Het nieuws sloeg vanochtend in als een bom. De Belgische supermarktketen Delhaize, de zusteronderneming van Albert Heijn, wil al zijn 128 'eigen' winkels overdragen aan zelfstandigen. Zowel het personeel als de vakbonden werden er door verrast. In de ene na de andere Delhaize-winkel gingen de deuren dicht als gevolg van een spontane staking. Maar volgens experts is het besluit 'de enige manier' voor de supermarktketen om concurrerend te blijven. Ze kiezen voor de korte pijn, zegt een kenner van de markt.
De Belgische supermarktketen Delhaize zal 128 winkels die de keten nu nog zelf uitbaat, doorschuiven naar ondernemers. Meer dan 9.200 werknemers in België krijgen daarmee een andere werkgever, schrijft het FD. Naast de 128 eigen Delhaize-winkels, heeft het bedrijf al 636 winkels die uitgebaat worden door zelfstandige ondernemers. Die eigen winkels verliezen volgens Delhaize al jaren marktaandeel en worden minder winstgevend. In tegenstelling tot de zelfstandige winkels, die hun marktaandeel de afgelopen jaren juist zagen stijgen. Dat kan, doordat zelfstandige uitbaters zelf de kosten van belangrijke posten als energie en personeel dragen. Ze kunnen daardoor flexibeler opereren en bijvoorbeeld op zondag open zijn.

Delhaize bijt hiermee in één keer door de zure appel, zegt Gino Van Ossel, professor retail marketing aan de Vlerick Business School in Het Nieuwsblad. “Door alle winkels in een keer af te stoten, gaan ze ook maar één keer stoten op het immense protest. Als ze elk jaar 25 winkels hadden afgestoten, had het protest en de onrust die er mee gepaard gaat elke keer plaatsgevonden.”

Sinds de financiële crisis van 2008 is de concurrentie in de Belgische supermarktwereld verhevigd, onder meer door de komst van Albert Heijn, het andere merk van Delhaize's moederbedrijf Ahold Delhaize. De nieuwe uitdagers op de Belgische markt zoals Albert Heijn, Lidl en Intermarché hebben de afgelopen jaren met een agressief prijzenbeleid uitgepakt. Aan de gevolgen daarvan moet Delhaize zich nu aanpassen.

Paniek en woede
Bij het personeel van Delhaize leidt de boodschap tot 'paniek en woede', aldus De Standaard. Er braken onmiddellijk spontane stakingen uit. Rond het middaguur waren er zo'n 95 stakingen gesignaleerd. "We zijn verschrikkelijk beduveld", zegt een werknemer die al langer dan 30 jaar bij Delhaize werkt. Ook al is op dit moment nog niet bekend wat de overname gaat betekenen, "je kunt er zeker van zijn dat wij het gelag zullen betalen."

Volgens Delhaize zal er voor bestaand personeel niets wijzigen: de keten garandeert dat de huidige werknemers hun loon en arbeidsvoorwaarden behouden. Dat neemt de onrust niet weg.

Macht vakbond gebroken
De vakbonden hebben het echter over een "rampscenario". Twee weken geleden zegde Delhaize eenzijdig de bestaande cao al op. "In principe is het vooral de vakbond die er op achteruitgaat. Met allemaal eigen winkels wordt de macht van de vakbond serieus verminderd. In winkels met minder dan 50 personeelsleden is het zelfs niet meer verplicht om een vakbond te installeren", aldus Van Ossel in het Nieuwsblad. Voor personeel, klanten en het merk Delhaize zijn er met deze overgang eigenlijk alleen maar voordelen te behalen. Franchisenemers kunnen hun 'eigenheid' veel beter uitspelen. Zij kennen hun markt en hun klanten. "De sterkte van de formule zit net in die eigenheid. Klanten appreciëren dat," aldus het Nieuwsblad.

Van te kijk gezet naar shocktherapie
In Knack valt een ander oordeel te lezen: de strategische beslissing wordt 'volledig gedicteerd vanuit het Nederlandse hoofdkantoor van Ahold Delhaize en is "een illustratie van het verlies aan autonomie voor een Belgisch monument." Sinds de 'fusie' in 2016 heeft Delhaize België snel aan belang ingeboet. Het topmanagement werd vervangen, marketingacties werden gekopieerd uit Nederland en in het assortimentsbeheer was minder autonomie. Verschillende keren werden de teleurstellende resultaten van Delhaize België 'publiekelijk te kijk gezet' door Ahold Delhaize-ceo Frans Muller. Nu gaat Muller voor "een nog grotere shocktherapie", aldus Knack. "De vleugels van Delhaize zijn definitief geknipt".