Het Britse John Innes Centre heeft 10 miljoen dollar toegekend gekregen van de Bill & Melinda Gates Foundation. Met het geld gaat een 5-jaar durend project gefinancierd worden dat onderzoekt of het mogelijk is een symbiose tussen granen en bacteriën te creëren waarmee granen stikstof uit de lucht kunnen 'vangen' om betere opbrengsten te realiseren. Stikstof is een belangrijk bestanddeel van kunstmest, maar met name in ontwikkelingslanden is kunstmest vaak te duur voor de kleine boeren. De productie van kunstmest vergt bovendien extreem veel energie en is om die reden milieuvervuilend. Zonder kunstmest blijven gewasopbrengsten echter steken op 15 tot 20 procent van hun potentieel.

Professor Giles Oldroyd gaat het onderzoek leiden. Het zal zich toespitsen op de mogelijkheid om granen zodanig aan te passen dat zij om kunnen gaan met stikstof-vastleggende bacterieën en deze technologie via hun zaad doorgeven. Als dit lukt, kunnen boeren door zaad te delen de technologie verspreiden.

Het onderzoek zal zich concentreren op mais, het belangrijkste gewas voor kleine boeren in Afrika ten zuiden van de Sahara. Door tegelijkertijd aan de slag te gaan met het wilde gras Setaria Viridis hopen de onderzoekers het onderzoekstempo op te voeren. Dit gras heeft een kleiner genoom en een kortere levenscyclus. Uiteindelijk moeten de resultaten voor alle graansoorten toepasbaar zijn, dus ook voor tarwe, gerst en rijst.

De eerste stap zal zijn om mais te voorzien van de mogelijkheid stikstof-vastleggende bacterieën in de bodem waar te nemen. Dat is mogelijk al genoeg om tot een symbiose te leiden. Het achterliggende mechanisme is bekend van wat peulvruchten zoals erwten en bonen doen, die de bacterieën in speciale orgaantjes, de nodules, in hun wortelstelsel laten leven. Maar er kan al een zeer eenvoudige vorm van symbiose ontstaan, waarbij de bacterieën de plant 'infecteren' door scheurtjes in de wortels. Daar ontstaat dan de laag-zuurstofhoudende omgeving die nodig is voor het binden van de stikstof. Zelfs hele kleine beetjes in de bodem gebonden stikstof helpen al aan het verbeteren van de opbrengst.

Katherine Kahn van de Bill & Melinda Gates Foundation is zeer te spreken over het onderzoek: We need innovation for farmers to increase their productivity in a sustainable way so that they can lift themselves and their families out of poverty. Improving access to nitrogen could dramatically boost the crop yields of farmers in Africa.

Fotocredits: CIMMYT
Dit artikel afdrukken