in boerenkringen leiden. Boerenkrant Nieuwe Oogst, die wordt uitgegeven door boerenkoepel LTO, wijst er terecht op dat de Commissie kan adviseren, maar dat lidstaat Nederland zelf moet beslissen over de vraag hoe het land zijn stikstofopgave aanpakt.

Logische, maar politieke keuze
De facto zei Samsom iets logisch. Vrijwillige uitkoop valt juridisch al snel onder staatssteun voor ondernemers. Dat mag niet van de wet en zal daarom door de Commissie streng beoordeeld moeten worden. Gedwongen uitkoop is echter wel gelegitimeerd als we politiek besluiten dat de Nederlandse boeren - met de metafoor zoals Samsom die gebruikte - 'vol in de vangrail' zijn geknald. In zo'n noodsituatie is gedwongen uitkoop gelegitimeerd en daarom gemakkelijker te slikken door het toezicht van de EC.
Voorts staat zo'n besluit de overheid toe om - net als in Frankrijk bij de hervorming van het pensioenstelsel (waar de pensioenleeftijd naar 64 jaar is opgetrokken, zelfs buiten het parlement om) - de pijn ineens te nemen, ook al zorgt het enkele weken voor heftig maatschappelijk verzet.

In een reactie op twitter wijst ex-ChristenUnie politicus Hermen Vreugdenhil op het feit dat uitkoop een probleem is dat tot een radicale aanpak dwingt.

De vraag is natuurlijk wat 'vol in de vangrail' knallen is. Volgens Louise Fresco op de Belgische TV is het een politiek besluit om het ongeluk zo te noemen.

In gesprek met de Haagse WNL-verslaggever Thomas van Groeningen gebruikte Tjeerd de Groot (Tweede Kamer, D66) het woord 'onontkoombaar' nog eens om de ernst van het ongeluk te duiden. Ondanks nadrukkelijk aandringen van Van Groeningen kon De Groot echter niet zeggen hoe onontkoombaar het gebruik van het woord 'onontkoombaar' politiek precies is. De verkiezingswinst van BBB bij de Statenverkiezingen maakt die vraag hoofdonderwerp in zowel Den Haag als Brussel. Het is een publiek geheim dat binnen het CDA het gevoel leeft dat de coalitie van Rutte IV zijn legitimatie verloor om het woord zonder nadere reflectie ook feitelijk onontkoombaar te blijven vinden.

  • Deel
Druk af