Leon Moonen van de Crole Hoeve in Sint-Oedenrode wil de eerste kweekvleesboer ter wereld worden. Moonen maakt deel uit van de internationale stichting RESPECTfarms, die vandaag bekend maakt te starten met een haalbaarheidsstudie naar decentraal kweekvlees 'van de boerderij'. Het ontwerp ligt er al. Moonen lijkt niets mooiers dan zijn met passie gefokte limousinkoeien duizenden mensen te laten voeden. Zonder ze te slachten. Via de kweekreactor, en dankzij subsidies.
Sinds in 2013 de eerste en uiterst kostbare kweekvleesburger - van de Nederlandse pionier Mark Post, die later Mosa Meat oprichtte - gebakken werd, zijn wereldwijd talloze startups en bedrijven bezig met het opschalen van het kweekproces en het verkrijgen van de benodigde vergunningen om kweekvlees op de markt te brengen. Dat gaat nog niet zo soepel, behalve in Singapore kun je nog nergens zonder meer je tanden in het kweekvlees zetten. Ondanks de vele miljoenen aan geld van investeerders in het kweekvleeswereldje is er nog altijd geen verdienmodel.

Dat blijkt allemaal geen bezwaar voor de stichting RESPECTfarms, zelfbenoemd 'pionier op het gebied van cellulaire agricultuur'. De stichting is opgericht door Ira van Eelen, Ralf Becks, Florentine Zieglowski en Ruud Zanders. In dat rijtje vallen 2 namen op: Ira van Eelen is de dochter van Willem van Eelen, de onderzoeker die gezien wordt als de 'grondlegger van het kweekvlees'. Daarnaast staat Ruud Zanders op de rol, medeoprichter van de Kipsterketen.

RESPECTfarms heeft activiteiten in Nederland, Duitsland, België en Zwitserland en werkt samen met een internationaal consortium waar Europese onderzoekspartners uit de hele waardeketen in deelnemen: Mosa Meat, Priva, Rügenwalder Mühle, de Zwitserse boerenbond, Rabobank en GAIA. Doel: onderzoeken of het mogelijk is op lokaal vlees te produceren op boerderijen zonder daar dieren voor te doden.

Het consortium wist daarvoor in totaal €900.000 bijeen te brengen, deels vanuit het Europese Structuur- en Investeringsfonds, via het 'Kansen voor West' programma.

Vlees zonder slacht
Kweekvlees begint met een biopt uit een levend rund. "Eén gram weefsel is genoeg om binnen zes weken uit te groeien tot tienduizend kilogram vlees. Maar tussendoor vindt nog een technisch proces met duizenden celdelingen plaats. Het biopt wordt in een bioreactor gestopt met een mengsel van plantaardige eiwitten. Daar groeit het biopt uit tot echt vlees," vat het AD het kweekproces bondig samen. Het bijzondere van de boerderij-aanpak is dat het kweekvleesproces gedecentraliseerd wordt en het kweekvlees dus niet uit de fabriek komt, maar van de boerderij. "Vroeger had ieder dorp een brouwerij, en toen kwamen pas de Heinekens," zegt Van Eelen. "We gaan onderzoeken of kan, kweekvlees produceren op een boerderij. Is het lekker? Duurzaam? Hoe werkt de bioreactor? Dat soort vragen gaan we beantwoorden.’’

De voordelen die het team op het oog heeft zijn commercieel ('lokaal vlees', maar dan uit een kweekreactor), duurzaam (minder transport) en beter voor de aarde (volgens berekeningen van Respectfarms is voor kweekvlees 78% minder water en 95% minder land nodig dan voor echt vlees en levert kweekrundvlees 93% minder vervuiling op).

Subsidiemodel
Hoewel kweekvlees in Europa nog geen officiële erkenning heeft van de Europese Autoriteit voor Voedselveiligheid (EFSA), verwachten overheid en investeerders er veel van. Naast de genoemde investeringsmiljoenen die wereldwijd in omloop zijn, stak de Nederlandse overheid vorig jaar met 'de grootste overheidsinvestering in cellulaire agricultuur ter wereld' €60 miljoen in bedrijven en organisaties die bezig zijn met de techniek om vlees en zuivel uit cellen te produceren.

Is kweekvlees inderdaad haalbaar? Vakinhoudelijke experts zetten er hun vraagtekens bij. Er worden honderden miljoenen 'verbrand' zonder dat er een cent aan verdiend wordt. De grote hoeveelheden geld die beschikbaar zijn dringen de vakinhoudelijke twijfels reserves weg. Wat volgt is 'de vlucht naar voren', zoals lokaal kweekvlees terwijl de basistechniek nog onbewezen is.

Waarom beginnen boeren aan zo'n avontuur? De mooie verhalen, verwachtingen, gebrek aan kennis en de (tot de inflatie en oplopende rente die zullen inperken) beschikbare subsidies.