Mensen kopen en eten meer groente en fruit als dat goedkoper wordt. Prijsverhogingen (straf) of extra informatie (labels) op ongezonde voeding hebben geen effect. Daar valt dus beleid mee te maken. Maar wie neemt de verantwoordelijkheid? De betrokken partijen die het verschil kunnen maken kijken naar elkaar, niet naar zichzelf.
Wilma Waterlander promoveerde afgelopen vrijdag aan de VU met haar proefschrift: "Put the money where the mouth is: The feasibility and effectiveness of food pricing strategies to stimulate healthy eating".
Ze deed de afgelopen jaren onderzoek naar de haalbaarheid en effectiviteit van prijsmaatregelen om met name groepen met een lage sociaal-economische status te stimuleren meer gezonde voeding te kopen. Voor deze groepen is het makkelijker en goedkoper 'ongezonde voeding' te kopen dan gezonde. Ongezond betekent hier: rijk aan bewerkte voedingsmiddelen en vet en suiker.
Als onderdeel van haar onderzoek ontwikkelde Waterlander o.a. een Virtuele Supermarkt. Hierin kon ze testen of de verschillende opgestelde prijsstrategieën ook daadwerkelijk effect sorteerden. Ze slaagde erin te bewijzen dat het aloude principe 'belonen is beter dan straffen' ook opgaat voor gezonde voeding: een korting van 25% op groente en fruit leidde tot substantieel hogere aankopen (bijna 1 kilogram per huishouden per week). De korting werd bovendien niet omgezet in hogere uitgaven in andere categorieën voeding of in meer calorieën. De tegengestelde strategie: toeslagen op ongezonde voeding, had geen significant effect. Ook bleek het gebruik van promotie- en/of gezonde voedingslabels geen extra effect te hebben, de korting alleen bleek effectief in het stimuleren van het kopen van gezonde producten.
Teneinde de resultaten uit de Virtuele Supermarkt te valideren, heeft Waterlander ook in vier supermarkten een 'gerandomiseerd experiment' uitgevoerd gedurende negen maanden. Ook hieruit kwam dat kortingen (in de vorm van bonnen) effectief waren om mensen meer groente en fruit te laten kopen, vooral als ze daar ook extra informatie en toelichting bij kregen. Zonder kortingen had het educatieve programma geen effect.
Wilma Waterlander concludeert dat er door vrij eenvoudige ingrepen in het prijsbeleid van groente en fruit gezondheidswinst geboekt kan worden. Tegelijkertijd stelt ze: "Echter, bij de invoering van prijsmaatregelen is een complicerende factor dat de prijzen van voeding samen worden gesteld uit een complex samenspel van meerdere betrokken sectoren (denk aan overheid, industrie, retail, landbouw, etc.). Het is dan ook niet duidelijk welke sector de uiteindelijke verantwoordelijkheid draagt, hetgeen de introductie van prijsmaatregelen bemoeilijkt."
De promotoren van Wilma Waterlander waren prof.dr.ir. J.C. Seidell en prof.dr.ir. A.J. Schuit, copromotor was dr. I.H.M. Steenhuis.
Fotocredits: uitsnede van cover van het proefschrift van Wilma Waterlander
Dit artikel afdrukken
Ze deed de afgelopen jaren onderzoek naar de haalbaarheid en effectiviteit van prijsmaatregelen om met name groepen met een lage sociaal-economische status te stimuleren meer gezonde voeding te kopen. Voor deze groepen is het makkelijker en goedkoper 'ongezonde voeding' te kopen dan gezonde. Ongezond betekent hier: rijk aan bewerkte voedingsmiddelen en vet en suiker.
Als onderdeel van haar onderzoek ontwikkelde Waterlander o.a. een Virtuele Supermarkt. Hierin kon ze testen of de verschillende opgestelde prijsstrategieën ook daadwerkelijk effect sorteerden. Ze slaagde erin te bewijzen dat het aloude principe 'belonen is beter dan straffen' ook opgaat voor gezonde voeding: een korting van 25% op groente en fruit leidde tot substantieel hogere aankopen (bijna 1 kilogram per huishouden per week). De korting werd bovendien niet omgezet in hogere uitgaven in andere categorieën voeding of in meer calorieën. De tegengestelde strategie: toeslagen op ongezonde voeding, had geen significant effect. Ook bleek het gebruik van promotie- en/of gezonde voedingslabels geen extra effect te hebben, de korting alleen bleek effectief in het stimuleren van het kopen van gezonde producten.
Teneinde de resultaten uit de Virtuele Supermarkt te valideren, heeft Waterlander ook in vier supermarkten een 'gerandomiseerd experiment' uitgevoerd gedurende negen maanden. Ook hieruit kwam dat kortingen (in de vorm van bonnen) effectief waren om mensen meer groente en fruit te laten kopen, vooral als ze daar ook extra informatie en toelichting bij kregen. Zonder kortingen had het educatieve programma geen effect.
Wilma Waterlander concludeert dat er door vrij eenvoudige ingrepen in het prijsbeleid van groente en fruit gezondheidswinst geboekt kan worden. Tegelijkertijd stelt ze: "Echter, bij de invoering van prijsmaatregelen is een complicerende factor dat de prijzen van voeding samen worden gesteld uit een complex samenspel van meerdere betrokken sectoren (denk aan overheid, industrie, retail, landbouw, etc.). Het is dan ook niet duidelijk welke sector de uiteindelijke verantwoordelijkheid draagt, hetgeen de introductie van prijsmaatregelen bemoeilijkt."
De promotoren van Wilma Waterlander waren prof.dr.ir. J.C. Seidell en prof.dr.ir. A.J. Schuit, copromotor was dr. I.H.M. Steenhuis.
Fotocredits: uitsnede van cover van het proefschrift van Wilma Waterlander
Nog 3
Je hebt 0 van de 3 kado-artikelen gelezen.
Op 5 mei krijg je nieuwe kado-artikelen.
Op 5 mei krijg je nieuwe kado-artikelen.
Als betalend lid lees je zoveel artikelen als je wilt, én je steunt Foodlog
Lees ook
Hier lijkt me een mooie kans te liggen voor rechthoekige bananen, te korte komkommers, appels met een luchtje.
'Ongezonde' producten zijn de laatste jaren goedkoper geworden. Groente en fruit juist duurder. Het lijkt goed en kennelijk werkt het ook, als dat evenwicht wordt hersteld. De kans bestaat natuurlijk, moving targets, dat de ongezonde producten hun prijzen dan zullen verlagen. Zij hebben daar nog wel wat ruimte voor. Bij groente en fruit is die ruimte al vele jaren op.
Zou je ook nog een stap verder kunnen gaan, bijvoorbeeld door mensen die nu een bijstandsuitkering hebben, een deel van hun uitkering in natura uit te keren in de vorm van verse groenten? Als telers die groenten rechtstreeks gaan leveren, krijgen de klanten meer waar voor hun geld dan bij AH en de telers krijgen op hun beurt meer geld voor hun waar. Dit wordt natuurlijk snel gezien als betutteling, dus je zou mensen ook de keuze kunnen laten: € 25 contact of € 50 in de vorm van verse groenten. Zou dat iets zijn?
Joost, dat is het Amerikaanse food coupon verhaal. Is dat wat we willen?
Joost, op die manier wordt gemeenschapsgeld naar telers gesluisd. Dat lijkt mij niet helemaal correct.
Daarnaast moet je je afvragen of je je alleen met de leefstijl van bijstandsgerechtigden wilt bemoeien.